Anarana: Celfa Iraida Sántiz Sántiz
Fiteny: Tseltal
Toerana: Oxchuc, Chiapas.
Famintinana ny tetikasa: Gazetiboky iray amin'ny fiteny Tseltal, ho fampiroboroboana ny fiteninay sy ireo asa famoronanay mandravaka any amin'ireo sehatra maimaimpoana anaty aterineto
Ich'a spatibal awo'tanik. Lek me ayex ta apisilik
Celfa Sántiz no anarako, saingy Celfa K’ujul no anarana hafa mampifandray ahy amin'ireo razambeko. 31 taona aho, Maya-Tseltal no fitenin-dreniko. Ao Naranja Seca , monisipalin'i Tenejapa, Chiapas, aho no monina saingy indrisy fa tsy manana fianakaviana ao amin'io faritra io aho ; any Oxchuc, Chiapas avokoa no monina ny ankamaroan'ny fianakaviako.
Ao San Cristóbal de las Casas aho no monina ankehitriny, izay hamitako ny fianarako amin'ny dingana fahatelo. Saingy nanam-bintana aho afaka nonina tao an-drenivohitr'i Oxchuc nandritra ny ampahany betsaka teo amin'ny fiainako, izay onenan'i reniko, ny renibe sy dadabeko avy amin'ny reniko ary ireo havako hafa.
Ny tetikasako
Amin'ny fampiasana ireo fahaizako mamorona sary, ny programa famoronana sary sy tefiendrika editôrialy, dia hozaraiko amin'ny alàlana atrikasa manokana ireo teknika sasantsasany fanontana gazetiboky. Ny hamoaka ny laharana volaohany amin'ny gazetibokinay amin'ny fiteny Tseltal no tanjona, mba ho fantatr'ireo olona (na miteny Tseltal izy na tsia) ny fiteninay sy ireo asa famoronanay mandravaka any amin'ireo sehatra maimaimpoana anaty aterineto. Ao Chiapas, renivohitra monisipalin'i Oxchuc, no hisy ireo atrikasa ireo. Ny tanora Tseltal no ho lohalaharana amin'io tetikasa io, indrindra fa ireo izay maniry ny hanoratra amin'ny fiteny Tseltal ary hianatra hanaingo sary nomerika. Amin'ny findainay no hiasa izahay, izay hahafahanay mitroka ireo fampiharana maimaimpoana, na amin'ny solosainanay, ary koa amin'ireo fitaovana elektronika nezahako nangonina.
Hampiroboroboiko ilay tetikasa, amin'ny alalan'ny fizarana taratasy kely eny amin'ireo arabe lehibe eto an-drenivohitra sy amin'ny alalan'ny fitsidihana tokantrano. Ho atao isaky ny Zoma sy Sabotsy ny atrikasa.
Ny mampavitrika ahy
Ity vanim-potoana nomerika ankehitriny ity dia manova ny fiainana ara-tsosialy eran'izao tontolo izao ; na izany aza, miresaka bebe kokoa amin'ny teny espanola na anglisy izahay, raha toa ka mahalana no mampiasa ny fitenin-drazanay any amin'ireny habaka vao mipongatra ireny. Azoko antoka fa, tsy ho hadino mihitsy ny teninay Mayas raha ampiroboroboinay amin'ny aterineto ; ny mifanohitra amin'izany aza, ho fomba iray io hanoherana ireo fomba manjakazaka amin'ny fijery sy fahatakarana ny fiainana. Antony iray hafa ahy manokana andraisako andraikitra amin'ity tetikasa ity ny handalinana ireo fahalalako ny fiteny Tseltal, ny hahafantatra lalina ny dikan'ireo teny sasany izay mila avotanay ary hanatsara, araka izany, ny fahaizana mamaky teny sy manoratra amin'ny fitenin-dreniko.
Sambany izao no handraisako anjara amin'ny tetikasa iray mifantoka amin'ny fampiroboroboana ny fiteny Tseltal. Na dia efa niara-niasa tamin'ireo tetikasam-piarahamonina ho an'ny zon'ireo teratany aza aho tany aloha, mahaliana ity tetikasa ity satria ho afaka aho hizara ireo traikefako amin'ny olona hafa eto amin'ny faritra misy ahy. Fantatro fa tsy mitovy ny fahazoana tombony amin'ny fahafahana miditra amin'ireo atrikasa mba hianarana mampiasa ireo fitaovana nomerika, ary dia ireo tetikasa Rising Voices indrindra no nanokatra ho anay ny varavaran'ny fifampizaràna miaraka amin'ireo vondrom-piarahamoninay.
Izay tena mampientana ao anatin'ireny tetikasa vondrom-piarahamonina ireny dia ny fifampianarana. Araka izay nianarako hatreto, ny fanajana ireo fomba fiaina sy fisainana samihafa no tena anisany iray amin'ireo soatoavina manan-danja indrindra.