Ny Advox Netizen Report dia manome tatitra iraisam-pirenena momba ny fanamby, ny fandresena, ary ny vaovao malaza momba ny zo an'Aterineto manerana izao tontolo izao.

Tamin'ity herinandro ity, nesorin'ny Facebook ny kaonty sy pejy marobe an'ireo mpikambana ao amin'ny miaramila ao Myanmar. Nanambara ny fanapahan-kevitra ny Facebook taorian'ny iraka fanadihadiana nataon'ny Firenena Mikambana izay niampanga ny miaramila ao Myanmar tamin'ny fanafihana ireo Miozolomana Rohingya niteraka vono olona tao amin'ny fanjakana Rakhine, izay nahatonga fifindra-monina faobe nataon'olona 700 000 teo ho eo tamin'ny taona 2017.

Nipoaka tao amin'ny aterineto ny famoahana tantara fohy maro, mampifandray ny fanambarana an-gazetin'ny Facebook tamin'ny tatitry ny Firenena Mikambana. Nametraka fanontaniana ny fampahalalam-baovao sasany, tahaka ny Frontier Myanmar, raha nifanaraka tamin'ny politikan'ny Facebook mifehy ny votoaty ity fanapahan-kevitra ity.

Mampitsangam-panontaniana izany: Miatrika mialoha ny tsingerim-baovao ve ny Facebook? Manomboka amin'ny fanambaràny momba ny fanivànana votoaty sy kaonty any Rosia, Iran, Etazonia, hatramin'ny fanesorana kabarim-pankahalana tao Myanmar sy ny fametrahana somary ratsy momba ny rafitra “fanasokajiana fitokisana” eo amin'ny mpiserasera, toa hita fa manararaotra tampoka ny fitateram-baovao ny Facebook, fa tsy mionona amin'ny fiarovan-tena, tahaka ny efa nataony teo aloha.

Mety hitarika ireo mpamaky tsy manana ahiahy hihevitra ny fanadihadiana hafa momba ireo fitateram-baovao amin'ny fiteny Anglisy vao haingana nataon'ny Facebook fa i Myanmar no firenena tokana mety ho lasa loza mahatsiravina eo amin'ny tena fiainana ny fanentanana kabarim-pankahalàna sy fampahalalam-baovao diso mikendry ny foko vitsy an'isa. Saingy fantatsika fa lavitry ny marina izany.

Ohatra roa vao haingana no manaporofo izany.

Kamerona: Lasa mitombo hery ao amin'ny fifanandrinana anatiny ao Kamerona ny fanentanana an-tserasera mampiroborobo ny herisetra ara-poko, izay nitarihan'ny hetsika fisintahana any amin'ireo faritra miteny anglisy fifandonana amin'ny tafika, noho ny fanafihana ireo tanàna miteny anglisy manery ireo olona an'aliny handositra ny tranony. Nitatitra ireo manampahaizana ao an-toerana avy amin'ny vondrom-piarahamonina Global Voices fa miha-mitombo sy mandrehitra herisetra ny fanentanana avy amin'ny fandisoam-baovao sy ny hafatra fankahalàna ara-poko malaza ao amin'ny WhatsApp sy Facebook.

India: Tamin'ny Jolay 2018, olona sivy tao India farafahakeliny no namoy ny ainy tamin'ny fanafihana fandoroana olona nomanina tao amin'ny WhatsApp. Nateraky ny fanentanana avy amin'ny fandisoam-baovao izay mifanaraka amin'ny tombontsoa ara-politikan'ny antokon'ny BJP ao India,  nikendry ny Miozolomana ny fanafihana tany am-boalohany. Mitatitra ny tranokalam-baovao mahaleotena IndiaSpend fa ireo Miozolomana vitsy an'isa, izay mitotaly 14 isan-jaton'ny mponina ao India no niharan'ny 56 isan-jaton'ny fanafihana fandoroana hatramin'ny taona 2014.

Ho an'ireo mpamakinay rehetra – indrindra ireo izay manana ambaidahy amin'ny fitaterana sy fanakianana momba ny teknolojia – mandrisika anareo izahay mba handinika izany sy ireo ohatra hafa ao an-tsaina. Ary hevero izay mety hitranga fa ny iceberg (vaingan-dranomandry) hitantsika mivoaka ny ranomasina ihany no hitantsika amin'io fandisoam-baovao io.

Mpanao gazety Palestiniana voasambotra noho ny lahatsoratra tao amin'ny Facebook

Nogadrain'ny polisy Israeliana ilay mpanao gazety Palestiniana  Ali Dar Ali noho ny lahatsoratra tao amin'ny Facebook fa ny manampahefana israeliana no nandrisika herisetra.

Mpanao gazety tsy miankina be mpanaraka any Palestina i Ali, izay mandefa mivantana ny fifandonana teo amin'ireo mpanao fihetsiketsehana Palestiniana sy ny tafika Israeliana. Araka ny fanamelohana, ao amin'ny iray amin'ireo lahatsoratra voalaza, naka sarina lehilahy Palestiniana iray manipy vato eo ambanin'ny mariky ny arabe mivaky hoe: “Manompo anao izahay” i Ali.  Etsy ankilany, namoaka lahatsary manasongadina hira momba ny moské Al-Aqsa ao Jerosalema fahiny, toeram-pivavahana masina ifandirana be izay mitondra dikany lalina eo amin'ny finoana silamo sy ny Jodaisma i Ali. Ny hira dia ahitana ny tononkira, “mamalia faty ry Arabo.” Voatazona am-ponja i Ali ankehitriny, miandry fitsarana eo anoloan'ny fitsarana miaramila Israeliana.

Ny fiainana fohy mahafinaritra ‘Nizeria ity’

Noraràn'ny mpandrindra ny haino aman-jery ao Nizeria telo volana latsaka taorian'ny namoahana azy ny “This is Nigeria” (Nizeria ity), fanaraham-bolontany ny lahatsarin-kira “This is America”, an'i Childish Gambino. Ao amin'ny lahatsary, miresaka momba ny kolikoly, ny kiantranonatrano sy ny herisetra ao Nizeria ilay mpiangaly rap Nizeriana Falz. Ao amin'ny tononkira iray, manondro hira orizinaly izy amin'ny filazana hoe “Ity no Nizeria, mbà jiolahy ry olon-drehetra”, fanambarana izay lazain'ireo mpandrindra fa “baranahiny”. Na dia eo aza ny famerana amin'ny radio sy ny fahitalavitra ao an-toerana, mbola azo jerena ao amin'ny YouTube ihany ny lahatsary.

Mbola be miporitsaka hatrany ny rafitra Aadhaar ao India

Navoakan'ny Vaomieran'ny Fampianarana Ambony tsy misy fankatoavana avy amin'izay voakasika ny tahiry manokan'ireo mpianatra maherin'ny 64.000 tao Andhra Pradesh, India. Ny hita fa fahadisoana goavana dia, ny famoahan'ny vaomiera ny tahiry avy amin'ny firaketana an-tsoratry ny kara-panondrom-pirenen'ny mpianatra, tamin'ny alàlan'ny rafitra Aadhar ao India, rehefa avy nanangona ny tahiry avy amin'ireo mpianatra mba hisorohana ny fiangarana eo amin'ny fitantanana ny vatsim-pianarana sy ny famerenana ny saram-pianarana. Rafitra kara-panondro biometrika tantanin'ny fanjakana ny Aadhar, ary ny lehibe indrindra eto amin'izao tontolo izao. Hatramin'ny fampidirana azy, nisy hatrany ireo vaovao tsiambaratelon'ny olom-pirenena marobe tafaporitsaka.

Nankatoavin'ny Parlemanta Ejiptiana ny lalàna mifehy ny heloka an-tserasera

Nisafidy hankatoa lalàna vaovao mifehy ny heloka antserasera ny Parlemanta Ejipsiana, izay hampitombo ny fahefan'ny governemanta hanao fanarahamaso sy sivana antserasera. Raha ny tena izy, efa mampiasa ireo tetikady ireo ny manampahefana Ejyptiana ary nanakana lisitra lavabe ahitana tranonkalam-baovao sy zon'olombelona hatramin'ny volana mey 2017. Saingy manome fahefana lehibe ara-dalàna ho azy ireo hanivana ny aterineto ny lalàna: Azo angatahana ny mpanome tolotra aterineto mba hanakatona tranonkala raha vantany vao mahazo baiko izy ireo, ary avy eo tsy maintsy alefa hankatoavin'ny fitsarana ao anatin'ny 48 ora ny fangatahana.

Nofoanan'ny governemanta vaovaon'i Malezia ny lalàna “iadiana amin'ny vaovao faikany” 

Nofoanan'ny governemanta Maleziana ny lalànany iadiana amin'ny “vaovao faikany”, izay nampidirin'ny governemanta teo aloha, ny praiminisitra Najib Razak ary hitan'ny maro fa fitaovana hampanginana ny tsikera. Miatrika sazy 125 taona an-tranomaizina noho ny kolikoly i Razak ankehitriny, ary laharam-pahamehana ho an'ny praiminisitra vaovao Mahathir Mohamad ny fanafoanana ny lalàna. Mampandoa onitra hatramin'ny 122.000 dolara amerikana sy sazy an-tranomaizina hatramin'ny enin-taona noho ny famoahana votoaty izay heverin'ny governemanta fa “vaovao faikany” ilay lalàna. Na dia firenena maromaro aza no nandany lalàna tahaka izany, Malezia no firenena voalohany nanala io lalàna io.

Mandinika fe-potoana 60 minitra ho fanesorana votoaty fampihorohoroana ny kaomiseran'ny Vondrona Eoropeana

Mandinika fitsipika izay manery ireo orinasan'ny teknolojia mba hanaisotra votoatin'ny mpampihorohoro ao anatin'ny 60 minitra nandraisana ny fitarainana avy amin'ny mpampihatra ny lalàna ny kaomiseran'ny Vondrona Eoropeana misahana ny Fiarovana, Julian King. Mety hiatrika onitra henjana ireo orinasa ireo raha tsy manaja izany. Miteraka fanontaniana sarotra be momba ny fahaleovantenan'ireo sampana roa ireo ny fepetra. Raha ankatoavina, dia tsy maintsy takiana hiara-hiasa akaiky amin'ny sampana fampiharan-dalàna ao amin'ny vondrona eoropeana ireo orinasan'ny teknolojia, tsy tahaka ny fifandraisana misy eo amin'ny orinasa teknolojika Shinoa amin'ny fitondram-panjakan'izy ireo izany. Mbola eo am-pamolavolàna izany tolo-dalàna izany, saingy azo antoka fa hofidiana eo amin'ireo firenena mpikambana ao amin'ny vondrona Eoropeana alohan'ny faran'ny taona 2018.

Fikarohana vaovao

• A snapshot of digital rights coverage in the MENA region – SMEX
• How Turkey silences journalists online, one removal at a time – Committee to Protect Journalists
• Exposure to opposing views on social media can increase political polarization – Proceedings of the National Academy of Sciences (US)
• LA POLÍTICA (EN WHATSAPP) ES DINÁMICA: Desinformación y difusión de ‘cadenas’ políticas en Colombia – Carlos Cortés and José Luis Peñarredonda

 

Misorata anarana ao amin'ny Netizen Report