Manome topi-maso iraisam-pirenena momba ny fanamby, fandresena sy ny vaovao malaza momba ny zo an'aterineto manerantany ny Netizen Report (Tatitry ny Mpisera)  an'ny Global Voices Advocacy

Ny 26 Aprily teo, nilaza ireo Tomponandraiki-panjakan'ny governemanta Vietnamiana fa nanaiky hanaraka ny fampiharana ny lalàna eo an-toerana ny Facebook, amin'ny fisorohana sy fanesorana ao amin'ny Facebook ny votoaty izay manitsakitsaka ireo lalànan'ny firenena momba ireo hafatra “manafintohina” sy manohitra ny governemanta.

Araka ny fanambaràn'ny governemanta, nihaona tany Hanoi ny Lehiben'ny Mpandrindra ny Politika Manerantanin'ny Facebook, Monika Bickert sy ny Minisitry ny Fampahalalam-baovao sy Serasera Vietnamiana, Truong Minh Tuan ; ary nanao fifanekena hametraka làlana manokana mba hahafahana mandrindra sy manala votoaty ao amin'ilay sehatra. Nilaza ihany koa ilay fanambaràna fa nanaiky ny hanampy amin'ny fanesorana ireo kaonty faikany sy “votoaty faikany” ihany koa ny Facebook, fanondroana afaka ampiasaina hilazàna vaovao na hevitra tsy manasohaso ireo politika na tomponandraikitry ny governemanta.

Nilaza ny tatitry ny fangaraharàna farany indrindra avy amin'ny Facebook fa tsy nanao mihitsy  famerana votoaty ny orinasa noho ny fangatahan'ny governemanta Vietnamiana teo anelanelan'ny Jolay 2015 sy Jona 2016. Raha toa ka voatàna tokoa ilay fifanarahana, hiova ato ho ato izany.

Mety hanamarika fiovàna eo amin'ny fiarahana mamatovato misy amin'i Vietnam sy Facebook io fifanarahana io. Voabahana tanteraka tany Vietnam, teo anelanelan'ny taona 2009 sy 2010, ilay sehatra media sosialy mitoetra any Amerika, ary voabahana tsindraindray tao anatin’ ireo fotoana sasantsasany nahamafimafy ny resaka politika taorian'izay. Raha mety hanampy amin'ny tsy fibahanana faobe ilay sehatra ny fiarahana mihatsara miaraka amin'ilay orinasa, mampiahiahy ihany ao amin'ny firenena, izay voaporiporitra matetika ny fahalalahana miteny sy ireo zon'ny media, ny mety hananan'ireo andrim-panjakana ao amin'ny governemanta fiarahamiasa akaiky amin'ny Facebook momba ireo olana miainga amin'ireo hafatra mitsikera ny governemanta ka tonga hatramin'ny sokajy tsy voafetra tsara ho “votoaty faikany”.

Ohatra iray vao haingana amin'ny tsy fandeferan'i Vietnam ny fanehoan'ny media ny tsikera  ny fisamborana an'i Nguyen Van Hoa, mpanao gazety, mpampiofana amin'ny fiarovana ary mpitondra anjara biriky ao amin'ny Radio Free Asia, izay notazonina hatramin'ny volana Janoary noho ny “fanararaotana ireo fahalalahana ara-demokratika hanohintohinana ireo tombotsoam-panjakana.” Naneho ireo tantara mikasika ny fahapotehan'ny tontolo iainana any Vietnam i Hoa, tafiditra amin'izany ny dikasarinà hetsi-panoherana am-pilaminana nataon'ireo olona maherin'ny 10.000 isa ny volana Oktobra lasa teo. Niantso ny governemanta Vietnamiana mba hamotsotra an'i Hoa tsy misy hatak'andro ireo vondrona mpiaro ny zon'olombelona sy ny zo nomerika.

Araka ny Tondro Manerantany Amin'ny Fahalalahan'ny Fanaovana Gazety 2017 avy tamin'ireo Mpitati-baovao Tsy Voafetran-tSisintany, navoaka ny faran'ny volana Aprily, eo anoloan'i Shina mihitsy ny laharan'i Vietnam amin'ny laharana manerantany, ary resin'ireo firenena too an'i Kiobà, Arabia Saodita ary Iràna.

Shinoa mpitoraka bilaogy malaza, nosamborina noho ireo fanehoankevitra tao amin'ny Aterineto

Shinoa mpitoraka bilaogy, Wu Bin, nosamborin’ny polisin'ny fiarovam-pirenena ao Shenzhen noho ireo fanehoankevitra nataony tao amin'ny Aterineto. Efa niharan'ny antsojain'ny polisy foana tato anatin'ireo taona vitsivitsy i Wu Bin, noho ny filazàna fa “fihantsiana ady” ao amin'ny Aterineto, fandraisana anjara tamin'ny fifamorian'olona mikasika ny fahafatesan'ny olompirenena Shinoa iray tany  am-pitazonana azy tao amin'ny polisy, ary “fanelezana tsaho” mikasika ireo hetsi-panoherana tany amin'ny tanàna kelin'i Wukan. Tsy mazava ny tena nahatonga ilay fisamborana azy, fa efa lasa zary mahazatra kosa ho an'ireo mpisera amin'ny Aterineto mpitsikera ny governemanta ny voaantso na voatazona any amin'ny polisy noho ireo fepetra vao haingana momba ny “fahamarinan-toeran'ny filaminana”.

Mitondra mankany amin'ny fandrahonana ho faty atao an'ireo mpikatroka mafana fo ao amin'ny Aterineto ireo fifandirana mikasika ny fananana omby any India

Ny 4  Aprily, nahazo fandrahonana ho faty tao amin'ny media sosialy i Bondita Acharya, mpiaro ny zon'olombelona, taorian'ny fiampangany ireo fisamborana mpitsoa-ponenana Bangladeshi telo, tao amin'ny fanjakan'i Assam, India noho ny fananany omby. Mpitsikera ireo fisamborana i Acharya, nanipika fa raha mandrara ny famonoana ombivavy ny Lalàna Fiarovana ny Biby Fiompy ao Assam, tsy manameloka ny fananana na fihinanana omby mihitsy akory ilay lalàna. Nametraka fitarainana teny amin'ny Sampandraharahan'ny Fanadihadiana Heloka Bevava tany Assam i Acharya, fa mbola mitohy mahazo lahatsoratra mandrahona ny hanaovana herisetra aminy ihany izy.

Te-hanara-maso ny zavatra rehetra ao amin'ny Aterineto ve i Rosia?

Mieritreritra ny hampitombo ireo fepetra ao amin'ny Aterineto ireo manampahefana Rosiana, ato anatin'ireo taona ho avy, tafiditra amin'izany ny fangatahana ireo mpanome tolotra aterineto mba “hamaha ny kaody” amin'ireo serasera rehetra amin'ny Aterineto sy hitahiry io farafahakeliny enim-bolana aorian'ny nisiany. Milaza ireo tomponandraikitra fa ho tafiditra amin'izany ny tsy maintsy hamohàna ny kaodin'ireo serasera ao amin'ny Aterineto (na dia sarotra ihany aza ny hino fa ho afaka hanao izany izy), fibahanana ny fidirana amin'ireo fitaovana fihodivirana izay mamela ireo Rosiana mpampiasa Aterineto ho afaka mitsidika ireo vohikala anaty lisitra mainty, ary mety hoe fametrahana fepetra amin'ireo teboka fifanakalozana amin'ny Aterineto miaraka amin'ireo firenena hafa mihitsy, sy ny anarana mpampiantrano .ru ary ny .рф. Sarotra ara-teknolojia na tena tsy azo tanterahana ny ankamaroan'ireo tolokevitra ireo, tena lafo be ary tsipahan'ireo mpandraharaha ara-barotra mafy. Fa na izany aza, efa fisehon'ireo mety ho famerana ho avy izy ireo.

Manosika ny hanaovana manerantany ny ‘zo ho hadinoina’ ireo manampahefana Frantsay

Fikambanana Tsy Miankina amin'ny Fanjakana valo ambiny folo no nametraka fanamarihana araka ny lalàna nialohan'ny nanoheran'ny Filankevi-Panjakana ao Frantsa ilay lalàna navoakan'ny manampahefana mpiaro ny angondrakitra ao Frantsa (ny Commission nationale de l’informatique et des libertés, na CNIL) izay mangataka ny hanaovana ny lalànan'ny “zo ho hadinoina” hanan-kery sy ho azo ampiharina manerantany. Hanova ny votoaty ao amin'ny Aterineto izay nodidian'ny fitsaràna ho esorina ao amin'ny tambajotra io, noho ny antony hoe na manimba (ho an'ny iantefàny) na efa ilaozan'ny toetrandro ka tsy mety tsara intsony ho an'ny tombotsoam-bahoaka. Raha toa ankehitriny ka mihatra fotsny ho an'ny votoaty ety anaty aterineto ilay politika, araka ny hita ao amin'ny Vondrona Eorôpeana (ary matetika angatahana ny hibahanana azy ao ara-jeografika ), mila ny fanafoanana tanteraka io votoaty io ao amin'ny Aterineto manerantany ilay didy.

Araka ilay taratasy, “mametraka fialohavana mampidi-doza ilay didin'ny CNIL, amin'ny famohàna ny varavarana ho an'ireo manampahefanam-panjakana any amin'ireo firenena hafa hanery fametrahana teritery manerantany amin'ny fahalalahana maneho hevitra amin'ny alàlan'ny fanàfana izay mifototra monja amin'ny lalàna anatin'izy ireo. Ny mety ho hazakazaka mankany ambany no tena mamaky loha indrindra ireo mpandray anjara.”

Tokony hakaton'ireo Afrikàna mpandrindra ve ny Aterineton'ireo governemanta manakatona ny Aterineto?

Ireo mpiaro ny indostriam-pifandraisana any Afrika dia mieritreritra tolokevitra iray mety handà ireo fahafaha-manaon'ny Aterineto — toy ny anaran-tsehatra sy ny “bande passante” — ho an'ireo governemanta Afrikana izay manakatona ny Aterineto. Araka ny filazalazàn'ny mpikambana iray ao amin'ny Ivontoeran'ny Tambajotram-pampahalalam-baovao Afrikana (AFRINIC), izay mieritreritra ilay tolokevitra, “mety hanakatona ny Aterineton'ireo governemanta manakatona ny Aterineto ” ilay vondrona. Nanainga fanontaniana maro ilay tolokevitra, mikasika ny andraikitr'ireo fikambanana misahana fitantanana ny Aterineto mifandray amin'ireo olom-panjakana, ao anatin'ny fahatapahana matetiky ny Aterineto izay noho ny antony ara-politika. Tamin'ny taona 2016 fotsiny, nisy fahatapahana miisa 18 tany amin'ny firenena miisa 11, raha toa ka ny firenena toa an'i Kamerona nanakatona ny Aterineto  efa ho maherin'ny efa-bolana tany amin'ireo faritra miteny Anglisy.

Manosika ireo fitsipika tsy fombàna na amin'iza na amin'iza any Etazonia efa marefo mbola hiha-marefo hatrany ny fitantanan'i Trump

Andro vitsy taorian'ny nitenenan'ny Tale vaovaon'ny Kaomisionan'ny Serasera Federalin'i Etazonia, Ajit Pai, hoe hanomboka hanao paika hanafoanana ireo fitsipiky ny tsy fombàna na amin'iza na amin'iza ampiharin'ny firenena amin'ny aterineto, nisy fampakarana didy federaly nikapoka mafy, tamin'ny fandavana ny fangatahana iray hamerenana hijery ny fanapahankeviny mba hanarahana ireo fitsipika. Ho afaka mitondra ny fampakarany didy any amin'ny Fitsaràna antampony n USTelecom, iilay vondrom-barotra ao ambadik'io fangatahana io. Mandritra izany,  ny 18 May, hifidy ny fanombohana ilay paika ny FCC mba hanafoanana ireo fitsipika. 

Fikatrohan'ireo mpisera amin'ny Aterineto

Ny vondrona Fiarovana Tsy Voafetran-tSisntany, dia nanomboka ny FlexiKiller, fitaovana entina hijerena raha toa ka nisy olona nametraka ny FlexiSPY tao amin'ny solosainanao ary manàla io ao anatiny. Tamin’ny volana lasa, nitatitra izao ny Motherboard mikasika ny FlexiSPY,  tamin'ny famaritana ilay rindrambaiko ho tena mora, matanjaka ary mora hita sy azo raisina manerantany, izy afaka manao ny fanarahamaso amin'ny zavatra rehetra manelingelina  ireo fitaovan'ny sarababem-bahoaka.

 

 

Misorata amin'ny mailaka mba hahazoanao ny Netizen Report