Izy ity dia andrana navoakan'i André Markowicz, iray amin'ireo Rosiàna malaza tena mpandika literatiora rosiàna ao Frantsa. Izy dia fantatra indrindra tamin'ny nandikàny manontolo ireo asa ‘nofinofy’ noforonin'i Dostoïevski, ilay tononkalo malazan'i Pouchkine “Eugène Onéguine”, sy ny niarahany tamin'i Françoise Morvan mba handika manontolo ireo tantara an-tsehatra nosoratan'i Tchékhov, ary ny “Marguerite sy ny Tompony” an'i Boulgakov.
Izy koa dia isan'ireo mpanakiana mafy ny fitondràn'i Poutine ary nanameloka ilay fananihambohidra fanindroany nataon'i Rosia tao Okraina, hatrany amin'ny andro voalohany. Heveriny ho toy ny “mpanelanelana ny soratra sy teny” ny Facebook ka ampiasainy ny pejiny Facebook ho toy ny toerana iray famoahana ireo andrana lavabe momba ny literatiora, ny fandikàna ary ny ady ao Okraina.
Indro misy lahatsoratra iray nivoaka tamin'ny 23 Jona tao amin'ny pejiny Facebook, andro iray monja talohan'ilay andrana fihokoana mitam-piadiana nataon’i Evgueni Prigojine hanoherana an'i Vladimir Poutine, izay niafara tamina tsy fahombiazana nahamenatra.
Pozor i styd
« Styd i pozor », toy ny filazan-drenibeko azy (telo taona teo aho angamba) rehefa manao zavatra tsy mety izay aho, ary fantatro fa ny dikan'izay dia tokony hahalala menatra aho, satria « pozor » ilay izy tamin'izany, hilazàna ny « mal’tchik iz intelligentnoy semïi » (ara-bakiteny: zazalahy kely avy amina fianakaviana ’intelligentsia’, na ‘ndeha antsointsika hoe zazalahy kely nahita fianarana » Ohatra, ny fihazakazahana hamonjy voalohany ny lovia fihinànany, na ny manadino manasa tànana alohan'ny hisakafo. Indray mandeha izay — ary, ao anatin'ny fahatsiarovako ao, indray mandeha monja – tsaroako ilay fomba fiteny, saingy tsy tsaroako intsony ny fotoana, navadiny ilay izy, ka hoy izy « pozor i styd », ary, teo, tena hafa mihitsy ny tsindrimpeo. Raha ny marina, tena tsy takatro velively hoe izaho no niresahany, saingy ny zavanisy dia nisy zavatra nifono hatezerana lehibe tao anatin'ny feony.
Ny teny rosiàna dia matetika no manana heviny roa, fa iray ihany kosa ho an'ny frantsay. Ny iray ho an'ny zavatra ivelany, ary ilay iray hafa dia hilazàna ny zavatra anaty. Manana isika, ohatra, ny « svoboda » hilazàna ny « fahalalahana» — saingy, io, dia ny fahalalahana ivelany, pôlitika. Ny tena mbola manandanja kokoa ao anatin'ny fahatsiarovantenan'ny olona dia ny « volia », izay ny fahalalahana anaty, ny finiavana. Manana isika — ary ity no ivom-pamirapiratan-dry «
Karamazov Mirahalahy », – voanteny roa hilazàna ny « fakampanahy ». Misy ny fakampanahy ivelany (ilay an'i St Antoine) : « iskouchénié », ary manana isika ny fakampanahy anaty, ilay toy ny miainga avy any anatinao lalina any: « soblazn » (teny tokana ampiasain'i Dostoïevski). Dia manana teny roa isika ho an'ny henatra : « pozor », henatra ivelany (teny mitovy fiaviana ihany, efa tranainy be, amin'ilay matoanteny « mijery » ), izay rehetra voamariky ny olon-drehetra. Dia manana isika ny « styd », ilay henatra tsapanao, raha mbola manana feon'ny fieritreretana ianao, na kely monja aza, eo anoloan'ny « pozor ».
« Pozor i styd », fomba fitenin'ny renibeko io, miaraka amin'ny, nahagaga ihany fa efa azo lazaina ho enimpolo taona taty aoriana, fiverenana ao an-tsaiko ankehitriny ny figadon'ny feony rehefa izaho misaintsaina an'i Poutine, izay vao avy niteny fa izy, izy hatrizay dia «
nanana namana jiosy marobe hatrany amin'ny fahazazàny » (eny, izany mihitsy, ohatra,
ry zareo Rotenberg), afaka nilaza izy fa i Zelensky dia « henatra ho an'ny vahoaka Jiosy » (pozor evreïskovo naroda). Tsy fantatro raha toa, izy, Poutine, izy no henatra ho an'ny vahoaka rosiàna (izay mety misy hihevitra hoe misy, ao Rosia, ny vahoaka iray rosiàna miavaka amin'ny vahoaka jiosy…), nefa ny azo antoka, tsy nietry velively, tsia, tsy nietry velively ho amin'ny henatra tahaka izany i Rosia, na farafaharatsiny hatramin'ny vanimpotoanan’
ireo Mongols. Ary tsy mbola nitondra henatra toy izany; na tamin'ny fomba ahoana, na tamin'ny fomba ahoana, ho an'ireo izay tia azy (na dia tsy haiko akory aza ny dikan'izany hoe mitia firenena iray, no sady tsy ilaiko fantarina mihitsy). Ndeha hatao hoe, ho an'ireo izay, na amin'ny ratsy na amin'ny tsara, namatotra ny fiainany aminy, ho an'ireo izay, toa ahy, na ahoana na ahoana, mandany ny androm-piainany manandrana ny hampita, ohatra, izay velona sy mampihetsi-po, mahamay, ary ambony ho any anatin'ireo boky voasoratra amin'ny fiteny rosiàna.
Tsy hamerina hitanisa aminareo eto ny efa nodradraiko hatrizay aho, tsy hoe hatramin'ny 22 Febroary fotsiny, fa hatramin'ny naha-tao amin'ny FB ahy, izany hoe tao anatin'ny folo taona katroka (Jona 2013). Mpitondra jadona foana no nitondra tao Rosia. Tsy manana ohatra iray akory aho momba izay mpitarika, na “tsar”, hatrany amin'izay lavitra indrindra tsaroako, ka hoe tsy nanao famoretana faobe tamina sokajin'olona itsy na iroa tao anatin'ny vahoakany, nanomboka tamin'i
Ivan ilay Lozabe ary tany aloha tany aza. Fa izay mitranga miaraka amin'i Poutine, izay henatra ho an'i Rosia, « pozor Rossii », dia ny jadona, nampiany “mafia” tena mibaribary indrindra, ary ny tsy fahaiza-miainan'ireo “mafia”. I Rosia, eny, dia firenena iray ambany fitondran'ny “mafia”, toy ny, tsy haiko, i Panama eo ambany fitondran'i
Noriega, ary ny kolikoly, izay hatrizay no efa raiki-tampisaka, mamoa-doza, ao Rosia – eto koa, hatramin'ny nisian'ireo tahiry voasoratra momba an'i Rosia – dia tena miely patrana. Tsy misy afa-tsy izany ao Rosia. Avy eo, ity fahantrana
mainty, maloto, iainan'ny vahoaka any amin'ny faritàny ity. Ary io herisetra io, izay hita mirongatra ao Okraina, sy hita tany Tsetsenia, ary taty aoriana tao Siria (fa tsy nisy niteny izao tontolo izao, tsy nanao na inona na inona). Dia io lainga io, maharitra, mahamenatra, ataon'ireo olona miteny amin'ny anaran'ny fitondràna, na izao izay manana zo hiteny, sy ny fankahalàna atosak'izy ireo, io tsy fisian'ny henatra amin'ny lainga io. Eny, io henatra io, tsy mitsahatra, any anatin'izay rehetra miseho, — isanandro, tsy misy sehatra na iray aza tsy voaloton'io henatra io.
Eo aho, miainga amin'ilay « pozor », ny henatra hita maso, no mifindra mankamin'ny « styd », ilay fahatsapàna izay, isanandro vaky, alina misolo alina, mikiky ahy sy manosika ahy hanohy, ao anatin'ny harerahana faran'izay zokiny, raha ny tsapako, saingy sady loharanon-kery avy ao anatin'ny tenany ihany koa anefa. « Mné stydno ». Menatra aho. Mijery izay mitranga ao Rosia aho, mijery ireo olona miantso mandrakariva ny hisian'ny famoretana misimisy kokoa, fankahalàna misimisy kokoa, ireo olona izay tsy hisalasala ny hampipoaka izao tontolo izao raha toa mba miatrika amban'ny fahaverezam-pitondràna, rehefa mihaino ireo tantara kelin'i Prigojine aho, ny lantom-peony, masiaka, maloto, ny fiteniny veta lalandava (ampiasaina ho toy ny fitaovam-piadiana pôlitika ny fahavetavetàna, ary dia… mazava loatra, mahomby ilay izy), ireo raikipohy miady rima ataon'i Poutine, ity fahatsapàna fahalotoana anaty ity, henatra mandoro, mainty, izay miparitaka manenika ny fiainana manontolo.
Mikitro-nify aho. Mamonkona totohondry, Dia avy eo, ny totohondriko, vahàko, ary andramako isanandro ny manoratra ny henatro. Tsy hoe hanary azy. Fa mba hahatonga azy ho zavatra iombonan'ny rehetra.
