(Marihina fa tamin'ny 6 Novambra 2009 no nanoratana ny lahatsoratra teny Anglisy)
“Ny Hazon'Aina”
Hazo Dita mirefy 12 metatra no lasa fialofana ho an'ireo ankohonana miisa 7 ahitana olona miisa 36 tao Barangay Bagong Silangan (Tanàna Atsinanana Vaovao), Tanàndehiben'i Quezon, Metro Manila raha niakatra ny rano tamin'ny faha 26-n'ny volana Septambra. Noho ny ranon'orana vokatry ny rivodoza Ketsana izay namely an'i Filipina ny Septambra 2009 no nahatonga ny fiakaran'ny rano tampoka. Io no tondradrano ratsy indrindra niseho tao amin'ny firenena tao anatin'ny 40 taona izay.
Vitsy dia vitsy sisa ny hazo Dita tavela tao amin'ny faritr'i Metro Manila. Vondrom-piarahamonina mahantra any an-tanàndehibe any avaratra atsinanan'ny renivohitr'i Filipina ny Barangay Bagong Silangan. Olona mihoatra ny 30 no maty tao amin'ity vondrom-piarahamonina ity nandritra ny tondradrano.
Manazava ny antsipiriany bebe kokoa i Arkibong Bayan :
36 members of 7 families climbed up this dita tree as the flood waters was rising and were saved. They stayed on the branches of this tree from 10 AM of Sept. 26 up to 3 AM of the following day when they climbed down with the waters still waist deep because they were cold and hungry for 17 hours. The oldest was 60 years old and the youngest 2 weeks old
Moral lesson: Don't cut trees, they may save your life one day. (In this case, literally.)
Olona miisa 36 tao amin'ny ankohonana miisa 7 no nianika ity hazo dita ity rehefa niakatra ny rano ary avotra izy ireo. Nijanona teny ambonin'ity hazo ity izy ireo nanomboka tamin'ny 10 ora maraina ny 26 septambra ka hatramin'ny 3 ora maraina ny andro manaraka, nidina ny hazo izy ireo raha mbola hatreny ambalahana ny rano satria nangatsiaka sady noana nandritra ny 17 ora. 60 taona no lehibe indrindra ary vao 2 herinandro monja ny kely indrindra.
Anatra: Aza tapahina ny hazo, mety hamonjy ny ainao izy ireny indray andro any. (Ara-bakiteny izany tamin'ity tranga ity.)
Nitantara ireo olona sisa velona fa nisy bibilava lehibe maro ihany koa nitady fialofana teo amin'ity hazo Dita ity.
Ankoatra ny hazo Dita, nisy hazo hafa ihany koa izay nolazain'ny mponina fa namonjy ny ain'ireo mponina tany amin'ny tananakely hafa
Sabi ng mga taong nakausap namin nung magpunta din kami dun, maliban sa dita tree, may isa pang puno dun na mas manipis pero mataas din. doon daw sumabit yung isang pamilyang nakasakay sa yero. Meron ding 2 month old baby na natangay ng agos sa puno kaya sinungkit din nila.
Araka ny filazan'ny mponina sasany, nisy hazo iray hafa (kely kokoa noho ny Hazo Dita) izay nampiasain'ny fianakaviana ho fialofana vonjimaika ihany koa. Nisy zazakely iray roa volana nentin'ny riakan'ny tondradrano ihany koa teo akaikin'ny hazo. Voavonjy ihany koa ilay zazakely.
Afaka nitsidika ny tanànakely ny TASK FORCE: children of the storma ary nahita ilay “Hazon'aina” ihany koa izy ireo.
We were also shown what we now call the “Tree of Life”, the Dita tree where 7 families (34 individuals) sought refuge during the flood and were saved from the raging flood waters.
The surviving residents, who were surveying their homes for repairs, talked of how they climbed from roof to roof seeking higher grounds. They recounted how they rescued a 2 month old baby on floating aluminum roofing.
Naseho anay ihany koa ilay antsointsika ankehitriny hoe “Hazon'Aina”, ilay hazo Dita izay namonjy ny fianakaviana miisa 7 (olona miisa 34) nandritra ny tondradrano ary voavonjy tamin'ny tondradrano masiaka.
Ireo mponina sisa velona, izay nanara-maso ny trano fonenany ho an'ny fanamboarana, dia niresaka momba ny fomba niampitampitan'izy ireo ny tafotrano maro mba hitady toerana avo kokoa. Notantarain'izy ireo ny fomba nanavotan'izy ireo ny zazakely vao roa volana monja izay nitsingevana tamin'ny tafo fanitso.
Nahazo fanehoan-kevitra avy amin'ny mpamaky iray i Arkibong Bayan izay nizara tantara mitovitovy tamin'izany momba ny fomba nanavotan'ny hazo manga iray ny ain'olona maro nandritra ny loza voajanahary telo taona lasa izay
During the onslaught of Supertyphoon Reming on November 30, 2006, a mango tree saved 5 lives in Padang, Legazpi City (Bicol Region in Luzon Island). One survivor had two choices: the mango tree or the slab roof of a house. She chose the tree; those on the slab roof were entirely swept away to the sea.
Lesson: Plant a tree. It may save your life
Nandritra ny fandalovan'ny Rivodoza mahery Reming ny 30 Novambra 2006, hazo manga iray no namonjy ain'olona miisa 5 tao Padang, Tanàndehiben'i Legazpi (faritra Bicol ao amin'ny nosy Luzon). Nanana safidy roa ilay olona sisa velona : na ilay hazo manga na ny tampon'ny trano iray. Nisafidy ny hazo izy; nofaohin'ny rano nankany amin'ny ranomasina avokoa ireo teo amin'ny tampon-trano .
Lesona: Mambole hazo. Mety hamonjy ny ainao izany
Rehefa tafavoaka velona tamin'ny tondradrano nahafatesan'olona tamin'ny volana Septambra, niatrika fanamby goavana tamin'ny fananganana indray ny tranony sy ny fivelomany ireo mponina tao Barangay Bagong Silangan. Niova tanteraka ilay vondrom-piarahamonin‘izy ireo. Rava ny trano ary maro ny fotodrafitrasa fototra no simba.
We were told that before Ondoy (Typhoon Ketsana) the area was congested like any other urban poor area.
Now, only the relatively sturdy homes survived. And the area looks spacious with wide, open spaces — all because the homes had been swept away by rampaging and swirling flood waters.
Nolazaina taminay fa feno olona ny faritra talohan'i Ondoy (Rivodoza Ketsana) toy ny faritra hafa mahantra an-tanàndehibe rehetra.
Ankehitriny, ireo trano mafy orina ihany sisa no tafajoro. Ary lasa midadasika ny toerana ahitana tokotany malalaka – lasan'ny rano noho ny famelezan'ny tondra-drano mafy ny trano no anton'izany rehetra izany.
