Poeta, mpihira ary mpandika teny i Dunja Bahtijarević. Manao hira nentim-paharazana izy ary mitrandraka ny tontolon'ny mozika izay manome aina vaovao ho azy ireo. Sary: Lav Turski via Balkan Diskurs, nahazoana alalana.

Ity lahatsoratr'i Bojana Radić ity dia navoakan'ny Foibem-pikarohana aorian'ny Ady ao amin'ny  Balkan Diskurs ary ao anatin'ny andiany voalohan'ny MIR Magazine. MIR, izay midika hoe ‘fandriampahalemana’ amin'ny teny Bosniaka dia famoaham-baovao isan-taona sy sehatra ho an'ny tanora tia mamorona. Navoakan'ny Global Voices indray ny dika nasiam-panovana noho ny fifanarahana fifampizaràna votoaty.

Sevdalinka (fantatra ihany koa amin'ny hoe sevdah) no fanehoana mozika folk an'i Bosnia sy Herzegovina. Avy amin'ny teny arabo sawda izay midika hoe ‘ranon'afero mainty’ – iray amin'ireo ‘hatsikana’ ara-batana efatra - izay noheverina fa mamaritra ny toetra malahelohelo ny teny hoe sevdalinka .

Amin'ny teny Bosniaka, nandray ny dikan'ny hoe faniriana sy fitiavana mazoto sy mampalahelo ny hoe sevdah. Tsy azo atao ny mamaritra ny vanim-potoana marina niandohan'ny sevdalinka, saingy heverina fa noforonina izy io taorian'ny fandresen'ny Ottoman an'i Bosnia tamin'ny Vanim-potoana Antenantenany rehefa nirongatra fanorenana an-tanàndehibe voalohany. Rehefa nanorim-ponenana izy ireo, nentin'ny Ottomans niaraka taminy ny fomban-drazana sy mozika sasany, izay solontenan'ny faritra Azia Minora indrindra. Anisan'ny rafitra melodika antsoina hoe makam ireo gadona ireo ary manana ny toetrany manokana, izay nampifanarahan'ny mponin'ny Balkana tamin'ny fihetsem-pony amin'ny fihirany. Hira folk bosniaka an-tanàndehibe indrindra ny Sevdalinka, saingy malaza manerana an'i Eoropa atsimo atsinanana ihany koa izy.

Eo amin'ny mozika, miavaka amin'ny gadona (tempo) maivana, miadana ary mirindra tsara ny sevdalinka, izay mamela fahatsapana alahelo amin'ny mpihaino. Hira tena sarotra arafitra sy feno fihetseham-po, ary aseho amin'ny fitiavana sy fanahy betsaka amin'ny fomba nentim-paharazana. Tahaka ny zavakanto rehetra, manana ny lalànany, ny tantarany ary ny hoaviny, ny mozika nentim-paharazana ao amin'ity faritra ity ary maro ny mpanakanto misafidy ny hanao fampisehoana maoderina kokoa amin'ny dikan-teny tranainy kokoa amin'ny fampidirana ny manavaka azy manokana.

“Ny sevdah hiraiko dia karazana mahafinaritra mampiaraka ny tononkalo sy ny mozika amin'ny fomba mahagaga. Hitako ho toy ny sehatry ny fahafahana vaovao izany,” hoy i Damir Imamović, mpiangaly mozika Bosniaka, mpitendry mozika nentim-paharazana, ary mpihira sady mpamoron-kira sevdalinka.

Efa nisehatra tamina tarika maromaro izy ary nanangana ny tarika Damir Imamović Sevdah Takht tamin'ny taona 2012. Manoratra ny hirany manokana ihany koa izy ary milaza fa tsy misy afa-tsy ny hakantony tsy hay hazavaina amin'ny lahatsoratra na feon-kira no hanosika azy handrakitra hira iray. Nosoratan'i Damir ny hira “Pjevat ćemo šta nam srce zna” (Hihira izay fantatry ny fonay izahay) nataon'i Amira Medunjanin. Nahazo ny loka Tsara indrindra tany Eoropa ny rakikira “Singer of Tales” rehefa tafiditra voalohany tamin'ny tabilao Transglobal nandritra ny volana maromaro. Tamin'ireo rakikira mozika 100 tsara indrindra eran-tany, nahazo ny laharana fahenina izy ary nambaran'ny Fikambanan'ny Mpitsikera Mozika Alemana ho tsara indrindra amin'ny sokajy mozika nentim-paharazana ihany koa ny rakikira.

Damir Imamović mijoro ho olo-malaza eo amin'ny sehatry ny mozika Bosniaka, manana fahaiza-manao amin'ny maha-mpitendry mozika, mpihira, mpamoron-kira, ary manam-pahefana ambony indrindra amin'ny feon-kira nentim-paharazana ao Bosnia sy Herzegovina, indrindra ny “sevdalinka” na “sevdah.” Sary: Almin Zrno via Balkan Diskurs, nahazoana alalana.

Raha miresaka momba ny tsara indrindra eo amin'ny tontolon'ny sevdalinka, dia tsy hay ny tsy hanonona an'i Biljana Krstić  avy any Serbia. Taorian'ny asa tao amin'ny mozika pop, tamin'ny taona 2001, nanangana ny tarika Bistrik izy izay nampiroborobo ny (ethno-musicologique). Hatramin'izao, efatra ny rakikira navoakan-dry zareo: “Bistrik,”, “Zapsi”, “Tarpoš”, ary “Izvorište”.

Asongadina ao amin'ny fantina ‘Top of the world’ an'ny Songlines gazetibokin'ny mozika manerantany Britanika nofantenana ny “Tarpoš”, ary nahazo ny loka ‘Bravos’ an'ny gazetiboky frantsay RAD’Mag ho an'ny tononkiran'ny volana.

Ankoatra ireo loka maro hafa, nahazo ny loka ‘Vitez srpske muzike’ (Mpitaingi-tsoavalin'ny Mozika Serba) tamin'ny taona 2009 i Biljana Krstić sy Bistrik Krstić, ary nahazo ny loka Grand Prix ho an'ny mozika avy amin'ny sarimihetsika “Branio sam mladu Bosnu”” (lit. “Niaro an'i Bosnia Tanora Aho,” dikan-teny ofisialy “Ilay Lehilahy Niaro ny Fanjakan'Andrianae Gavrilo”) i Krstić sy Miki Stanojević tamin'ny taona 2015.

Hoy i Krstić:

Those songs of distant ancestors both make me happy and heal me at the same time. When I just remember how much time I spent with old music and audio recordings, with archive and field recordings… I listened to them God knows how many times, analyzed them, and learned to sing them. The source of traditional texts is always clear and strong. Those beautiful songs strike directly into the heart and flood the banks of all your senses. You feel as if time has been suspended, which is complemented by immense satisfaction and joy.

Mahafaly ahy ireny hiran'ny razambe fahagola ireny sady manasitrana ahy. Rehefa tsaroako fotsiny hoe hafiriana ny fotoana nandaniako tamin'ny mozika taloha sy ny fandraisam-peo, sy ny arisiva sy ny fandraketana teny ifotony… Nihaino azy ireo aho, Andriamanitra mahafantatra hoe impiry, nandinika azy ireo ary nianatra nihira azy ireo. Mazava sy matanjaka foana ny loharanon'ny lahatsoratra nentim-paharazana. Miantefa mivantana ao am-po ireo hira mahafinaritra ireo ary mameno ny fahatsapanao rehetra. Toa mahatsiaro ianao hoe mihantona ny fotoana, izay fenoin'ny fahafaham-po sy fifaliana goavana.

Ho an'i Vera Josifovska-Miloševska avy any Makedonia, velona sady misefo ihany koa ny mozika nentim-paharazana. Izy no mpihira ao amin'ny Ljubojna, iray amin'ireo tarika malaza indrindra sy mahasolo tena indrindra ny mozika nentim-paharazana. Ny taona 2001 no niforona ny tarika ary tamin’ny taona 2005 no nandrakitra ny rakikirany voalohany “Parite se otepuvačka” (Ny vola mitondra fahafatesana — ohabolana Makedoniana sy tantara an-tsehatra) izy ireo

Tamin'ny taona 2012, voafidy ho anisan'ireo mpihira tsara feo 12 tsara indrindra avy any Balkana handray anjara amin'ny tetikasa Filankevitra Fiaraha-miasa Isam-paritra ‘Les femmes des Balkans’ i Vera Miloševska.

“Ny mampifandray ahy amin’ny mozika nentim-paharazana dia ny fitiavana. Mahazo fivoarana sy fanehoana amin'izao fotoana izao amin'ny alàlan'ny fihirako ireo gadona eto an-toerana ireo, ”hoy izy.

Vera Miloševska Josifovska dia iray amin'ireo mpanakanto malaza indrindra amin'izao fotoana izao ao Makedonia. Sary: Vlatko Chachorovski tamin'ny alàlan'ny Balkan Diskurs, nahazoana alalana.

Amin'ireo mpanakanto vaovao ny mozika nentim-paharazana, tsara ny manamarika ny tarika-ara-poko Kazan ao Zagreb. Niforona tamin'ny taona 2012 izy ireo ary nivoaka tamin'ny taona 2018 ny rakikiran'izy ireo voalohany “Ružo”. Nilaza ilay mpihira Dunja Bahtijarević fa zava-dehibe aminy ny mamerina indray ny mozika nentim-paharazana ao anatin'ny sehatrasa ankehitriny.

Although there are different approaches, I think that traditional music is preserved by putting it in a contemporary context through adaptation and reinterpretation. At the beginning, I didn’t even know where my desire for exploring traditional music came from. At first, the songs were just beautiful to me, and then I discovered the opportunity of marrying something very authentic in myself and something very universal, or even modern, in those songs. All the songs survived because people have found themselves in them.

Na dia samihafa aza ny fomba fiasa, heveriko fa voatahiry ny mozika nentim-paharazana amin'ny fametrahana azy amin'ny odidina ankehitriny amin'ny alàlan'ny fampifanarahana sy fandikana azy indray. Tany am-piandohana dia tsy fantatro akory hoe avy aiza ny faniriako hikaroka mozika nentim-paharazana. Nahafinaritra ahy fotsiny ireo hira ireo tamin'ny voalohany, ary avy eo nahita ny fahafahana hanakambana zavatra tsisy fitaka amiko sy ny zavatra tena manerantany aho, na maoderina mihitsy aza, amin'ireo hira ireo. Tafavoaka daholo ny hira rehetra satria nahita ny tenany tao anatin'izany ny olona.

Ho an'i Bahtijarević, sy ho an'ireo mpanakanto hafa, ny tena manainga fanahy dia ny haben'ny fotoana sy ny lalana nolalovan'ireo hira hatramin'ny niandohan'izy ireo ka hatramin'ny endriny ankehitriny.

Ho an'ny lisitry ny mozika sevdah, jereo ny rohy ato ambany ary jereo ny kaonty Spotify an'ny Global Voices hijerena mozika mampientanentana manerana izao tontolo izao.