‘Ny printsy kely’ amin'ny teny Tsotsil

Printsy kely, na Ch'in Ajvali amin'ny teny Tsotsil. Sary nampiasaina nahazoana alàlana.

Vao avy nanampy fiteny hafa tao amin'ny lahatahiriny ny iray amin'ireo boky be mpandika indrindra manerantany:  “Ilay Printsy kely”, izay hita amin'ny teny Tsotsil, fiteny indizeny ampiasain'ny olona 400.000 ao amin'ny fanjakana atsimo-atsinanana Meksikana any Chiapas.

Navoakan'ny mpanonta boky Arzantiniana tsy miankina,  Los Injunables tamin'ny Novambra 2018 ny “Ch'in Ajvali”, namoaka dikanteny Aymara tamin'io boky io ihany koa ny Los Injunables tamin'ny taona 2016.

Nadikan'ilay poeta Xun Betan, ny dika amin'ny teny Tsotsil ahitana sary fanoharana Maya ary koa endri-tsoratra manokana natokana ho an'io fiteny io.

Poeta Xun Betan, miantsoroka ny fandikana ny “Ch'in Ajvalil” ho amin'ny teny Tsotsil, mampiseho ny iray amin'ny boky. Nahazoana alalana.

Niresaka vetivety tamin'i Javier Merás, atidoha ambadiky ny Los Injunables, momba ity famerenana vaovao ny boky efa 75 taona nosoratan'i Antoine Saint-Exupéry ity ny Global Voices

Global Voices (GV): Ahoana no nahatongavan'ny dikan-teny Tsotsil tamin'ny “Printsy kely”?

Javier Merás (JM): Xun Betán, el traductor de esta edición, se acercó a la lectura a los nueve años con El Principito. No solamente fue su primer contacto con la lectura, también lo usó para aprender castellano. Más adelante, tuvo la iniciativa de traducir el libro al Tsotsil, iniciativa que emprendió con sus propios medios y fondos. Su intención era que más personas en su comunidad pudieran leer la obra.

Javier Merás (JM): Xun Betán, izay mpandika teny tamin'ity famoahana ity, dia nanomboka lasa tia mamaky boky fony izy sivy taona, ary noho ny “Printsy kely” no anton'izany. Tsy ny fifandraisany voalohany tamin'ny famakian-teny fotsiny ihany, fa nampiasa azy io koa izy mba hianatra teny espaniola. Taty aoriana dia nandray finiavana handika izany amin'ny teny Tsotsil izy, izay nataony tamin'ny fombany manokana. Ny tanjony dia ny hoe olona maro avy amin'ny fiarahamoniny no afaka namaky ilay boky.

GV: Afaka milaza ve isika fa tsy asa mora izany?

JM: En realidad, no. La traducción estaba lista para salir a imprenta, pero las editoriales a las que Xun contactó no acababan de asimilar los dibujos de Héctor Morales Urbina, tan diferentes a los de todas las versiones clásicas. En 2016, a través de Los Injunables, tienda de libros virtual que administro, lo contactamos, después de dos años de rechazos. Xun nos hizo llegar un ejemplar del libro, y nosotros lo trabajamos y le dimos forma. Su faceta como editora surge por necesidad.

Los Injunables, la editora a cargo de esta versión, es un proyecto de salvación personal, donde cabe de todo. Tenemos libros en braille salidos de las cárceles, tipógrafos que rescatan fuentes coloniales y hasta traducción de clásicos de la literatura realizadas por hablantes de lenguas mestizas, como ha ocurrido con El Principito en tsotsil.

JM: Tsy izany. Efa vonona ho an'ny fanontana ny fandikan-teny, saingy ireo trano famoahana izay nifandray tamin'i Xun dia tsy nahazo tsara ireo sary nataon ‘i Héctor Morales Urbina, satria samy hafa tanteraka amin'ny endrika mahazatra izy ireo. Tamin'ny taona 2016, tamin'ny alàlan'ny “Los Injunables”, fivarotam-bokatra virtoaly tantaniko, dia nifandray taminy izahay, roa taona taorian'ny nandàvana, nandefa kopia iray taty aminay i Xun ary niasa tamin'izany izahay ary namolavola izany. Lasa mpamoaka noho ny filàna izahay.

Ny Los Injunables, trano famoahana boky misahana ity andian-dahatsoratra ity, dia tetikasam-pamonjena manokana, izay antonona tsara ny zava-drehetra. Manana boky ho an'ny jamba avy any am-ponja izahay, mpanao endri-tsoratra nanavotra ireo tarehintsoratra tamin'ny fanjanahantany ireo boky mahazatra nataon'ireo mpiteny ny teny indizeny, toy ny Printsy kely tamin'ny teny Tsotsil.

GV: Mahaliana indrindra fa ny endrika Tsotsil dia manana ny sariny manokana, sy ny fomba itazonany ny maha-izy ny nentim-paharazana izay mahazatra antsika rehetra.

JM: Efectivamente, las ilustraciones son completamente de inspiración maya. Fue un ofrecimiento del traductor, Xun Betán. Los dibujos son de Héctor Morales Urbina y tienen una evidente influencia maya. La contraportada y otros detalles los aportó Alejandro Fiadone, experto en iconografía indígena argentina, especialmente para Ch’in Ajvalil. También se usaron números mayas para numerar los capítulos.

JM: Marina izany, ireo sary dia tena aingam-pananahy Maya. Tolo-kevitra nataon'ny mpandika teny Xun Betán. Asan'i Héctor Morales Urbina ireo sary ireo ary manana herim-panintonana Mayana. Novokarin'i Alejandro Fiadone, izay manam-pahaizana manokana momba ny ikônôgrafia (haisary) teratany Arzantiniana, indrindra ho an'i Ch'in Ajvalil ny fonony aoriana sy ny antsipiriany hafa . Nampiasa ny tarehimarika Maya koa izahay mba hanisana ny tokon’ ny boky.

GV: Inona no nianaranao tamin'ny fandikana ny “The Little Prince” tamin'ny fiteny indizeny?

JM: Podría decir que aprender a relacionarme con esta historia se ha convertido en lo que podría llamar una especialidad. También es un pretexto por el que tengo que estar agradecido. Me he encontrado con muchísimas personas valiosas que me brindaron su amistad, inspiración y apoyo a lo largo de este hermoso viaje.

JM: Raha ny filazako azy dia efa lasa nifantoka manokana amin'ny fianarana ny fomba hifandraisana amin'ity tantara ity aho. Zavatra tsy maintsy ankasitrahako izany. Nihaona tamin'ny olona maro tsy tambo isaina aho izay nanome ahy ny finamanany, ny aingam-panahiny ary ny fanohanan'izy ireo nandritra ity dia mahafinaritra ity.

GV: Manao ahoana ny Printsy kely amin'ny teny Aymara?

JM: “Pirinsipi Wawa” tuvo mucha demanda entre coleccionistas y la sigue teniendo. Un grupo peruano vinculado a la educación mandó a comprar un lote grande para un trabajo en colegios bilingües. La idea original era donar libros para que se usaran como material escolar. Sin embargo, debo destacar que nuestro rol no es benéfico. Asumimos que nuestro ciclo ya concluyó, y en breve cederemos los derechos de esa edición al traductor, Roger Gonzalo Segura, para que el texto se pueda publicar en el Perú y que siga su camino. ¿Qué más puede soñar un editor?

JM: Notakian'ireo mpanangom-boky mafy ny “Pirinsipi Wawa”, ary mbola mitohy izany. Nisy vondron'olona Peroviana nifandraika tamin'ny fanabeazam-bahoaka nividy boky marobe ho an'ny sekoly mampiasa teny roa. Ny hevitra voalohany dia ny hanomezana boky ho ampiasaina amin'ny fitaovam-pianarana. Na izany aza anefa, tsy maintsy manantitrantitra ny zava-misy aho fa tsy fiantrana ny asanay. Manaiky izahay fa efa tapitra ny asanay, ary tsy ho ela dia hamindra ny zon'izany fanontana izany any amin'ny mpandika teny, Roger Gonzalo Segura, mba hahafahana mamoaka ny lahatsoratra ao Però ary mandeha amin'ny fombany manokana. Inona koa no azon'ny mpanoratra nofisina?

Azonao atao ny mahita fanazavana bebe kokoa ao amin'ny pejin'ny Facebook-n'ny Los Injunables- izay ahitana ity lahatsary ity milaza ny tantaran'ny fandikan-teny sy ny fizotry ny famoahana:

Traducen libro de “El Principito” al tsotsil

Bajo el título de “Ch´in Ajvalil” el chiapaneco Xun Betán y el argentino Javier Merás realizaron una traducción al tsoltsil, con imágenes originales de inspiración maya, de la obra clásica de Antoine de Saint-Exúpery. Descubre más: http://ow.ly/IFvB30mBHt1 Edición: Joselin Zamora

Geplaatst door Chiapas Paralelo op Dinsdag 13 november 2018

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.