Brezila: Famonoan-jaza ataon'ny fampahalalam-baovao fampisehoana

Tamin’ny alin’ny 29 marsa, dia hita teo anoloan’ny zaridainan’ny tomandavantrano ipetrahany miaraka amin’ny rainy sy ny renikeliny ary ankizy roa miara-tezaina aminy, any amin’ny faritra ipetrahan’ny saranga antonontonony any São Paulo ilay zazavavy 5 taona antsoina hoe Isabella Nardoni. Hitan’ny mpiandry ny tanàna i Isabella raha tahaka ny natsipy avy any ambaravarakelin’ny efitranony. Taorian’izany dia nolazaina fa nihazakazaka nankeny an-jaridaina ny rainy, nilaza fa mety ho nisy nanipy razazavavy nandritra ny fotoana nahatany ambany rihana azy nanampy ny vadiny, renikelin’Isabella, nitondra ny zanany roa natory niala teo amin’ny garazy nankany an’efitrano. Miniotra vitsivitsy taorian’izany moa dia nodimandry tao anaty fiara mitondra marary i Isabella.
Nanaraka avy eo ny fanadihadiana mikasika ity raharaha nahafatesana olona ity, ary dia nanontanian’ny polisy ny fomba fitantaran’ny rainy sy ny renikeliny. Mampisalasala ny filazana. Nitohivakana avy eo ny fitantaran’ny bolongana sy ny fampahalalam-baovao lehibe breziliana. Mbola lalandavitra ny fizotran’ny fanadihadiana mialoha ny didim-pitsarana, saingy maro no efa miahiahy ny rainy sy ny renikeliny ho namono nahafaty ny zanany vavy.

Niverimberina matetika tao amin’ny Rede Globo, Folha de São Paulo, Estado de São Paulo ary ny fahitalavitra Breziliana maro sy ny gazety moa io fiahiahiana io, ankoatra ny an’ireo bolongana anarivony manerana an’i Brezila.

Talohaloha dia tsy nitandrina loatra amin’ny fanondroana an’izatsy na izaroa ho ahiahiana nanao ny heloka ny fampahalalam-baovao lehibe Breziliana. Matetika no voatery mamoaka fanitsiam-baovao ny polisy sy ny sampan-draharahm-panjakana mba tsy hanondroana ampahan’olona ho meloka sahady eo anatrehan’ny mponina mialoha ny ahavitan’ny fanadihadiana manontolo. Raha hita tamin’ny fanadihadiana fa hay olon-kafa no tena meloka dia ankavitsiana no mba manitsy ny fahadisoana nataony ireo fampahalalam-baovao ireo, fa maika hilaza zavatra toy ny fahafatesana mahatsiravina na fahafam-baraka politika ohatra.

Ary indro fa mbola mandady indray amin’ny fanaovana tondro-molotra ny ny tontolon’ny fampahalalam-baovao amin’ity raharaha Isabella Nardoni ity. Meloka sa tsia tamin’ny famonoana mahatsiravina, efa nambara ho meloka sahady eo imason’ny gazety sy ny fampielezan-tsarin’i Brezila ankehitriny ny rain’Isabela sy ny renikeliny, ary iray amin’ny mpanohana lehibe mavitrika amin’izany fanamelohana izany ny mpitsara misahana ny raharaha, Francisco Cembranelli, izay nanome valandresaka maro ilazany ny finoany fa hizotra amin’ny fanamelohana ny mpivady ny fanadihadiana.

Andeha hojerentsika ny eriteretin’ny tontolom-bolongana Breziliana amin’ity raharaha iray loha ity.
C.Fagundes, avy amin’ny e-esquina [Pt], no avy miaraka amin’ny sary, mandrohy ny fitantaran’ny Rede Globo momba ity famonoana olona ity miaraka amin’ny fandaharana mivantan’ny Big Brother Brasil, sampan’ny mpampita sary ihany:

Voavaky ao amin’ny sary fa “Big-who-killed-the-girl-Brother-Brasil”( lehibe-izay-mamono-ny-zazavavy-ry-rahalahy-brezila) .
Ismael, avy ao amin’ny O Malfazejo 2.0 (”Ilay mpanaoratsy 2.0″), moa dia mamazivazy noho ny sehatra iadian-kevitra ataon’i Rede Globo momba ity vono olona ity [Pt]:

“Breve nos programas do horário nobre da Globo nova enquete interativa: Se você acha que o assassino de Isabela Nardoni é o pai, ligue para 0300-703-584-01. Para votar na madrasta, ligue para 0300-703-584-02. Para votar na mãe da menina, ligue para 0300-703-584-03. […] A ligação é gratuita.”

“Vetivety dia tafapetraka hanana anjara lehibe ao anatin’ny fandaharam-potoan’i Globo ny fitsapana ny hevitry ny mpijery: Raha eritreretinao fa ny rainy no namono an’Isabela Nardoni dia antsoy 0300-703-584-01. Raha ny renikeliny kosa dia antsoy ny 0300-703-584-02. Raha ny zanaky ny reniny hafa kosa dia antsoy 0300-703-584-03. […] Tsy andoavam-bola ny antso.”

Tamin’ny 9 Avrily i Ricardo Noblat, mpanao gazety sady manoratra amin’ny bolongana ampiatranoan’i Globo.com – vavahadin-tseraseran’i Rede Globo – no namoaka vaovao mafana tamin’ity raharaha ity [Pt]:

“Foi o pai, Alexandre Nardoni, que jogou pela janela a filha Isabella Nardoni, de 5 anos. A informação foi dada esta tarde pelo promotor Francisco José Cembranelli em conversa reservada com um grupo de jornalistas. No passado o promotor foi professor de Alexandre. Refere-se a ele como “um vagabundo, que sempre viveu às custas do pai, um playboy”.”

“Ny rainy, Alexandre Nardoni, no nanipy ny zanany vavy dimy taona Isabella Nardoni avy eny am-baravarakely. Nampitain’ny mpitsara Francisco José Cembranelli nandritra ny resadresaka tamina andiana mpanao gazety androany tlakandro io vaovao io. Taloha dia efa nanao tahaka izao nataony tamin’i Alexandre izao tamin’ny mpianany iray taloha koa ity mpitsara ity. Nolazainy manko fa io mpianany io fa ‘kamovelona, mpirobaroba amin’ny volandrainy noho ny hajejoany (playboy)’.”

Ny andro manaraka dia nanda i Cembranelli fa tsy nilaza izany teny araka ny fitateran’i Noblat izany ary dia nanakiana mivantana ny Mpamaham-bolongana mpanao gazety Noblat ny lehilahy. Taorian’io indrindra dia nihoatra ny 200 ny isan’ny fanehoan-kevitra tamin’ny lahatsoratry Noblat ary ny ankamaroany dia fiampangana an’i Noblat ho mamorom-baovao na tsy marim-pototra ny loharanom-baovaony. Mandraka ankehitriny moa dia manam-paharetana i Noblat mamaly ireo fanehoan-kevitra rehatra ireo, feno fitokisana amin’ny nolazain’ny loharanom-baovaony, ary miampanga an’i Cembranelli ho mandà indray izay tena nolazainy raha niresadresaka tamin’ny mpanao gazety izy.
Momba ilay mpitsara Cembranelli dia nanoratra izao teny manaraka izao i Academia Brasileira de Idéias Confusas (”Akademia Breziliana momba ny fisainana misaritaka ”) ao amin’ny lahatsorany mitondra ny lohateny hoe “Inona ny zavatra mampahonena indrindra?”:

“Já restou mais do que evidente a vontade de Francisco Cembranelli de ter a imagem associada ao um crime bárbaro para aparecer na mídia e ser lembrado pela participação em um caso de imensa repercussão nacional. Transparece, ainda, a vontade de que sejam, efetivamente, os pais os culpados pelo ocorrido, porque nessa hipótese o julgamento será espetacular, com mais holofotes e exposição pública. Se tudo isso decorre de mera vaidade ou se há no ar o cheiro de alguma vantagem decorrente do episódio, é uma incógnita. Em todo caso, parece desagradável que face a um crime tão bárbaro um ou outro sejam satisfeitos.”

“Mivandravandra loatra ny fanirian’i Francisco Cembranelli ho hita mandrakariva amin’ny fampahalalam-baovao rehefa misy resaka habibiana mba hahatsiarovana azy tamin’ny nandraisany anjara anaty raharaha mitalakotrokotroka. Mazava ihany koa ny faniriana mba hanamelohana ny ray aman-dreny satria amin’izay fotoana izay dia halaza ny raharaham-pitsarana, miaraka amin’ny pikantsary sy fampirantiana ampahibemaso. Mbola zavamiafina avokoa raha toa avy amin’ny zava-poana ihany izany rehetra izany, na mety hisy tsoa-kevitra azo raisina avy amin’ny tantara. Fa amin’ny lafiny rehetra hafahafa ny fahatsapana fa hahafapo ny fanatrehana famonoan’olona tahaka izao na hafa. ”

Naneho ny heviny i Cranio tamin’io lahatsoratra eo ambony io [Pt]:

“Neste caso mais uma vez fico pensando se toda midiatização de uma tragédia familiar poderá trazer algum benefício à sociedade. […] será que alguém que pensava em atirar uma criança pela janela irá repensar sua atitude? Será que criaremos leis que impossibilitem este tipo de tragédia? Ou apenas não havia nada de inteligente para veicular nos telejornais e aproveitam-se do gosto por sangue que existe na maioria da população e com isto aumentar seu ibope?”

“Enga anie mba hitondra hitondra zavatra ho an’ny fiarahamonina ny ‘fitabatabana’ ity tantaran’olona mampalahelo ity. [… ] Handinika tsara amin’izay ataony ve aloha ny olona mety hieritreritra ny hanipy ny zanany avy eny ambaravarankely? Hametraka lalàna hisorohana tranga toy izao ve isika? Sa ve hoe tsy misy zavatra tsaratsara indray amin’ny vaovaon’ny fahitalavitra ka araraotina ny ‘hetahetan-dra’ n’ny ankamaroan’ny mponina, hahabetsaka ny isan’ny mpijery fotsiny ihany?”

Efa niaina toe-javatra mitovitovy amin’ny sedrain’i Nardoni mivady ireto i Guilherme Fiuza [Pt], mpanao gazety mamaham-bolongana Breziliana miavaka. 18 taona lasa izay, maty tao anatin’ny lozam-piarakodia nampahonena ny voalohan-janany. Voampanga ho nahatonga ny fahafatesan-janany i Fiuza sy ny vadiny taloha tamin’ny voalohany, ary dia maro tamin’ny olona sy ny mpiray monina manodidina azy no nanao tantara valamaty manondro azy ho tsy matahotra ny hamono olona, mandra-panaporofoana fa madio tsy meloka ry zareo. Tsy nahatsikaritra i Fiuza fa nisy niala tsiny taminy na nanao azafady taminy avy eo.
Hoy ny voasorany noho izay toe-javatra efa niainany sy ity taharaha Isabella Nardoni ity [pt]:

“Se não é possível à coletividade imaginar na sua própria pele o ardor da tragédia, já seria um belo avanço civilizatório se ela entendesse, de uma vez por todas, que a vida (dos outros) não é um Big Brother.”

“ raha tsy azo tanterahina ny ahafahan’ny olona maminavina ny halalin’ny ratram-po mianjady, dia efa fandrosoam-pahalalana lehibe raha tsapany, indray mandeha onja, fa
[maharary ny vain-drahalahy ?] tsy tahaka ny an’i Big Brother ny ain’(olonkafa) . ”

Momba ny resadresaka maimaika nataon-dramatoa miandraikitra ny raharaha ka niteny hoe “efa voavaha ny 70%n’ny raharaha ” hatramin’ny fotoana vitsivitsy nanaraka ny ny fahafatesan’Isabella, dia nanampy i Fiuza fa [Pt]:

“A delegada do caso Isabella informou que 70% do crime estão esclarecidos. Notícia importante.
[…]
Mas, doutora delegada, e se nos últimos 30% aparecer um personagem novo confessando o assassinato? Nesse caso, doutora, seus atuais 70% serão iguais a zero.
Jamais se viu, em toda a história da investigação criminal, um caso 70% esclarecido. Das duas, uma: ou a delegada é uma revolucionária, ou é uma irresponsável.”

“Nampahafantatra anay ny tompon’andraikitry ny polisy misahana ny raharaha Isabella fa efa voavaha avokoa ny 70%n’ny raharaha heloka bevava. Vaovao lehibe izany. […] Saingy, inona ny mitranga raha mandritra ny 30% farany misy toe-javatra vaovao mitranga ka milaza fa nanao ny heloka (tany anatin’ny sokajin’ny 70% ?) Amin’izay fotoana izay, ramatoa, dia lasa zero ny 70%nao. Tsy mbola nahita mihitsy izahay, nandritra ny tantaran’ny fanadihadiana, izany 70%n’ny raharaha voavaha izany. Na Revolisionera ny tompon’andraikitra, na miteniteny foana. ”

Mpanao gazety malaza nandao ny gazety be mpividy niasany hisahanany manontolo ny mahampamaham-bolongana feno azy i Luiz Carlos Azenha, avy ao amin’ny Vi o Mundo (”Nahita izao tontolo izao aho”). Mieritreritra lalina ny zava-mahaliana ny haino aman-jery omban-gazety momba ity raharaha ity izy [Pt]:

“A máquina de moer carne da mídia não pára. Precisa produzir continuamente. E produzir, sempre, algo sexy. Na pior acepção da palavra. Crianças defenestradas, arrastadas por automóveis, vale tudo desde que a morte tenha “valor” de venda. Ou seja, a morte de uma criança por desnutrição, aos poucos, bem diante do prédio da Folha de S. Paulo, na Barão de Limeira, tem valor zero na escala da notícia. Bebês mortos em reservas indígenas e em maternidades já se tornaram parte do trivial.”

“Tsy hitsahatra velively ny milina fitotoan-kenan’ny haino aman-jery. Mila mamokatra mandrakariva izy. Ary mamokatra zavatra manaitra filana – raha lazaina amin’ny fiteny ratsy indrindra. Ankizy natsipy avy eny am-baravarankely, na notaritarihin’ny fiara¹, izay rehetra mahatonga ny fahafatesana ho lasa ‘tsenambarotra’. Izany hoe tsy varotra manintona eny an-tsena ny filazana zaza maty tsimoramora noho ny hanohanana eo anoloan’ny tranoben’ny Folha de Sao Paulo, manamorona ny lalamben’ny Barão de Limeira. Ary sokajiana ho tsy misy dikany ny miresaka zaza maro maty any an-tobin’ny indizeny, na any amin’ny toeram-pitsaboana ankizy.”

¹ (Sora-pohin’ny mpandika ho amin’ny teny anglisy: milaza ny momba ny raharaha João Helio ity. Zazalahy enintaona maty notaritarihina 11km tamin’ny fiaran’ny reniny nangalarina i Helio. Niteraka fihetsiketsehana lehibe hanoherana ny fitombon’ny habibiana any Rio de Janeiro io raharaha io ary nahatonga ny fitakiana hanamafisana kokoa ny fanamelohana ny trangam-pankahalana tahaka itony. Nisy ihany koa zazalahy maty tamin’ny fomba feno habibiana tahaka izay nanjo an’i João Helio tao anatin’ny herinandro nahafaty ny voalohany saingy tsy nisy kosa ny gazety nilaza an’io. Ny bolongana ihany no nanamarika ny tranga faharoa, nefa tsy nahita ny filazana momba io ao teo ho eo. Mety ho tsy dia misy loatra ny fahasamihafan’ny ireo tranga roa ireo, ankoatra ny maha-avy amin’ny saranga antonony sy mahafotsy an’i João Hélio, raha avy amin’ny sarangan’ny mahantra sy matroka hoditra kosa ilay zazalahy faharoa tsy fantatra anarana.)

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.