Ampahany amin'ireo katsaka vao avy nojinjaina natoby tamin'ny fomba fanao ao an-toerana amin'ny toerana hanamainana azy ireo amin'ny alàlan'ny rivotra mafàna. Saripika an'i Goodhope Amani, fampiasàna nahazoana alàlana.

Miteraka loza mitatao goavana ho an'ny masomboly ao Afrika Atsinanana ny Aflatoxins, fitambarana pozina maromaro azo avy amina karazana holatra .

Ny matetika ahitàna ireo poizina dia amin'ireo voly toy ny katsaka (corn), voanjo, voan-dandihazo ary voanjohazo.  Ireo holatra tena mamokatra ny aflatoxins dia ny Aspergillus flavus sy Aspergillus parasiticus, izay mivelona any amin'ireo faritra mando sy mafàna. Ireo holatra mamokatra ny Aflatoxin dia mety handoto ny vokatra amin'ny dingana rehetra, miainga hatrany amin'ny fambolena ka hatrany amin'ny fitahirizana ny vokatra.

Any amin'ireo faritra trôpikaly manana toetrandro antonontonony no tena misongadina indrindra ny olan'ny Aflatoxin, toa an'i  Tanzania, Kenya sy Ogandà. Tamin'ny 2016, notaterin'ny governemanta tanzaniàna fa nanodidina ny 14 teo ny fahafatesana nisy nifandraisany tamin'ny fihinanana sakafo voapoizin'ny aflatoxin.

Ny Global Voices dia nitafa tamin'i Dr Masolwa Ng'wanasayi,   gastrôanterôlôjista iray avy ao amin'ny Hôpitaly Aga Khan, Dar es Salaam, izay mitondra fanazavàna momba ny famonoana olona tsikelikely ataon'ny Aflatoxin. Nolazainy fa ny olona tena marefo indrindra dia ireo izay mipetraka any amin'ny faritra ambanivohitra:

Any amin'ireo faritra an-tanàndehibe, somary tsaratsara kokoa ny toedraharaha, indrindra fa raha mividy sakafo voamarin'ny Tanzania Bureau of Standards (TBS) ianao, izay miantoka fa vokatra tsy misy aflatoxin ilay izy. Tsy eo noho eo ny fiantraikan'ny aflatoxin; miandry 10-15 taona any vao miseho. Ny fifampikasohana maharitra aminy dia manimba ireo selan'ny aty, mampihena ny fahafahan'izy ireny manavao sy manasitrana, ka amin'ny farany dia miteraka fisiana homamiadana. Ny fikarohana fahiny natao tao Afrika dia milaza fa 40 % farafahakeliny amin'ireo homamiadan'ny aty no vokatry ny fifaneraserana be tamin'ny aflatoxin.

Dr Masolwa Ng'wanasayi miresaka amin'ny  Global Voices tao amin'ny Hôpitaly  Aga Khan , Dar es Salaam. Saripika an'i  Goodhope Amani, fampiasàna nahazoana alàlana.

Nohazavain'i Dr Ng'wanasayi fa tsy ny olombelona ihany no asian'ny aflatoxin, fa afaka ihany koa mamely ny biby fiompy toy ny osy sy ny omby. Ny fihinanana vokatra avy amina biby voaloton'ny aflatoxin dia mety hiteraka ambana ho an'ny fahasalaman'ny olombelona. Nanoro hevitra izy ny hanaovana fitiliana tsy tapaka mba hahitàna sy hitsaboana mialoha azy io.

Tao anatin'ny resaka iray nifanaovana tamin'ny Global Voices tao Dar es Salaam, Dr. George Mahuku, zokiolona manampahaizana momba ny zavamaniry ao amin'ny International Institute of Tropical Agriculture (IITA) ho an'i Afrika Atsinanana, Atsimo ary Afovoany, dia nanamarika ny fiantraikan'ny fiovàn'ny toetrandro amin'ny fandotoana ateraky ny aflatoxin:

Olana iray lehibe mampanahy ny Aflatoxin, indrindra fa any amin'ireo faritra trôpikaly, satria ny tontolo iainana dia manome vahana ny fitomboan'io holatra io. Amin'izao fotoana isika dia mahita maso ireo tatitra momba ny fandotoana ataon'ny aflatoxin vokatry ny fiovàn'ny toetrandro. Velona amina toetany maina sy maripàna ambony be io holatra io, ary miroborobo manokana rehefa tratry ny rarintsaina ny zavamaniry. Olana iray goavana ho an'ny ao Afrika Atsinanana io. 

Dr. George Mahuku taorian'ny tafa niarahany tamin'ny Global Voices tao amin'ny biraony ao Dar es Salaam. Saripika an'i Goodhope Amani, fampiasàna nahazoana alàlana

Ampian'i Dr. Mahuku hoe ny olana dia manomboka eny an-tsaha, satria ao anaty tany ilay holatra no mivelona. Mba hifehezana ny fandotoana teraky ny aflatoxin, tena zavadehibe ny hiarovana ny voly dieny eny an-tsaha. Tafiditra amin'izany ny fampiasàna masomboly nohatsaraina, ny fiarovana ny voa tsy ho simban'ireo bibikely, fiantohana ny hahamaina tsara ny voa sy fanesorana izay simba. Afaka mampihena be ny fahavoazana ireo fepetra ireo. Fanampin'izay, ireo mpikaroka momba ny fambolena dia namokatra fomba iray “bio-control” antsoina hoe Aflasafe, izay azon'ireo tantsaha ampiasaina mandritra ny fanitrihana masomboly. Ahisaky ny  Aflasafe  ireo holatra miteraka ilay poizina, mitondra fihenana mahatalanjona 80 hatramin'ny 100 % amin'ny fahavoazana, ary 100% raha toa ka natao ara-potoana.

Nomarihan'i Dr. Mahuku ihany koa fa ny tena fanamby amin'ny ady amin'ny aflatoxin ao amin'ny faritra dia ny tsy fahampian'ny fanentanana an'ireo tantsaha, toedraharaha iray mampididoza vao mainka hamafisin'ireo fiantraikan'ny fiovàn'ny toetrandro misy ankehitriny.

Ny tena olana lehibe indrindra amin'ny aflatoxin dia tsy hita maso ny fahavoazana aterany; tsy re tsaika sy tsy re fofona. Fahavalo tsy hita maso no tena ifanandrinantsika. Efa sakana iray goavana ny fandresena lahatra ireo tantsaha mba handray fepetra fifehezana ara-boajanahary ho ana olana iray izay tsy vitan'izy ireo jerena mora foana.

Eliamani Singo, taorian'ny tontolo andro tao an-tsahany. Saripika an'i Goodhope Amani, fampiasàna nahazoana alàlana

Eliamani Singo, mponina iray ao amin'ny vohitr'i Kabuku any amin'ny faritra Tanga ao atsinanan'i Tanzania, dia efa 20 taona mahery no namboly katsaka. Na nandray fepetra tam-pitandremana aza izy, niainga avy any amin'ny fifantenana masomboly ka hatramin'ny talohan'ny fiotàzana, tsy fantany velively ny olana ateraky ny aflatoxin sy ny fiantraikany amin'ny fahasalaman'olombelona. Hoy izy tamin'ny Global Voices:

Mandritra ny fiotazana, ataoko tsara antoka ny hoe maina tsara ny katsaka vao atobiko amina toerana avo mba hitohizan'ny digan'ny fanamainana. Momba ny olan'ny aflatoxin, tena tsy ananako hevitra, araka izany dia tokony hitsidika ireo tantsaha ry zareo manampahaizana momba ny fambolena mba hanaparitaka ny fahalalana ananan-dry zareo.

Araka ny vinavina avy amin'ny OMS (Fikambanan Erantany misahana ny Fahasalaman) olona 500 tapitrisa any ho any no tratry ny fatra mycotoxin tsy azo antoka, ka ny ankamaroan-dry zareo ireny dia mipetraka ao Afrika atsimon'i Sahara. Tena mora voan'ny aflatoxin ny katsaka sy ny voanjo, ankoatra ireo foto-tsakafo hafa ao Afrika. Asongadin'io ny tokony hanaovan'ireo governemanta ho laharam-pahamehana ireo ezaka ho fiarovana azo antoka ny sakafo ao amin'ny faritra.

Tsy isalasalàna fa mametraka loza mitatao goavana ny aflatoxin, tsy ho an'ny fahasalaman'ny olombelona ihany fa koa ho an'ny fahampiana ara-tsakafo ao amin'ny faritra. Ireo ivontoerana fikarohana momba ny fambolena, toy ny International Institute of Tropical Agriculture (IITA)  dia miasa mitady fomba mahomby kokoa hamahàna io olana io. Nanao dingana ihany koa ny governemanta tanzaniàna mba hanabeazana ireo tantsaha momba ny fomba fambolena araka ny tokony ho izy, ny fifantenana masomboly ary ny fomba fitahirizana azo antoka.

Ifantohan'ireo tetikasa toy ny tetikasa TANIPAC ny fananganana fotodrafitrasa sy toeram-pitahirizana maoderina ho an'ireo vokatry ny fambolena, ary ny fampianarana ny tantsaha ireo fomba tsara indrindra, miaraka amina drafitra ho fanitarana izany manerana ny firenena. Kanefa, ny fiatrehana ny olan'ny aflatoxin dia ilàna ezaka iarahana mientana satria tsy voafetran-tsisintany izy io.