Sary fanaingoan'ny Global Voices ny sarin'ireo vehivavy roa nitokona teo amin'ny tsipika fijoroana nandritra ny fitokonan'ireo mpiasa tao Shirtwaist, New York, “Fikomian'ireo 20 000″. Sary natao ho an'ny daholobe.

Ny niandohan'ny 8 Martsa, Andro Iraisam-pirenena ho an'ny Vehivavy, dia avy amin'ny fitambaran'ny hetsika roa samihafa. Tamin'ny 1909, nanomana fitokonana faobe voalohany hataon'ireo andiana mpiasa ireo sendika notariham-behivavy, izay naharitra iraika ambinifolo herinandro. Taona roa taty aoriana, nipoaka ny haitrano nampalahelo tao amin'ny ozinina iray fanaovana akanjo tao New York. Tovovavy mpifindra monina no ankabeazan'ireo niharam-boina tamin'izany, ka nanasarotra ihany koa ny filàny hery mpamokatra. Tamin'ny 1917, nandritra ny Ady Lehibe Voalohany, ireo vehivavy mpiasa tao Rosia ihnany koa dia nitarika hetsika hanoherana an'i Nicolas II, Tsar Rosiana tamin'izany fotoana izany, teo ambanin'ny teny filamatra hoe “Fandriampahalemana sy Mofo“.

Na teo aza ny ezaka mitohy nataon'ny kolontsaina ara-toekarena mahazatra hanalavirana ny tena fototry ny 8 Martsa, miaraka amin'ny fifampiraharahana, fihenam-bidy sy fisondrotana, ho an'ireo vehivavy izay miasa dia nanjary volana iray navesatry ny politika ny volana Martsa nony farany.

Noho ny fiaviany avy amin'ny sarangan'ny mpiasa sy mba hahatakarana bebe kokoa ny zava-misy ankehitriny eo amin'ny sehatry ny asa ao Arzantina, ny Global Voices dia nitafa tamin'i Alexia Massholder, izay mpikaroka ao amin'ny CONICET (Filankevitra Nasiônaly amin'ny Fikarohana Siantifika sy Teknika), masoivohom-panjakana fototra ao Arzantina izay mampiroborobo ny fampandrosoana ny siansa sy teknolojia. Sekretera ihany koa izy ao misahana ny miralenta, no sady solontenan'ny Fikambanan'ireo Mpiasam-Panjakana (ATE) ao anivon'io fikambanana io ihany.

Araka ny lazain'i Massholder, eo amin'ny kihon-dalan'ny hetsika feminista Arzantina isika izao. Mino izy fa ny fananana vehivavy maromaro kokoa ho mpitarika sendikà dia hanampy amin'ny fanafoanana ny “famoretana avo roa heny” ataon'ny kapitalisma ara-toekarena sy ny patriarkà. Nasianay fanamboarana ity tafatafa ity mba hampahazava kokoa.

Patricia Larrús: Miresaka ny kihon-dalana iray misy amin'izao fotoana izao ao anatin'ny hetsika feminista ianao, inona no mampisongadina ity fotoana ity ?

Sarin'i Alexia Massholder, fampiasàna  nahazoana alalana.

Alexia Massholder: Si bien el feminismo no es algo nuevo, y viene abriéndose paso desde la osadía de pioneras como Olympe de Gouges, Mary Wollstonecraft y Flora Tristán, con importantísimos aportes teóricos y prácticos de mujeres como Clara Zetkin, Aleksandra Kolontái o Inessa Armand, las dimensiones como movimiento político son mucho más recientes. Las bases de una transformación profunda respecto al rol de la mujer en todos los ámbitos de la sociedad se están sentando en este momento sin dudas.

El crecimiento cuantitativo y cualitativo del feminismo como respuesta a la opresión de la mujer plantea una complejización respecto a las miradas sobre diferentes temas. Por un lado, nuevas preguntas y desafíos sobre la manera de hacer política, y también mayores articulaciones en las luchas contra la opresión de clase, raza, colonial, etc.

Por el otro, indudablemente, más allá de los desafíos nuevos y las complejidades internas, ya no hay manera de ocultar la cuestión de género en casi ningún ámbito, aunque nosotras mismas tengamos formas de pensar y actuar que no terminan de romper con «ideas» sobre la mujer, o formas de organización o de familia, que vienen siendo hegemónicas desde hace tantos años. Pero estamos en eso. Seguramente futuras generaciones lo resolverán más fácilmente. Tenemos esa responsabilidad por todas las que ya no están.

Alexia Massholder:  Alexia Massholder: Na tsy zava-baovao aza ny feminisma ary efa mivoatra hatramin'ny nisian'ireo ezaka feno herim-po nataon'ireo mpisava làlaana tahaka an'i Olympe de Gouges, Mary Wollstonecraft ary Flora Tristán, ary koa ny fandraisana anjara ara-teorika sy pratika avy amin'ireo vehivavy toa an'i Clara Zetkin, Aleksandra Kolontái na Inessa Armand, dia tena vao haingana kokoa ny fitomboany amin'ny maha-hetsika ara-politika azy. Tsy isalasalana fa andalam-pametrahana amin'izao fotoana izao ny fototry ny fiovàna lalina amin'ny andraikitry ny vehivavy any  anatin'ireo lafiny rehetra amin'ny fiarahamonina.

Nitondra ho amina fomba fikiràna sarotra an'ireo olana samihafa ny fitomboana arak'isa sy ara-kalitaon'ny feminisma ho setrin'ny fampahoriana ireo vehivavy. Amin'ny lafiny iray, misy ireo olana sy fanamby vaovao ao anatin'ny fomba tokony handehanan'ny politika, ary koa ny fampahafantarana bebe kokoa ao anatin'ireo fanentanana hanoherana ny saranga, ny firazanana ary ny famoretana ataon'ny mpanjanaka, sy ny sisa.

Etsy ankilany, tena tsy misy fomba afaka hialàna amihitsy amin'ny resaka miralenta, na afaka manana ny fomba fisainantsika sy fitondran-tenantsika manokana aza isika izay tsy misaraka amin'ireo “fihevitra” efa hatry ny ela mikasika ny vehivavy na ireo karazana fikambanana sy fianakaviana. Saingy miasa amin'izany isika. Azo inoana fa hahay hiatrika izany tsara kokoa ireo taranaka ho avy. Ny efa tsy eto intsony no asaintsika mizaka io andraikitra io.

PL: Ahoana ny hevitrao mikasika ny fandrindràna ny miralenta/ny saranga ?

AM: El feminismo como movimiento político se planta contra las relaciones desiguales y jerárquicas, y el sometimiento de identidades sexogenéricas [ed: identidades «sexuales» por la condición biológica y «de género» según el género con el que cada persona se identifica]. La profunda imbricación entre capitalismo y patriarcado ha configurado una división sexual del trabajo, roles específicos para la mujer y formas de opresión históricamente construidas.

Por supuesto que el feminismo avanza y se consolida por la ampliación de derechos, a partir de nuevas subjetividades. Pero al analizar la relación entre el patriarcado y el capitalismo se observa que la mujer es sometida por estos dos sistemas tanto en los espacios laborales remunerados (si es que las mujeres los alcanzamos) como en el espacio doméstico en donde las tareas de cuidado y reproducción de la mano de obra, son tareas no remuneradas. Se ocultan tras los discursos del amor maternal, el sostenimiento amoroso del marido, etc. Y la realidad es que esas tareas no remuneradas nos colocan a las mujeres en una posición completamente diferente a la de los hombres frente a nuestros trabajos. Y por eso es importante repensar nuestros espacios laborales y nuestra participación sindical también.

AM:  Amin'ny maha-hetsika pôlitika azy, ny feminisma dia manohitra ny fifandraisana tsy mitovy isan'ambaratongany  sy ny fanandevozana mifototra amin'ny maha-lahy na maha-vavy ary ny mari-pamantarana [ed: maha-izy “ara-pananahana” mifototra amin'ny sata biolojika sy “ny karazana” mifototra amin'ny karazana izay maha-izy azy ametrahan'ny tsirairay ny tenany]. Ny fifanitsahana misy eo amin'ny kapitalisma sy ny patriarkà no nametraka ny fizarazaràna ara-pananahana amin'ny sehatry ny asa, ny anjara asa manokana ho an'ny vehivavy sy ireo endrika famoretana najoro ara-tantara.

Mifototra amin'ny fomba fijery vaovao tsy mitanila, mazava ho azy fa mandroso ny feminisma ary manamafy ny toerany miaraka amin'ireo zo nihatsara kokoa. Na izany aza, rehefa ny fifandraisana misy eo amin'ny patriarkà sy ny kapitalisma no dinihana, dia hita ao anatin'ireo rafitra roa ireo ny fanandevozaana ny vehivavy eo amin'ny tontolon'ny asa andraisan-karama (raha vehivavy no tonga ao anatiny) sy ao amin'ny tontolon'ny asa an-trano, izay tsy andraisana karama ny asa mamokatra sy ireo raharaha fikarakaràna atao. Takona ao ambadiky ny fitenenana ny fitiavan-dreny sy fanohanana feno fitiavana ny vadiny ireo, sy ny sisa.
Raha ny asantsika no resahana, ny zava-misy marina dia mametraka ny vehivavy eo amin'ny toerana samihafa tanteraka amin'ny misy an-dry zareo lehilahy ireo asa tsy andraisan-karama ireo. Noho izany dia ilaina ny miverina mandinika ny tontolon'ny asantsika sy ny fandraisana anjarantsika anatin'ny sendika.

PL: Tsy zava-baovao ny vehivavy liana amin'ny sendika ary raha ny marina dia niainga tany amin'ny fiandohan'ny tolon'ny  feminista mihitsy. Na izany aza, efa ela no tontolo nanjakan'ny lehilahy izy io. Nihena ny fisian'ny vehivavy ary miaina fanamby vaovao amin'izao fotoana izao. Amin'ny maha-solontenan'ny CONICET State Worker Association anao, ahoana no fihevitrao an'io ezaka io amin'izao fotoana izao ?

Sarin'ny diabe ho an'ny zon'ny vehivavy, 8 Martsa 2023, tao Buenos Aires, an'i Maria Paz Ismael PH. Fampiasàna nahazoana alalana.

AM: Si bien la mujer siempre tuvo un rol fundamental en el mundo del trabajo, su representación política y sindical es más reciente. Si repasamos la historia del sindicalismo se verá que, como en todos los espacios que representan un poco de poder, la mujer ha estado prácticamente ausente. Y eso ha delineado un sindicalismo con reivindicaciones que no contemplan las particularidades del trabajo femenino en su mayoría. La ausencia de mujeres en paneles, programas curriculares, cargos, etc., se nota a simple vista.

AM: Na nanana mandrakariva andraikitra lehibe aza ireo vehivavy teo amin'ny tontolon'ny asa hatramin'izay, dia tena mbola vao haingana mihitsy ny fisoloana tena azy ireo ara-politika sy sendikaly. Raha tsy maintsy hiverentsika ny momba ny tantaran'ny sendika, dia hitantsika fa azo ambara ho takona tanteraka ireo vehivavy. Tahaka ny any amin'ny toerana rehetra misy fahefana kely. Farany dia voafaritra ho amin'ireo fitakiana ny sendikan'ny mpiasa amin'ny farany, izay amin'ny ankamarony, dia tsy manisy lanja izay mampiavaka ny asan'ny vehivavy. Mivandravandra ny tsy fisian'ny vehivavy any anatin'ireo mpandray fitenenana, fandaharam-pianarana, toerana, sy ny sisa.

PL: Farany, inona no olana mbola tsy voavaha ao anatin'ny sehatry ny asa ao Arzantina ? Inona no mbola tokony atao ?

AM: Es con el impulso y el empuje del movimiento feminista como movimiento revolucionario, transformador, en articulación con organizaciones sociales, políticas y sindicales, que se podrá lograr que las reivindicaciones por las que luchamos dejen de ser consignas y se transformen en leyes, regulaciones y convenios colectivos de trabajo, como lograr que se reconozcan las tareas de cuidado como un trabajo efectivo, erradicar la desigualdad imperante en el mundo del trabajo, ocupar los lugares que nos corresponden en la conducción y la decisión política tanto en nuestros trabajos como en los espacios sindicales.

No sólo como mujeres, sino también como lesbianas, trans y todas las identidades en la mayoría de los casos aún más perjudicadas en materia de derechos, dado la mirada hegemónica absolutamente binaria y heterosexual que impera en la política, el sindicalismo, la ciencia y los espacios de poder todos.

Si hoy podemos decir «El sindicalismo es con nosotras» ha sido por la fortaleza que el feminismo ha construido. Nuestra participación en el sindicalismo hoy es clave para poner una limitación a la doble opresión que mencionábamos antes, ya que nos permiten avanzar en nuestros trabajos, mejorar nuestras condiciones, nuestros derechos, como mujeres, lesbianas, no binaries, trans, madres, compañeras, como todo lo que decidamos ser.

AM: Miaraka amin'ny fahavitrihana sy ny angovon'ny hetsika femibnista amin'ny maha- hetsika mpitondra fiovàna azy, ary amin'ny fiasàna miaraka amin'ireo fikambanana sôsialy, pôlitika sy sendikaly, no ahafahantsika miantoka ireo fitakiana itolomantsika, sy hamarànana ny fampiasàna teny filamatra fotsiny sy ho lasa lalàna, fepetra sy fifanarahana iombonana eo amin'ny asa.  Tafiditra amin'izany ny fanarahamaso mba ho tena ekena ho asa marina tokoa ny asa maha-mpanampy, ny fanafoanana ireo tsy fitoviana misy ao anatin'ny tontolon'ny asa, ny fitazonana toerana anaty fitantànana pôlitika sy fandraisana fanapahankevitra izay ananantsika zo ao anatin'ny asantsika sy ny sendika misy antsika.

Raha jerena ireo fomba fijery mamari-droa manambony tena sy manavakavaka ny lahy sy ny vavy izay mibahan-toerana anatin'ny pôlitika, sendikà, siansa, ary ireo toerana eo amin'ny fitondràna, dia tsy natao vehivavy fotsiny ihany, fa ny vehivavy mitia vehivavy, ny “trans”, ary ireo maripamantarana hafa izay toa mety hiharan'ny herisetra kokoa raha zo no resahana.

Amin'izao andro izao, tena zavadehibe ho anay vehviavy ny mirotsaka mandray anjara anaty sendikà mba hamerana ny famoretana avo roa heny voalaza tery ambony. Raha afaka miteny izahay hoe “miaraka aminay ny sendikalisma”, dia noho ny tanjaka azon'ny feminisma. Izany dia ahafahanay mivoatra amin'ny asanay, manatsara ny fepetra iainanay sy ny zonay amin'ny maha-vehivavy, vehivavy mitia vehivavy, “trans” reny, olona tsy anatin'ny maripamantarana mamari-droa, vady ary izay rehetra tianay hamaritana ny tenanay.