Pikan-tsarimihetsika mampiseho ny fampiasan'ny Mpiambina ny Morontsirak'i Shina ny tafondron-drano  amin'ny sambo Filipina (afovoany) eny an-dalana mankany amin'ny Thomas Shoal Discos. Loharano: Fantson-dahatsary YouTube an'ny Inquirer.net avy amin'ny lahatsary nomen'ny Tafika Mitam-piadiana any Filipina

Vondrona fampahalalam-vaovao marobe ao Filipina no namoaka fanambaràna manameloka ny filazan'ny manam-pahefana shinoa fa “namboamboarina” ny horonan-tsary mampiseho ny ady an-dranomasina eo amin'ny firenena roa tonta any amin'ny Ranomasin'i Shina Atsimo.

Ny Ranomasin'i Shina Atsimo dia fantatra any Filipina ho Ranomasin'i Filipina Andrefana. Mitaky ny saika ny faritra rehetra ao amin'ny Ranomasin'i Shina Atsimo i Shina, izay ahitana ny Nosy Spratly (fantatra ao Shina hoe Nansha Qundao, ary Kalayaan kosa any Filipina). Samy mitaky an'i Second Thomas Shoal (antsoina hoe Ren'ai Jiao Reef any Shina, sy Ayungin Shoal any Filipina) ihany koa ny firenena roa tonta, na dia nandidy aza ny Fitsarana Maharitra misahana ny Fanelanelanana tamin'ny taona 2016 fa mipetraka ho faritra ara-toekarena manokana any Filipina izany. Tsy nandray anjara tamin'ny fizotry ny fitsarana i Shina ary nanohy nitsipaka ny didim-pitsarana.

Tamin'ny taona 1999, ninia nampihitsoka ny sambo mpiady tamin'ny Ady Lehibe Faharoa tao amin'ny Second Thomas Shoal i Filipina mba hanamafisana ny fiandrianany an-dranomasina. Nanohitra izany i Shina ary nitaky hatrany ny hanesorana ny sambo. Nanaiky i Shina fa ny famatsiana fototra no azo omena ny Filipiana mijanona ao anaty sambo, saingy nampitandrina ny fanaterana ireo fitaovam-panorenana izay azo ampiasaina hanarenana ny sambo mpiady simba.

Nitombo ny fihenjanana tato anatin'ny taona vitsivitsy taorian'ny “hetsika mampidi-doza” naverimberin'i Shina tamin'ireo sambo Filipina nikasa hanatitra entana ho any Second Thomas Shoal. Imbetsaka nampiasa tafondron-drano i Shina mba hanakorontanana ny iraka famatsian'i Filipina. Afaka nandrakitra ny  “fifandonana akaiky” sy ny fanafihana amin'ny tafondron-drano ataon'ny sambo Shinoa ny mpanao gazety, ary notaterin'ny fampahalalam-baovao iraisampirenena ihany koa ireo tranga ireo.

Nandritra ny valan-dresaka ho an'ny mpanao gazety tamin'ny 28 martsa, nanontany momba ny fitsabahan'ny fampitam-baovao amin'ny asa famatsiana an'i Filipina i Lin Jian, mpitondratenin'ny Minisiteran'ny Raharaham-bahiny Shinoa.

Whenever the Philippines carries out an operation in the South China Sea, it brings journalists along, including photo journalists from third countries. Why would the Philippines do that?

Who's been stirring up trouble and making provocations on the South China Sea issue? Who's been breaching the common understandings between our two countries and reneged on their own commitments? Who's been staging a show and hyping up tensions? Who's been pulling forces outside the region to interfere in the issue?

Isaky ny manatontosa hetsika ao amin'ny Ranomasin'i Shina Atsimo i Filipina, dia mitondra mpanao gazety miaraka aminy, anisan'izany ireo mpanao gazety an-tsary avy amin'ny firenena hafa. Nahoana ny Filipina no manao izany?

Iza no nanakorontana sy nanao fihantsiana momba ny olan'ny Ranomasin'i Shina Atsimo? Iza no nandika ny fifanarahana iombonana teo amin'ny firenentsika roa tonta ary nivadika tamin'ny fanoloran-tenany? Iza no nanao seho sy nitarika fihenjanana? Iza no nisintona hery tany ivelan'ny faritra mba hitsabaka amin'ny raharaha?

Tamin'ny ranty navoaka X (Twitter), niampanga ireo mpanao gazety ho “(nanodinkodina) ireo horonantsary noraketin'izy ireo mba hahatonga ny vaovao hampientam-po sy hampiseho an'i Filipina ho toy ny lasibatra” ny Minisitra lefitry ny Raharahambahiny Shinoa, Hua Chunying.

pic.twitter.com/CXvaf8of1N

— Hua Chunying 华春莹 (@SpokespersonCHN) March 26, 2024

Nilaza ihany koa ireo mpaneho hevitra mpomba an'i Shina fa “ara-dalàna, matihanina ary voafehy” ny asan'ny mpiambina ny morontsirak'i Shina. Nolavin'ny manampahefana Filipiana izany izay niampanga an'i Shina ho nanao “hetsika fampiharana tsy ara-dalàna tao amin'ny Ranomasina Filipina Andrefana mba hampandrosoana ny fikasan-dratsiny sy ny faniriany tsy ara-dalàna hibodo ny rano ao anatin'ny Faritra Ara-toekarena Manokana ao Filipina”.

Nitsikera ny fanamarihan'ireo manampahefana Shinoa ny Sendikà Nasionalin'ny Mpanao Gazety ao Filipina (NUJP) ary niaro ny fahaleovantena sy ny fahamarinan'ireo mpanao gazety mitantara ny  fifandonana an-dranomasina.

The media is not a party to the dispute and should not be demonized by parties for airing contending views on the issue and unflattering reports on incidents in the West Philippine Sea.

Except for operational and national security considerations, state forces have no say in the production and editorial decisions on these reports.

In reporting on the West Philippine Sea, the media cannot avoid referring to incidents they witnessed, the Philippine position on the (West Philippine Sea), the 2016 Hague ruling, and the impact China's actions in our waters affect our fisherfolk and coastal communities.

Tsy ao anatin'ny fifandirana ny fampahalalam-baovao ary tsy tokony haratsian'ireo ankolafy noho ny famoahana hevitra tsy mitovy  momba ny raharaha sy ny tatitra tsy manasohaso ny zava-nitranga tany amin'ny Ranomasina Filipina Andrefana.

Ankoatra ny fiheverana momba ny asa sy ny fiarovam-pirenena, tsy manan-kambara amin'ny famokarana sy ny fanapahan-kevitry ny tonian-dahatsoratra momba ireo tatitra ireo ny tafi-panjakana.

Amin'ny tatitra momba ny Ranomasin'i Filipina Andrefana, tsy azo ihodiviran'ny fampahalalam-baovao ny firesahana ireo zava-nitranga hitan'ny mason'izy ireo, ny toerana misy an'i Filipina momba ny (ranomasina Filipina Andrefana), ny didim-pitsarana tany Hague tamin'ny taona 2016, ary ny fiantraikan'ny fihetsik'i Shina amin'ny mpanjono sy ny vondrom-piarahamonina amorontsiraka ao amin'ny fari-dranomasina misy anay.

Jonathan de Santos, mpanao gazety, mitarika ny NUJP, nanoratra momba ny fitsabahana mampidi-doza amin'ny fiampangan'i Shina:

As much as casting doubt on the integrity of the media covering these resupply missions, China’s labeling of media as “troublemakers” and propagandists is dangerous because it paints them as participants in the incidents that they are there to document.

Na dia eo aza ny fametrahana fisalasalana amin'ny fahamarinan'ny media mitantara ireo iraka famatsiana, dia mampidi-doza ny fanamarihan'i Shina ny media ho “mpanakorontana” sy mpanao propagandy satria soritana izy ireo ho mpandray anjara amin'ny zava-mitranga izay horaiketin-dry zareo.

Nanoritsoritra ny filazan'ireo manampahefana Shinoa ho sandoka sy tsy misy fotony, ho “lainga mahamenatra”, sy “fanevatevana ny fahamarinan'ny mpanao gazety sy fikasana mampanahy hanampim-bava ny gazety tsy miankina” ny Fikambanan'ny mpanao gazety vahiny ao Filipina. Nanohana ny fahamarinan'ny fitantaran'ny fampahalalam-baovao ihany koa izy.

A free and independent press reports not what they are told, but what they observe, framed by historical and political context. The footage seen in the press is vetted by multiple sources and newsrooms.

Ny asa fanaovan-gazety malalaka sy mahaleotena dia tsy mitatitra izay lazaina aminy, fa izay hitany, voarafitra ao anaty toe-javatra ara-tantara sy ara-politika. Nohamarinin'ny loharanom-baovao sy efitranom-baovao marobe ny sary hita amin'ny gazety .

Nolavin'ny Mpiasan'ny gazety ho an'ny Fiarovana ny Filipiana (Defense Press Corps of the Philippines) ny fiampangana fa mirotsaka amin'ny “ fampientanam-po namboamboarina” ny mpanao gazety.

The journalists who join these missions risk their lives in the face of unwanted aggression to bring the unvarnished truth to light. It is unfortunate some would still call the work of these independent Filipino journalists as manipulated sensationalism.

Manao vivery ny ainy manoloana ny herisetra tampoka ireo mpanao gazety manatevin-daharana ireo iraka ireo mba hampiharihary ny tena marina mazava. Mampalahelo fa mbola miantso ny asan'ireo mpanao gazety Filipiana mahaleotena ireo ho manao fampientam-po namboamboarina ny sasany.

Namoaka ny fihetseham-pony tao amin'ny X (Twitter) i JP Soriano, mpanao gazety, izay isan'ireo tao anatin'ny iraka famatsiana, :

I will never dignify a foreign country, especially one with a clear track record of violating international laws and disregarding decisions from an international tribunal of which they are members, to define my worth as a Filipino journalist. No, never! 🇵🇭

— JP Soriano (@jpsoriano) March 27, 2024

Tsy hanome fahamendrehana firenena vahiny mihitsy aho, indrindra fa ny firenena iray manana firaketana mazava amin'ny fanitsakitsahana ny lalàna iraisampirenena sy tsy miraharaha ny fanapahan-kevitra avy amin'ny tribonaly iraisampirenena izay maha-mpikambana azy ireo, mba hamaritana ny hasarobidiko amin'ny maha-mpanao gazety Filipiana ahy. Tsia, sanatria! 🇵🇭

Jereo ny lahatsary nozarain'ny governemanta Filipiana momba ny “fihetsiketsehana mampidi-doza” ataon'ireo sambo Shinoa mpiambina morontsiraka any amin'ny Ranomasina Filipina Andrefana.