Sarin'ireo bekotro maroholatry ny rotaka tamin'ny 4 Janoary 1959, pikantsary avy amin'ny fantsona  YouTube – Tv5monde

Fanadihadiana iray manoritra ampahany iray adino tamin'ny tantaran'ny fahaleovantenan'i RDC: ny tantaran'ireo bekotro maro holatra sisampaty tamin'ilay rotaka tamin'ny Janoary 1959.

Ny andron'ny 4 Janoary 1959 no manamarika kihon-dàlana lehibe iray tamin'ny fizoran'ny vahoaka kôngôley nankany amin'ny fahaleovantenan'ny  Repoblika Demaokratikan'i Kôngô (RDC). Tamin'io andro io, nisy rotaka nipoaka tao Léopoldville, Kinshasa (renivohitr'i RDC) amin'izao fotoana izao, teraka avy amin'ny fandàvan'ireo manampahefana belza mpanjanaka hanome an'ireo mpikambana avy amin'ny antoko pôlitika Alliance des Bakongo (Abako) ny zo ho afaka mifamory. Ireo mpikambana tao amin'io antoko io, tamin'izany notarihan'i Joseph Kasa-Vubu, ilay ho lasa filoha voalohany (1960-1965) tao RDC, no nanao hetsipanoherana na nisy aza ny fandraràna. Ny fanisàna ôfisialy dia nanome fa dimampolo no maty, raha ny antoko Abako kosa nilaza fa anjatony maro.

Io fivorian'ny mpikambana avy amin'ny antoko Abako io dia voalahatra herinandro taorian'ny an'ireo mpikambana avy amin'ny Mouvement national congolais (MNC) an'i Patrice-Emery Lumumba, ilay ho praiminisitra atsy aoriana. Ireo mpitarika pôlitika roa ireo, Kasa-Vubu sy Lumumba, dia nitolona samy tamin'ny nisy azy avy mba hahazoana ny fahaleovantenan'ny firenena.

Io andro 4 Janoary io dia nambara ho andro tsy iasàna ary ankalazaina manerana ny firenena mba ho fanomezana voninahitra ireo maritiora. Na izany aza anefa, ankehitriny dia zara raha velona amina vola fisotroan-dronono faran'izay manify dia manify raisin-dry zareo avy amin'ireo manampahefana ireo miaramila sisampaty izay niara-dàlana tamin'ny vahoaka tamin'izany fotoana izany sy niady tamin'ireo voanjo mpanjanaka. Ao anatin'ity lahatsary ity, ambaran-dry zareo fa leo izy ireo manoloana ny tsy firaharahian'ny governemanta.

Mazava fa ireo bekotro maroholatra ireo anefa dia nandray anjara tao anatin'ny dingana iray fototra: nanomboka tamin'ny Janoary 1960, nisy latabatra boribory iray nampihaonana ireo Kôngôley sy ireo manampahefana belza tany Bruxelles ary nanapahana hevitra ny amin'ny datin'ny fahaleovantena: ny 30 Jona 1960, lasa nahaleo tena tamin'ny fomba ôfisialy ny RDC.

Ity horonantsary fanadihadiana ity mitondra lohateny hoe “Ho fahatsiarovana ireo maritioran'ny 4 Janoary 1959″ notontosain'ny‘ Fikambanan'ireo Mpiasa avy any Congo-Kinshasa ao Frantsa (ATCK-France) no manoritra ireo fotoana lehibe tamin'io diaben'ny 4 Janoary 1959 io.

Ao anatin'io fanadihadiana io, mandeha amin'ny ambaratongany no itantaran'ireo mpandray fitenenana ireo sorona nataon'ny vahoaka kôngôley, fa eo ihany koa ny tsy firaharahiana nataon'ireo voanjo belza, tamin'ny voalohany, hanome fahaleovantena, talohan'ny nahatonga saina an-dry zareo hiverina hijery ny zavamisy:

Vakio koa ny fandrakofana manokana ataonay : RDC, pauvre malgré sa richesse [fr]