Goadelopy: Hetsika ara-tsosialy vaovao
Roambitelopolo, efatrambitelopolo, eninambitelopolo ary izao dia roambidimampolo – ireo no isa manan-tantara tsy mitsaha-mitombon'ireo vondrona sendikaly, ara-kolotsaina sy vondrona niforona tamin'iny volana lasa iny sy ny taloha tany, miombona anaty teny faneva iray: Lyannaj kont pwofitasyon, dikanteny Kiriolona [Creole] ho an'ny hoe “Ndeha hijoro isika hanohitra izay rehetra endri-panararaotana”.
Tao anaty hetsika ara-tsosialy mafampàna i Goadelopy efa ho herinandro iray eo ho eo izao taorian'ny antso avo nataon'ny UGTG [Fr], vondrona sendikaly miaro ny zon'ny mpiasa Goadelopiana. Ny hetsika dia natao indrindra hanehoana ny tsy fahafaham-pon'ny Goadelopiana taorian'ny taona maro tsy nisian'ny mangarahara amin'ny famerana ny vidin-javatra sy ny fisondro-bidin'ny zavatra ilaina andavanandro. Dah ao amin'ny blaogin'ny UGTG dia manoratra manokana ho an'ireo tanora ao Goadelopy, manainga azy ireo hanokatra ny masony [Creole]:
LE 16 DÉSANM FO NOU SANBLÉ ÉPI LÉ PLI GRAN KINI LABITID LITÉ POU PEN A YO, PEN AN NOU : AN NOU KRÉVÉ BOBO LA POU 2009 GWADA PLI NÈF.
LE 16 FO TOUT JÉNES LA EN LARILA ÉPI LÉ SENDIKA ÈVÈ LÉ ASOSIASYON KILTRIREL ANSANM ANSANM POU DÈMEN PLI BEL KI JODI.
Tamin'ny faha 16, tokony ho nidina an-dalam-be daholo ireo tanora Goadelopiana, haneho fifanomezan-tànana amin'ireo vondrona sendikaly sy fikambanana koltoraly, mba ho tsara kokoa noho ny anio ny rahampitso.
Taorian'ny fanehoan-kery goavana iray, izay nitondra fientanana vaovao sy fahazavana teo amin'ny fomba fisainan'ny firenena manontolo, dia namelabelatra ireo teti-panorony maty paika amin'ny fitakiany ireo mpiara-dia, mahakasika teboka 10 lehibe eo ho eo [amin'ny teny Frantsay sy Kiriolona]:
1- NIVEAU ET CONDITIONS DE VIE
2 – EDUCATION
3 – FORMATION PROFESSIONNELLE4 – EMPLOI
5 – DROITS SYNDICAUX ET LIBERTES SYNDICALES
6 – SERVICES PUBLICS
7 – PRODUCTION
8 – AMÉNAGEMENT DU TERRITOIRE ET INFRASTRUCTURES
9 – KILTI10 – ARÉTÉ PWOFITASYON
2 – Fanabeazana
3 – Fanofànana arak'asa
4 – Asa
5 – Zo sendikaly sy fahalalahàna
6 – Ny asa ho an'ny vahoaka sy ny mpiasam-bahoaka
7 – Ny asa famokarana sy fambolena
8 – Fampivoarana ny faritra sy ny fanamorana izany
9 – Kolontsaina
10 -Fampitsahàrana ny fanararaotana anay.
Ity fitakiana ity dia nalefa amin'ny “Préfet”, sy ny “solombavam-bahoaka“, amin'ireo mpikambana ao amin'ny Antenimieran'ny Varotra, ireo mpiompy ary ireo rehetra mpikambana amin'ny fiarahamonim-pirenena [société civile]. Tanjon'izy ity ny hilaza mialoha amin'ny vahoaka sy mety ho fanaingàna fitokonana tsy misy fetra, manomboka ny 20 janoary.
Nisy fotoana, maro tamin'ireo Goadelopiana no nihevitra fa ireo fitakiana 130 fehezina anatin'ireo teboka 10 ireo dia be loatra ka mety tsy hanantenana vokatra. Ireo fanamarihana ao amin'ny hafatr'i Herve ao amin'ny blaogy Fwiyapin [Frantsay & Kiriolona] no mitondra fanazavana momba ireo rehetra ireo:
[…]cette fois-ci toute cette mobilisation semble assez “fouillis”, on ne sait pas à qui les revendications sont adressées…pourquoi ne pas remonter carrément aux banques américaines ou aux compagnies pétrolières?
Fanontaniana iray hafa ny momba ny hahatomombana antsakany sy andavany ity hetsika goavana ity anatina fotoan-tsarotra midadasika toy izao, araka ny fanamarihana iray hafa ao anatin'io hafatra io ihany:
Tu crois vraiment qu’il obtiendrons toutes leurs revendications j’en doute fort vu que le contexte internationale… Je trouve que ces dangereux et irresponsables de faire miroiter au gens 200€ d’augmentations sur les bas salaires alors que la crise mondiale ne le permet pas.
Na dia eo aza anefa ireo fisalasalana ireo, ilay fanaingàna dia nahavory olona sy nalàza ihany. Sekoly, tobin-tsolika ary saika ny ankabeazan'ireo orinasa no nanakatom-baravarana efa ho herinandro iray izao, miaraka amin'ny dona goavana miantraika amin'ny toekaren'ny Nosy – saingy maro ireo Goadelopiana nanome tso-drano an'i Lyannaj’ kont pwofitasyon hahita lalan-kivoahana hahafahan'izy ireo milaza ny ahiahiny, tsy ny amin'ny anio ihany, fa ny momba ny hoavy mihitsy koa aza.
Azontsika atao ny mamaky tarehimarika tsy ofisialy navoakan'i Shakazulu ao amin'ny Gwakafwika [Hiriolona], izay mitatitra momba ny hetsika voalohany tamin'ny 20 janoary (toy ireo tamin'ny faha 23 sy 24 janoary) ary avy amin'i Zandwonis ao amin'ny Carib Creole One [Fr]:
Manifèstasyon Lapwent chayé omwen 10 000 moun! I pli masif ki dènyé fwa-la. Ève on gwan manman mobilizasyon kon sa, nou ka atann pou nou vwè.
Sanmdi Lapwent plis ki 25 000 moun adan gwan manman manifèstasyon-la. Dimanch toujou Lapwent plis ki 40 000 moun adan gwan déboulé a “mas a konsyans”.
Tamin'ny Sabotsy, maherin'ny 25 000 ny olona tonga nirohotra naneho hery tao Pointe-à-Pitre ary ny Alahady, mbola tao Pointe-à-Pitre ihany, maherin'ny 40 000 ireo vahoaka tamin'ny filaharam-be sy hetsika ara-kolontsaina nantsoina hoe “mas a konsyans” (filatroana ho fanairana ny fahatsiarovantena).
[Samedi 24 janvier 2009] Au moins 20 000 personnes ont défilé dans les rues de Pointe à Pite à l’appel du “Collectif Lyannaj Kont Pwofitasyon” (CLKP). Les médias officiels ont annoncé plus de 8 000 manifestants. Dans l’histoire de mouvements ouvriers guadeloupéens, c’est bien la première fois qu’un mouvement social suscite une adhésion aussi massive.
