Sary nopihan'i Gopen Rai, avy amin'ny Nepali Times. Nampiasaina nahazoana alalana.

Ity lahatsoratr'i Pinki Sris Rana ity dia navoaka voalohany teo amin'ny Nepali Times, ary ho ampahany amin'ny fifanarahana fifampizaràna votoaty dia naverina navoaka eto amin'ny Global Voices ny dika iray nasiana fanamboarana.

Tsy voatery ho ara-drariny foana ny tantara ho an'ireo mpandray anjara fototra izay tafiditra tanatin'izany. Tsy avahana amin'izany ny tantaran'ireo miaramila Gurkha any Nepal. Fantatra amin'ny maha miaramila tena mahay azy ry zareo, tena mahery sady mahery fo indrindra, izay, ara-tantara, dia nampiasain'ny tafika Britanika ary amin'izao fotoana izao dia miasa manompo ny fireneny sy any ivelany.

Ireo miaramila khukuri, manao satroka sy mitafy khakis, fanamiana fitondra miady, dia ampahany malaza tamin'ny lasan'i Nepal. Kanefa, adinon'ny pejin'ny tantara ny vadin'izy ireny mitafy sarongy ao Nepal na any ivelany, ny tolony sy ny fandraisan'izy ireny anjara.

Tsy ela akory izay, nisy ny ezaka natao mba hanitsiana io olana io tamin'ny alalan'ny fiezahana nandrakitra ny traikefan'ny vadin'ireo Gurkha. Ny fampirantiana vao haingana Vehivavy Gurkha : Ako irain'ny Tantara, nataon'ny mpanakanto Suzana Thapa Shris, dia nanampy tamin'ny fanentsenana io  banga io tamin'ny alalan'ny famerenana nitantara ireo tantara tamin'ny fomba fijerin'ny vadin'ireo miaramila.

Sary an'i Gopen Rai, avy amin'ny Nepali Times. Nampiasaina nahazoana alalana.

“Rehefa niantafika ireo miaramila Gurkha, dia ny vadin'izy ireo irery ihany no nitondra samirery ny tokantrano, mahery fo mangina izy ireo”, hoy ny fanazavan'i Thapa Shris, 29 taona. “Niaraka tamin'ny vola sy fanànana voafetra, ry zareo no nitaiza ny fianakaviany sy ny zanany lahy ho lehibe izay ho lasa lahure (Nepaley mandeha manao miaramila any amin'ny firenena hafa). Goavana ny fandraisan'izy ireo anjara.

Taorian'ny fampirantina nataony voalohay, Bharseli Gurkhas: From Stories to Portraits (Miainga amin'ny Tantara mankamin'ny Sary), izay nifantoka tamin'ny fiainan'ireo miaramila Gurkha tao amin'ny tanànan'ireo razambeny tao Bharse, ao amin'ny distrikan'i Gulmi,  dia tsapan'i Thapa Shris fa ilainy ihany koa ny manome lanja ny vadin'izy ireny.

Nivoaka avy tamin'ny fianakaviana Gurkha mihitsy, izay nanompoan'ny raibeny tao amin'ny tafika Indiana, hatramin'ny fahazazany no efa nampahafantarina an'i Thapa Shris ny fiainana Pretorianan'ny fianakaviany. Nitombo teo anilan'ny raibe sy renibeny tany Butwal izy, tamin'ny fihainoana ireo lovantsofina momba ny fanao any an'ady sy ny teo amin'ny taniny.

Sary an'i Gopen Rai, avy amin'ny Nepali Times. Nampiasaina nahazoana alalana.

Bom Bahadur Thapa, rainy izay mpamboly no tena asany sady mpanoratra, dia nanoratra boky iray “Bharseli Gorkhagatha ra Serofero” (tantaran'ny Gurkhas) mikasika ireo razambeny. Rehefa nanomboka ny tetikasany i Thapa Shris, ilay fiarahan-drainy sy ny zanany vavy dia nanadihady vehivavy 70 taona mahery miisa dimampolo avy any Baglung, Gorkha, Gulmi, Kaski, Palpa, Rupandehi, ary Sunsari. Vadin'ireo Nepaley miaramila nanao fanompoana tany amin'ny Fanjakàna Mitambatra, India, Singapore, ary Malaya (Malezia ankehitriny) avokoa izy rehetra ireo.

“Nahazo endrika ilay fampirantiana rehefa nikaroka izahay hamantatra hoe iza ireo vehivavy ireo, ny tantaram-piainany sy ny fandraisany anjara amin'ny tantaran'ireo Gurkha”, hoy izy nanampy. “Ny maha-izy an-dry zareo sy ny fandraisany anjara no tena tanjona fototr'io fampirantiana io”.

Sary an'i Gopen Rai, avy amin'ny Nepali Times. Nampiasaina nahazoana alalana.

Tsy nianatra manokana mikasika ny zavakanto i Thapa Shris, saingy hitan'ny rehetra ny talentany mivaingana amin'ny fanaovana sary. Ireo kisoritsoritra sary, tahirin-tsary, ireo ampahany natao hojerena avy amin'ireo tafatafa sy ireo fametrahana zavakanto miaraka amin'ny mozika nentim-paharazana natao lafika dia naseho ihany koa tao amin'ny Nepal Art Council (Filankevitra Nepaley ho an'ny Zavakanto) tamin'ny 25 hatramin'ny 28 Novambra.

Fa ny zvatra nisongadina tamin'ny hetsika dia ireo fijoroana vavolombelona nanaitra niaraka tamin'ny sarin'izy ireo avy, nampiseho karazana vehivavy roa : ireo izay tavela tany Nepal sy ireo tany amin'ny firenena vahiny nandefasana ny vadiny. Niady mafy tamin'ny fivelomana ny ankamaroan'izy ireo – indrindra ireo izay nipetraka tany amin'ny toerana vaovao tsy hain-dry zareo ny fiteny teo an-toerana.

“Heverintsika ho manana ny ampy ireo miaramila Gurkha ary mora ho azy ireo ny fiainana, saingy tsy izay foana no mitranga”, hoy ny fanazavan'i Bom Bahadur.” “Tsy nisy fitaovam-pifandraisana teo noho eo na fantsona azo nandefasana vola. Ireo vehivavy be herim-po ireo no nahavitra nikofokofoka nitady làlana.

Raha toa ireo tahirin-tsary nanampy ny mpijery hanopy maso ny fiainan'izy ireo tany an-tany hafa, nisy fametrahana ara-javakanto iray nampiseho kitapo nepaley iray vita tamin'ny bà mahazatra, feno valopy mampiseho ny fomba tamin'izany vanim-potoana, hoe ny taratasy no fomba tokana fitaovam-pifandraisana teo amin'ny mpivady.

Ny fizarana iray dia natokana ho an'ny sary vita tànana natokana hanehoana ny faharetana sy ny karazam-piainana nokazain'ireny vehivavy ireny. Asehon'ireo sary rehetra ireo ny tànana mikentrokentron'ireo vehivavy mipetraka eo amin'ny ‘lungi’ ndry zareo misy sarisary (lungi: zipo Nepaley nentim-paharazana).

Sary an'i Gopen Rai, avy amin'ny Nepali Times. Nampiasaina nahazoana alalana.

Nasehon'ilay fampirantiana ihany koa ireo akanjo sy firavaka nentim-paharazana ho an'ny vehivavy Gurkha ary koa ireo kojakojan-dakozia vita amin'ny hazo nampiasain'ireo vondrom-piarahamonina indizeny fahiny. Ny lungi, ny vangovango beruwa volamena sy ireo peratra asarfi volamena nentim-paharazana mitovy amin'ny Lahureni dia nasongadina ihany koa tamin'ny ampahany betsaka tao anatin'ny zavakanto sy ny sary.

“Efa taty aoriana be, taorian'ny ady, vao tonga ny volamena”, hoy Suzana nanampy.

“Ny zavatra iray nolazain'ny bojus rehetra (renibe) dia farafaharatsiny mba sambatra izy ireo afaka mitafy volamena.”

Mieritreritra ny handika an'ireo fijoroana vavolombelona rehetra ity fiarahan'ny ray sy ny zanaka vavy ity ary hamadika izany ho boky. Niteny Bom Bahadur fa : “Sambatra aho fa nomen-danja ireo vehivavy Gurkha anay. Mbola vao mainka mampirehareha ahy kokoa ny hoe ny zanako vavy miasa ho amin'izany.”