Hita tao amin'ny toeram-pianaran'ny Oniversitem-pirenena Mahaleotena ao Meksika (UNAM) ny vatana mangatsiakan'ilay tovovavy 22 taona Lesby Berlin Osorio tamin'ny 4 Mey 2017. Fotoana fohy taorian'izay, nameno ny aterineto tao Meksika ny tenifototra tao amin'ny Twitter #SiMeMatan (Raha Vonoin'izy ireo Aho) ho fanehoana fahatezerana tamin'ny fanambaran'ny manampahefan'ny Mexico City misahana ny fitadiavana ny marina ho an'i Berlin Osorio.
Tsy nahavita nanome vaovao momba ny mety ho anton'ny heloka na ny fivoaran'ny fanadihadiana ny manampahefana, saingy nanome antsipirihany momba ny fiainana manokan'ilay lasibatra izay toa manendrikendrika fa izy no tompon'antoka tamin'ny herisetra nahafaty azy
Nizara ny pikantsarin'ny siokan'ny biraon'ny mpampanoa lalàna ireo mpiserasera Twitter:
Son nuestras autoridades una de las principales razones por las que la violencia persiste. BASTA de culpar a las víctimas. #SiMeMatan pic.twitter.com/oHAWRH6OFe
— Bárbara Terremoto (@TorresBrbara) May 5, 2017
Sioka: Iray amin'ireo antony lehibe mahatonga ny fitohizan'ny herisetra ny manampahefanantsika. AMPY ny fanomezan-tsiny ny lasibatra.
Sary: Sioka avy amin'ny Biraon'ny Mpampanoa lalànan'i Mexico City:
-Teo amin'ny 04:00 ora, nanapa-kevitra ny [sakaizan'i Lesby] mba hiala ary narahan'ny vehivavy iray [Lesby] izay nifamaly taminy. Izay no zavatra farany fantatry ny sakaizany momba azy.
-Tamin'ny andro nitrangan'izany rehetra izany, niresadresaka tamin'ny namana sasany tao amin'ny CU [toeram-pianarana UNAM] izy roa mpifankatia, toerana nanjifan'izy ireo toaka sy rongony.
-Nilaza ilay lehilahy sakaizany niara-nonina taminy fa mianatra ao amin'ny sampan'ny fikojakojana amin'ny Sekoly Ambony #6 izy
Tranonkalam-baovao tsy miankina Sopitas namintina ny fomba namoahan'ny biraon'ny mpampanoa lalàna ny vaovao momba ny fahafatesan'i Berlin Osorio ary nitanisa fanambarana ofisialy roa hafa fanampiny:
La narrativa en que se revictimiza y minimiza a la joven Lesby vino desde nuestras propias autoridades capitalinas. En la cuenta de Twitter de la Procuraduría General de Justicia de la Ciudad de México (PGJCDMX) se publicaron varios mensajes sobre el caso: sin tacto, echándole la culpa a la víctima y como justificando lo que le pasó. “La mujer hallada sin vida en jardines de las instalaciones de la UNAM fue identificada por familiares”, inició el lamentable relato. “Su madre y novio aseguraron que ella ya no estudiaba desde 2014 y dejó sus clases en CCH Sur, donde debía materias”, continuó la dependencia dirigida por Rodolfo Ríos.
Avy amin'ireo manampahefan'ny renivohitra antsika manokana ny tantara izay manameloka indray sy manao tsinotsinona an'i Lesby. Nandefa hafatra isan-karazany momba ny raharaha ny Twitter-n'ny biraon'ny mpampanoa lalànan'i Mexico City: feo marenina, manome tsiny ny lasibatra ary manamarina izay nitranga. “Hitan'ireo havany ilay vehivavy hita faty tao amin'ny zaridainan'ny toeram-pianarana UNAM”, hoy ny fanombohan'ny sioka mampalahelo. “Nanamafy ny reniny sy ny sakaizany fa tsy nianatra izy nanomboka tamin'ny taona 2014 ary niala fianarana tao amin'ny Kolejy ny Siansa sy ny Maha-olona ao Atsimon'ny Toby, izay tsy nianarany taranja maromaro”, hoy ny tatitra navoakan'i Rodolfo Ríos.
“Raha mamono ahy izy ireo, dia hanendrikendrika sy hanameloka ahy”
Ho setrin'izany, nanomboka nampiasa ny tenirohy #SiMeMatan ny vehivavy, miaraka amin'ny fanesoana ny “fahadisoana” izay noeritreretin'izy ireo fa nampiasain'ny manampahefana sy ny haino aman-jery mba hanomezana tsiny azy ireo rehefa maty novonoina izy ireo. Nalaza manerantany ny tenirohy miaraka amin'ny hafatra an'aliny.
Ora maromaro nandritra ny tsikera marobe, nilaza tao amin'ny Twitter-ny ny mpampanoa lalànan'ny tanàna fa ny sioka navoakan'ny sampan-draharaha dia “tsy mendrika” ary nampiny hoe:
He instruido se retiren de inmediato de las redes, toda vez que son contrarios a protocolos y principios de la @PGJDF_CDMX
— Rodolfo Ríos (@rodolforiosg) May 5, 2017
Nanome toromarika aho mba hoesorina avy hatrany ao amin'ny tambajotra sosialy ireny, satria manohitra ny arofenitra sy ny soatoavin'ny Biraon'ny Mpampanoa lalàna ao Mexico City.
Nazava tsara ny fanehoan-kevitra momba ny #SiMeMatan. Ireto ambany ireto sioka maromaro:
#SiMeMatan Vivo en concubinato desde hace 9 años,tengo 3 hijos de 2 diferentes hombres.Bebo mucha cerveza y siempre he sido dueña de mi vida
— Ixchel Cisneros (@Chelawuera) May 5, 2017
Raha mamono azy ireo. Nanana tokantrano maso nandritra ny 9 taona aho, nanan-janaka 3 tamin'ny lehilahy roa samihafa. Misotro labiera betsaka aho ary tompon'ny fiainako hatrany.
#SiMeMatan dirán que aborté, que mis hijas nacieron x cesárea, que las dejaba en la guardería todo el día, que vi por mi y no sólo por ellas
— Mala Madre (@malamadremx) May 5, 2017
Raha mamono azy ireo, dia hilaza fa nanala zaza aho, ary teraka tamin'ny fandidiana ireo zanako vavy, ka navelako tany amin'ny toerana fikolokoana zaza nandritra ny tontolo andro izy ireo, ary nikarakara ny tenako ihany aho fa tsy nikarakara azy ireo
#SiMeMatan dirán que me lo busqué, qué hacía allí, mira sus tatuajes, sus cicatrices, le gustaba la mala vida, no es nadie, solo una mujer.
— Fernanda Melchor (@fffmelchor) May 5, 2017
Raha mamono ahy izy ireo, dia hilaza fa izay no notadiaviko, inona no nataoko teto, jereo ny tombokavatsany, ny holatra, tia fiainana jiolahimboto izy, tsinontsinona, fa vehivavy fotsiny.
#SiMeMatan fue por feminista, por usar leggings, porq me gusta caminar sola en la tarde y porq tengo amigos hombres. Andaba en malos pasos.
— Malú (@maluflores) May 5, 2017
Raha mamono azy ireo, dia noho izaho mpiaro vehiavy, manao leggings, satria tiako ny mandehandeha irery harivariva ary satria manana namana lehilahy maromaro aho. Tsy nahafa-po aho.
#SiMeMatan me van a difamar y criminalizar. Va a ser por algo que hice o que no hice, da igual.
— Eréndira Derbez (@erederbez) May 5, 2017
Raha mamono ahy izy ireo, dia hanendrikendrika sy hanameloka ahy. Na amin'ny zavatra nataoko na tsy nataoko, tsy maninona izany.
Nampitaha ny fandraisana ny heloka mihatra amin'ny vehivavy sy ny lehilahy kosa ny sasany:
La diferencia es que cuando matan a un hombre no sale el procurador general a decir que fue por borracho, por fiestero y por mal estudiante.
— Virginia ?️? (@Huishte) May 5, 2017
Ny maha samihafa dia raha mamono lehilahy izy ireo, tsy hilaza ny mpampanoa lalàna fa noho ilay lehilahy mamo, tia mirevy sy kamo mianatra.
#SiMeMatan y estoy borracho y solo en una calle oscura, no me van a hacer culpable de mi propio asesinato, porque no soy mujer.
— Manuel Iris (@manueliris65) May 4, 2017
Raha mamono ahy izy ireo, ka mamo aho ary irery teny an-dalana amin'ny andro maizina, tsy homena tsiny noho ny famonoana ahy manokana aho satria tsy vehivavy.
Ny hafa kosa niresaka momba izay hitranga tamin'ny fanehoan-kevitra tsotra:
#SiMeMatan ojalá la policía (y los medios) se enfoquen en mi asesino y no en mi ropa, mis estudios, mi trabajo o con quién me acuesto.
— Paola Villarreal (@paw) May 5, 2017
Raha mamono ahy izy ireo, mino aho fa hifantoka amin'ny mpamono ahy ny polisy sy ny fampahalalam-baovao fa tsy amin'ny fitafiako, ny fianarako, ny asako na izay olona niarahako natory.
#SiMeMatan busquen justicia para mí, no importa que tenga el cabello plata, que use lipstick rojo, que me guste el pogo y monte a caballo.
— ·Tristana Landeros· (@holatristana) May 4, 2017
Raha mamono ahy izy ireo, tadiavo ny rariny ho ahy, aza raharahiana ny hoe mandoko volo aho, manao lokomena, tia pogo sy mitaingina soavaly.
Mpanao gazety sady mpampianatra ambony Gabriela Warkentin nandray ireo tenirohy hafa malaza manerantany amin'ny teny Espaniola, izay manohitra ny herisetra mihatra amin'ny vehivavy ao Meksika :
#SiMeMatan #MiPrimerAcoso#NosQueremosVivas
O de cuando las mujeres (y los hombres aliados) deciden hablar.#Gracias
— Gabriela Warkentin (@warkentin) May 5, 2017
#RahaMamonoAhyIzyIreo #NyFanorisorenanaAhyVoalohany. #TeHoVelonaIzahay.
Na rehefa tapa-kevitra hiresaka ny vehivavy (sy ny lehilahy mpiara-dia). Misaotra.
Tahaka izany koa ny vondrona mpiaro ny zon'ny vehivavy Luchadoras (Mpiady), izay nilaza ny antson'ny hetsiky ny feminista Ni Una Menos [Tsy Misy Iray Latsaka”], “Te ho Velona izahay” :
#SiMeMatan dirán que andaba en marchas gritando “Vivas nos queremos”.
— Luchadoras (@LuchadorasTV) May 5, 2017
Raha mamono ahy izy ireo, dia hilaza fa nankany an-dalambe nitabataba aho hoe “Te ho velona izahay”
Vehivavy hafa nifantoka tamin'ny dikan'ny sioka tsirairay:
Cada #SiMeMatan, aunque sea irónico, es un grito de miedo, angustia y rabia. Es real y está presente todo el tiempo.
— Karla Motte (@karlamotte) May 5, 2017
Ny #RahaMamonoAhyIzyIreo tsirairay, na dia maneso aza, dia tabataban'ny tahotra, tebiteby sy ny hatezerana. Tena misy izany ary misy hatrany isan'andro.
¿Saben qué es lo peor del HT #SiMeMatan? Detrás de cada tuit hay una mujer aterrada porque sabe que sí la pueden matar.
— ana gé (@anag_g) May 5, 2017
Fantatrao ve ny ratsy indrindra amin'ny tenirohy #RahaMamonoAhyIzyIreo? Ao ambadiky ny sioka tsirairay, misy ny vehivavy matahotra satria fantany fa mety hisy hamono izy.
Ho azy kosa, nanamarika ilay mpisera Twitter Madame Déficit fa ao amin'ny toeram-pianarana UNAM — sekoly manandratra ny tenany amin'ny fahaleovantenany manoloana ny fanjakana — sarotra ny hisian'ny polisy. Amin'ny tranga hafa, ny fahatongavan'ny polisy ao amin'ny toeram-pianarana (fantatra ho Ciudad Universitaria, na Cité Oniversitera) dia niteraka fitsipahana sy fahatezerana teo amin'ireo sampana sasany amin'ny mpianatra.
#SiMeMatan en la UNAM será porque de acuerdo a la muy cacareada autonomía, la policía no entra a vigilar el campus. Piénsenle!
— Madame Déficit (@Alessia_mx) May 5, 2017
Raha mamono ahy ao amin'ny UNAM izy ireo, dia satria noho ity fahaleovantena malaza ity, tsy ho avy hisafo ny toeram-pianarana ny polisy. Hevero izany!
Tsy zava-baovao ny herisetra amin'ny vehivavy sy ny tsy fahaizan'ny manampahefana misahana izany
Tamin'ny taona 2016, namoaka andian-dahatsoratra ny Global Voices mba hisavasava ny olana momba ny herisetra mihatra amin'ny vehivavy ao Meksika, sy ao amin'ny renivohitra indrindra indrindra. Nilaza ny tantara momba ny herisetra ara-nofo nihatra tamin'ny mpanao gazety Amerikana Andrea Noel- izay mbola tsy voasazy hatramin'izao, taorian'ny 14 volana ny iray amin'izany. Tamin'izany, nilaza ny governemanta fa hamaha ny olana, na koa hoe hanangana birao maromaro lafo vidy ary hanome vokatra azo tsapain-tanana kely na tsy misy mihitsy
Rehefa nazava ny raharaha, nilaza tamin'ny antsafa niarahana tamin'ny Global Voices ilay mpisolovava Fabiola Higareda, manam-pahaizana momba ny lahy sy vavy sy ny rariny fa ny herisetra mihatra amin'ny vehivavy dia amin'ny ampahany, noho ny tsy fisian'ny paikady mifantoka amin'ireo nahavanon-doza:
Es necesario que las estrategias tomen en consideración que la violencia de género no es un asunto exclusivo de mujeres violentadas, sino también de hombres generadores de violencia.
Ilaina ny paikady mba hijerena manokana fa ny herisetra mihatra amin'ny vehivavy dia tsy raharaha manokan'ny vehivavy lasibatry ny herisetra fa koa ny lehilahy izay nahatonga izany herisetra izany.
Ankoatra ny olana ara-pitsarana amin'ny famotorana momba ny heloka bevava ao Meksika, hita fa toa mandefa hafatra amin'ny alalan'ireo sioka rehetra tamin'ny tenirohy #SiMeMatan ny fiarahamonina Meksikana fa: Efa manjaka amin'ny raharaha momba ny vehivavy niaina herisetra, na tahaka ny raharaha Lesby Berlin Osorio, matin'ny herisetra ny tsimatimanota. Aza omena azy ireo koa ny tsiny.
Tantara Malaza Indrindra Manerantany
