Azo anaovana sakafo voalanjalanja ny sakafo manankarena karbôhydraty, proteinina, vitamina, tsiratsiraka (fibra) ary mineraly hafa, ny dal bhat (vary sy tsiasisa)  Sary avy amin'i Jana Ašenbrenerová tao amin'ny Nepali Times. Nahazoana alalana.

Navoakan'i Ashish Dhakal tao amin'ny Nepali Times ity lahatsoratra ity tany am-boalohany ary naverina navoaka ato amin'ny Global Voices indray ny endriny nasiam-panovana ho ampahany amin'ny fifanarahana fifampizaràna votoaty.

Tokony ho tamin’ny 1 ora tolakandro. Fiara Toyota Hiace fotsy lehibe iray miainga avy any Pokhara mankany Kathmandu no mandeha miadana rehefa manatona an'i Mugling, tanàna iray ao Chitwan, faritanin'i Bagmati, Nepal. Mijanona eo anoloan'ny tranobe mena-sy-mavo izy io, ary mamovoka rehefa miadam-pandeha. Samy ahitana fiara fitateram-bahoaka sy fiara ary môtô mitsitokotoko tahaka ny trano manemitra ny andaniny roa amin'ny arabe.

Manolotra dal bhat (sakafo nentim-paharazana any amin'ny zana-kaontinanta indiana) mandehandeha eny amin'ny sampanan-dalana be olona i Mugling. Mandeha ny varotra; natao mihinana-dia-lasa. Mipetraka ny vahiny, tonga ny mpandroso sakafo mitondra sahana (lovia mitalesaka) efa voaefitrefitra eny an-tanany, ary tsy mandray kômandy akory — atokony eo anoloan'ny vahiny tsirairay ireo sahana ivangongoam-bary.

“Tsy mahatsiaro ho nihinan-kanina aho raha tsy efa nahazo dal bhat iray lovia,” hoy i Sharmila Paudel, 48 taona, nanamarika ny mpizara iray hitondra fanampiny amin'ilay feno tamotamo. “Tsy maninona izany na andro na alina”, hoy ihany izy nihomehy.

Eny indrindra, tahaka ny bus maka gazoala no ijanonan'ny mpandeha ao Mugling maka dal bhat hamenoana hery indray amin'ny dian-dry zareo.

Sary avy amin'i Jana Ašenbrenerová tamin'ny Nepali Times. Nahazoana alalana.

Hanina indroa isan'andro farafahakeliny, tsy hoe foto-tsakafo Nepali fotsiny ny vary ampangoro sy lasopin-tsiasisa na legioman'ny vanim-potoana masaka, fa zavatra lalina kokoa sy tena ilaina ao amin'ny faritra.

Sakafo be gliosida, proteinina, vitaminina, tsiratsiraka sy mineraly hafa, ny dal bhat ka mety azo atao ho sakafo tena voalanjalanja – izany hoe, raha raisina amin'ny ampahany voalanjalanja, indrindra fa malaza ratsy ny vary rehefa be karibonetra.

Manazava ny manam-pahaizana manokana momba ny fahasalamam-bahoaka Aruna Uprety fa fangaron-tsakafo tsara ny dal bhat satria voalanjalanja amin'ny fahazoana angovo. Hoy izy:

When we say dal bhat, it is only a short form that also includes tarkari (curry) and achar (pickles), and this makes it a complete, fresh and wholesome meal.

Rehefa miteny isika hoe dal bhat, dia endrika fohy fotsiny izy io izay ahitana tarkari (tamotamo) sy lasary, ary izany no mahatonga azy io ho sakafo feno, vaovao ary ampy.

Mora atao koa ny Dal bhat. “Tsy toy ny voamaina maro hafa any Nepal, tsy mila ezaka ny mahandro vary”, hoy i Kedar Sharma, izay mpahairaha amin’ny fanoratana sakafo. “Azonao atao ny mametraka izany eo amin'ny fatanao ary manao zavatra hafa.” Mifanohitra amin'izany ny Dhindo, sakafo Nepali malaza iray hafa, fa mitaky fanaraha-maso tsy tapaka sy fangaroana azy tsy hivaingana sy ho may.

“Ary tsy tena mihinana vary fotsiny izahay,” hoy i Sharma nanampy. “Miaraka amin'ny dal, fangaron-degioma sy sag (ravin-javamaniry), mampatsiro ny sakafo izany rehetra izany. Ny zava-drehetra dia miaraka sy manatsara ny tsirony sy ny fofon'ny vary.”

Pikantsarin'i Jana Ašenbrennerová via Nepali Times. Nahazoana alalana.

Tena tian'ny olona manerana izao tontolo izao ny nahandro, tsy any Nepal na any Azia Atsimo ihany, izay manana ny lazany ny dal bhat sy ireo iray karazana aminy sady foto-tsakafo.

“Sarotra izany hahazo dal bhat ratsy izany any Nepal, efa zatra dal bhat ivelan'ny trano aho taloha ary nody ny hariva dia mbola mahazo dal bhat”, hoy ny tsaroan'i Harald Eikeland, Norveziana mpifaninana MasterChef sady mpankafy dal bhat. “Raha ny marina, tsara kokoa ny dal bhat noho ny sakafo indiana, fa mety tsy hahasalama raha be loatra ny vary fotsy eo an-dovia.”

Nahandro Maila Dai

Raha niraradraraka eo ivelan'ny varavarankelin'ny lakozia ao an-tanàna amorontsiraka Kristiansand  ny oram-panalan-dohataona, nampian'i Harald Eikeland dipoavatra timur, methi (fenugreek) ary lwang (girofle) amin'ny voatabia achar (cornichons). Mandroatra ny dal, mameno ny efitrano ny hanitry ny vary jasmine avy any thailandy, ary efa vonona ny kauli kerau.

Mpampianatra any Norvezy ankehitriny i Eikeland, tontolo lavitra an'i Palpa ao amin'ny Faritanin'i Lumbini ao Nepal, izay nahatonga azy ho tia manomana sy mihinana dal bhat.

Subhadra Bhusal no mpampianatra azy momba ny nahandro, izay nampianatra ny norveziana ny zava-drehetra: nitondra azy tany amin'ny bazary Tansen mba hividy ny vato silauti (laona) tsara indrindra sy ny holatra hanotoana zava-manitra, mametraka ny fitsipiky ny tena zava-manitra ho an'ny nahandro tsirairay, ary ny filaharan'ny fahandroan-tsakafo isaky ny karazany.

Sarin'i Kunda Dixit via Nepali Times. Nahazoana alalana.

Nampianarin'i Bhusal mihitsy aza izy hanolotra voam-bary ho sida (fanatitra) ho an'ireo andriamanitra amin'ny vavaka alohan'ny sakafo, fanao izay tsy noraharahian'ny maro any Nepal amin'izao fotoana. Taty aoriana tany Kathmandu, mpanjifa tsy tapaka tao Nanglo ao Darbar Marg ao Kathmandu, izay nanomezan'ny chef azy toro-hevitra bebe kokoa momba ny fanomanana dal bhat, i Eikeland.

Vao haingana i Eikeland no voafidy ho mpanao famaranana tamin'ireo mpifaninana 5.000 tao amin'ny fandaharana amin'ny fahitalavitra Norveziana MasterChef, izay nanomanany chiura (vary voatoto),chhoila ary kachila ho sakafo maivana alohan'ny dal bhat. Tsy nahazo ny fandresena anefa izy fa faly noho ny nahavitany izany dingana izany.

“Izay rehetra haiko dia avy amin'i Subhadra Didi. Hentitra be izy, ary zatra namely mafy ahy mihitsy aza, raha nanao zavatra tsy nety aho. Tena tia lavorary izy ary nianiana tamin'ny tori ko tel — tsy misy tsy vitan'ny menaka amin'ny nahandro hafa”, hoy ny tsiaron'i Eikeland, izay Maila Dai ny anarany Nepaley.

Raha nanontaniana hoe inona no mampalaza ny dal bhat na dia eo amin'ireo tsy Nepaley aza, dia nilaza i Maila Dai fa ny fahatsorana, ny fimaroana ary ny fahalefahan'ny taharo no manome nahandro mahasalama sy matsiro. Izany angamba no mahatonga azy io ho foto-tsakafo mandritra ny dia an-tendrombohitra Himalaya. Ny hanitra sy ny tsiron'ny dal bhat dia mitondra an'i Maila Dai sy mpianatra Nepali roa any Kristiansand atsimon'i Norvezy hiverina any Nepal. Tori ko tel (menaka voantsinapy) ihany no tsy ampy, ary ny fanondrony eo imolony, mananihany hoe: “Nampiasa menaka tanamasoandro aho, fa aza lazaina amin’i Subhadra Didi.”