“Nandritry ny fitsarana, nanarona ny tarehiny ireo vehivavy Q’eqchíes. Zara raha hita ny masony. Rehefa nosokafan'ireo manampahaizana ny vata efajoro nisy ireo faty 48 feno mariky ny fampijaliana, nifantoka tamin'ireo sisantaolan'olona tsy afaka nofantarina ny fijerin'izy ireo, izay mety ho ny an'ny vadin-dry zareo, na vavolombelona hafa tao anatin'ny fianakaviany. Sary nopihan'i Sandra Sebastián, ary nivoaka tao amin'ny Plaza Pública, nampiasàna ny lisansa Creative Commons.
Ny 26 Febroary 2016, nelohin'ny fitsarana iray ao Goatemalà ho nanao heloka bevava tamin'ny zanak'olombelona ireo mpikambana fahiny tao amin'ny tafika. Heloka nahitàna ny fanolànana, fanandevozana tamin'ny filàna ara-nofo ary famonoana ireo ankizivavy sy vehivavy vazimba teratany, nandritry ny ady nitam-piadiana tao amin'ny firenena, taminà sazy iray izay tafakatra hatramin'ny 210 taona ny fitambarany. Voalohany izao no nisy fitsaràna teo an-toerana nanambara fa nampiasaina ho toy ny fitaovampiadiana ary heloka atao amin'ny zanak'olombelona ny fanolànana, hetsika noraisin'ireo fikambanana iraisampirenena sy ny median'olontsotra ho manantantara:
Sepur Zarco case the first time wartime sexual slavery tried in national courts: https://t.co/IXXVanQJUk #Guatemala pic.twitter.com/7FhopxIZ9M
— ICTJ (@theICTJ) February 1, 2016
Raharaha Sepur Zarco, voalohany tamin'ny fanandevozana ara-pilàna notsaraina taminà fitsaràna nasionaly
#Guatemala shows us that sexual abuse in contexts of war is not “boys being boys”; it is a weapon of war and it must be punished #SepurZarco
— Jo-Marie Burt (@jomaburt) February 26, 2016
Asehon'i Goatemalà antsika fa tsy hoe “ny bandy dia bandy ihany” ny fanararaotana ara-nofo anaty vanimpotoanan'ny ady; fitaovampiadiana izy io ary tsy maintsy saziana
Nohazavain'ilay gazety Gatemalteky tsy miankina, Plaza Publica, ny tontolo manodidina ilay dingam-pitsaràna izay naharitra 13 andro :
En la Sala de Vistas de la Corte Suprema de Justicia, las mujeres q’eqchíes han revivido el recuerdo de los meses que pasaron en el destacamento de Sepur Zarco. […] Los testimonios de las víctimas […] han sido reproducidos y han vuelto a narrar la forma en que los soldados –guiados por comisionados militares–desaparecieron a sus esposos en agosto de 1982. “Viudas” y “solas” las obligaron a trasladarse al destacamento militar de Sepur Zarco, donde, según sus relatos, fueron violadas en repetidas ocasiones durante seis meses y forzadas a cocinar y lavar uniformes militares.
Tao amin'ny efitranon'ny Fitsaràna Tampony, nentin'ireo vehivavy hiverina hiaina indray ny fahatsiarovana ireo volana maro lanin-dry zareo tany am-pigadràna tao [amin'ny toby miaramila iray tao] Sepur Zarco. […] Namerina nitantara sy nanambara ny fomba nataon'ireo miaramila – notarihan'ireo mpifehy azy – naka an-keriny sy nampanjavona ny vadin'izy ireo tamin'ny 1982 […] ny fijoroana vavolombelon'ireo niharandoza. Lasa ‘mananontena’ sy ‘tokantena’, noterena ry zareo ho any amin'ny toby miaramila tao Sepur Zarco, toerana izay araka ny fitantaran-dry zareo, imbetsaka no nanolànana azy ireo sy nanerena azy ireo hikarakara ny sakafo ary hanasa ny fanamian'ireo miaramila, nandritry ny volana enina.
Nambara ampahibemaso ny didy, ary notànana ho tsiambaratelo kosa ny anaran'ireo niharandoza. Afaka nanaraka izany mivantana tety anaty aterineto daholo izay rehetra liana taminì'ilay raharaha, zavatra iray izay niteraka fanehoankevitra isankarazany avy amin'ny ankamaroan'ny olona.
Packed courtroom @RigobertMenchu & #Guatemala activists await verdict #Sexualviolence case #SepurZarco #justice pic.twitter.com/sMfLzqyKVi
— Liz Bernstein (@lizbernstein) February 26, 2016
Efitrano fitsaràna hipoka, miandry ny didim-pitsaràna amin'ilay raharaha #HerisetraAraNofo ry @RigobertMenchu & ireo mpikatroka mafàna fo ao #Guatemala
Nanatrika tao ireo vehivavy malaza, toa an'ilay mpikatroka mafàna fo mpiaro zon'olombelona, Rosalina Tuyuc, hatramin'ilay nahazo ny Loka Nobel momba ny Fandriampahalemana, Rigoberta Menchu, izay nibitsika mivantana ny fahatsapàn'izy ireo :
Con mis hermanas de lucha, Rosalina Tuyuc y Maria Canil, fundadoras de CONAVIGUA #SepurZarcopic.twitter.com/HX5a48MZFu
With my sisters instruggle, Rigoberta Mechu and Maria Canil, founders of CONAVIGUA (widow association) #SepurZarco
— Rigoberta Menchú Tum (@RigobertMenchu) February 26, 2016
Mitolona miaraka amin'ireo rahavaviko, Maria Rosalina Tuyuc sy Canil, mpanorina ny CONAVIGUA #SepurZarco
Tao anatin'ny didim-pitsarany, nofaritan'ny mpitsara ny fomba fitondra feno herisetra niaretan'ireo vehivavy vazimba teratany, marefo, nataon'ireo miaramila nandritry ny fotoan'ny ady :
“In #SepurZarco, the treatment women received was worse than that of animals”, Judge Barrios #JuicioSepurZarco #Guatemala
— PlazaPública English (@PzPenglish) February 26, 2016
“Tao Sepur Zarco, ratsy noho ny fitondra biby no fomba nitondràna ireo vehivavy”, Barrios mpitsara
Iray mpampiasa Twitter no nanipika ny lanjan'ity didim-pitsaràna ity :
#Guatemala today is proof that justice can be served in cases of grave human rights violations by domestic courts. #SepurZarco
— Jo-Marie Burt (@jomaburt) February 26, 2016
i Goatemalà no porofo androany fa afaka atao tsara ny mahazo rariny raha misy raharaha fanitsakitsahana henjana ny zon'olombelona entina eny amin'ny fitsaràna ao an-toerana
Raha midera ny ezaka vitan'ny fitsaràna ao amin'ny firenena ireo mpanaramaso iraisampirenena, misy fisaintsainana lalina kosa niainga avy any amin'ireo fikambanana nasionaly nahitàna ireo anjerimanontolo rehetra — ny CEUG (amin'ny fiteny Espaniola, Coordinadora Estudiantil Universitaria de Guatemala), izay nitàna anjara toerana lehibe vao haingana tamin'ny ady atao amin'ny kolikoly, namintina tamin'ny andàlana tokana ny antony maha-tena zavadehibe ilay didy ho an'ny hoavin'ny firenena:
Mientras exista justicia para el más débil, para el desfavorecido, hay esperanza en un futuro digno para todos. #SepurZarco
— CEUG (@CEUGgt) February 26, 2016
Raha mbola misy ny rariny ho an'ireo iharan'ny tsindry hazolena, ho an'ireo osa, dia misy ny fanantenana ho an'ny fananganana hoavy mendrika ho antsika rehetra eto #SepurZarco
Na mbola azo entina eo anatrehan'ny fitsaràna ao Goatemalà anaovana fampakàrana aza ilay didy ary na ho ambaran'ny Fitsaràna mpandrava didy ho toy ny tsy nisy, miaraka miaiky ny ankamaroan'ny olona fa ny zavamisy dia iny didy navoakan'ny mpitsara, Jazmin Barrios androany iny no misava làlana hisian'ny fahamendrehana, fahasahiana ary fanoherana am-pilaminana ho an'ireo vehivavy vazimba teratany izay nandà ny tsy hiàla vehana hitolona hikatsaka ny rariny, dia ireo vehivavy izay nihoitra handresy ny henatra noho ny fanolànana, ny fahantràna, ny fanilikilihana, ny fanavakavahana, ary ny fanakilasiana azy, mba hahazoana ny rariny. Na 34 taona taty aoriana aza, nanokatra làlan'ny rariny ho an'ireo vehivavy ao Goatemalà ity didimpitsaràna ity — ary manerana izao tontolo izao — izay iharany sy niharandoza tamin'ny heloka bevava an'ady.
