Asain'ny Rising Voices ianao hiaraka aminay amin'ny fandefasana voalohany ny andiany “Fiarahabàna avy amin‘…”, “karatra paositaly misy feo” misy fizarana dimy anasongadinana ny feon'ireo Afrikàna mpikatroka dizitaly ho an'ny fiteny avy ao Afrika Atsimo, Nizerià ary Ghana.

Ao anatin'ity fizaràna fanokafana ity, hojerentsika ny fitantaràna manokana, araka ny filàzany azy, avy amin'i Franca Umasoye Igwe, antsointsika hoe Umasoye.

Isaorana manokana ny mpamokatra, Malcolm Bamba, izay ny fandraisany anjara niaraka tamin'ireo mpikatroka tsirairay no nahateraka itony tantara mampitolagaga itony. Amin'ny alàlan'ny asany, handeha amina anjoria iray ireo mpihaino, anjoria hahafahan-dry zareo mamantatra misimisy kokoa ny fiavian'ny firotsahana an-tsehatra dizitalin'ireo mpikatroka tsirairay miaraka amin'ny fitenin-dry zareo. Fanampin'izay, ity andiany ity dia hanazava ireo fanamby atrehan-dry zareo sy ny mandrisika azy ireo hanohy ny asany.

Hotsindriana manokana amin'ity fizaràna voalohany ity ny amin'i Umasoye, izay ny asa ataony dia mihodidina ny fiteny Ekpeye ao Nizerià. Nitafan'ny Rising Voices momba ny asany i Umasoye ao anatin'ity lahatsoratra teo aloha tao amin'ny bilaogy ity, ary ny feo dia azonao arahana ato miaraka amin'ny firaketana azy eto ambany.

Malcolm Bamba (MB): Arahabaina ny tsirairay. Malcolm Bomba no anarako ary arahaba tongasoa ato amin'ny Rising Voices manolotra ny “Greetings from…” (Fiarahabàna avy amin'…) andiany iray manjohy ireo mpikatroka ho an'ny fiteny manerana izao tontolo izao, tonga mizara ny tantaram-pitahirizana ataon-dry zareo ao anatin'ny vanimpotoanan'ny nomerika.

Ao anatin'ity fizaràna ity, Umasoye ilay manampahaizana manokana amin'ny resaka haivarotra ety anaty tambajotra sôsialy no sady mpikatroka ho an'ny fiteny, no mizara amintsika ireo ezaka ataony mba hiraketana amin'ny endrika dizitaly ny fiteny Ekpeye ao Nizerià. Indro àry ny tantarany.

Umasoye (U): Arahaba, Umasoye no anarako ary avy any Ahoada, manam-piaviana ara-poko Ekpeye aho. Ny Ekpeye dia vondrom-poko iray hita ao Rivers State, Nizerià. Androany aho te-hizara aminareo ny momba ny  anjoria nataoko amin'ny maha-mpanao adisisika ahy ho an'ireo fiteny indizeny.

Raha miverina lavidavitra any amin'ny 2020, nanomboka fampianarana iray tety anaty tambajotra aho mba hampianarako ny fiteniko. Aingampanahy avy tamina fihaonako tamina olona iray tao amin'ny “campus” io. Nihaona tamina tovovavy iray mpianatra aho. Tsy tena misosa ny fiteniny ny Ekpeye. Tsy afaka ny manakatra azy io izy. Dia hainareo, nihevitra aho ny hikarakara fampianarana iray ho an'io vondron'olona iray io. Saingy rehefa nidona ny Covid ary nakatona ny sekoly, dia tsy afaka nataonay araka izany ny nanohy ilay tetikasa hanao fampianarana ifanatrehana. Noho izany, nilainay ny nanomboka fitarihana tety anaty tambajotra. Ary taorian'ny nanaovana ny famoahana voalohany, betsaka ny tamberina azonay, betsaka ny fanehoankevitra, ary raha ny marina dia nandritra izay fotoana izay no nahitako hoe nanana io olana io ilay fiteniko ka tsy nahafahan'ny olona maro niteny azy intsony.

Natomboko ny hetsika “Speak Ekpeye Fluently” (mitenena Ekpeye tsy miambakavàka). Niaraka tamina ekipa iray misy ireo olona mitovy fisaina, natombokay ny boky iray  nomena lohateny hoe Eyolukanyi. Io araka izany no boky miaty ireo angona angano sy ohabolana ary fotoana kely iray nanaovana rakibolana.

Ary amin'izao fotoana izao izahay dia miaraka miasa amina [fikambanana] fiteny 7000 mba hananganana fampianarana iray ety anaty tambajotra ho an'ny fiteny Ekpeye. Fony aho nanomboka ny “Speak Ekpeye Fluently”, dia niasa navitrika ho toy ny mpakasary, araka izany, tapa-potoana ihany no niasàko tao an-tsekoly. Nianatra ny fanitàrana ny fambolena sy ny fampandrosoana ny ambanivohitra aho, dia avy eo mbola niezaka ny hanomboka ny asa fanoratako votoaty.

Tamin'ny 2022, nahazo fifanarahana asa aho hanoratra ho anà fanangonana ireo fiteny sy ireo vahoaka vazimba teratany noho izaho mpanao adisisika ho an'ireo fiteny vazimba teratany. Tena goavana izany, fifanarahana asa goavana ho ahy satria vao teo am-panombohana mihitsy aho.

Hatreto aloha dia fotoana traikefa marobe miabo no misy. Ny adisisika ataoko ho an'ny fiteny dia nanome ahy hirika ho tafahaona tamina olona marobe izay misehatra amin'izany ihany koa. Nananako ny hirika ho tafaraka tamina olona mihoatra ny 75 avy amin'izao tontolo izao avy amina tontolona fiteny samihafa. Ny tiako ambara, tena traikefa miabo tanteraka ho ahy satria tsy maintsy nianatra bebe kokoa aho momba ny kolontsain'ny hafa, ny fitenin-dry zareo ary ny toerana misy ny fitenin-dry zareo. Araka izany, hatreto, dia anjoria nahafinaritra ilay izy. Ary eny, tsy andriko ny hahita ny zavatra ho entin'ny hoavy ho ahy amin'io làlana io.

MB: Misaotra anareo mihaino ireo andiana rakipeo “Karatra paositaly misy feo” an'ny Rising Voices. Mba hahazoana torohay misimisy kokoa momba ireo mpikatroka ho an'ny fiteny asongadina ao anatin'ity fizaràna ity, tsidiho ny rising.globalvoices.org na araho izahay ao amin'ny @DigiAfricanLang ao amin'ny X, Twitter teo aloha. Malcolm Bamba ity, ary amin'ny fizaràna manaraka indray isika mihaona.