[1]Matson'ny miaramilan'i Myanmar. Sary [2] avy amin'i Mil.ru via Wikimedia Commons. Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) [3]
Ity lahatsoratra [4] nosoratan'i Desmond ity dia nivoaka voalohany tao amin'ny The Irrawaddy, tranonkalam-baovao mahaleotena ao Myanmar. Anisan'ny fifanarahana fifampizarana ity endrika nasiam-panovana nivoaka ato amin'ny Global Voices ity.
Tsy manam-pahaizana ara-miaramila aho, fa olona rikoriko amin'ny miaramilan'ny fireneko fotsiny. Koa tsy mahagaga raha sahirana amin'ny fanomezana anarana mety amin'ny tafika ao Myanmar aho ankehitriny.
Ny asako, izay ahitana fanoratana tatitra, famakafakana mivoaka isa-potoana, sy fanomanana filazalazana fohy ho an'ireo mpamatsy vola sy mpihaino iraisampirenena, dia mitaky ahy hianatravoambolana ara-miaramila an-jatony. Nanampy ahy be dia be ny lehibeko, mpiteny anglisy, saingy mbola tsy mitovy hevitra izahay momba ny teny ampiasaina amin'ny tafik'i Min Aung Hlaing, izay nitarika ny fanonganam-panjakana tamin'ny taona 2021 tao Myanmar [5].
Ho ahy, misy voambolana roa mahasadaikatra indrindra entina anoritsoritana ny miaramila. Ny voalohany dia ny “Tatmadaw“, izay midika hoe “Tafika Mitam-piadiana an'ny Mpanjaka ” amin'ny teny Birmana. Io no anarana nampiasaina ho an'ny tafik'i Birmania tamin'ny vanim-potoana talohan'ny fanjanahantany fony Birmania nentim-panjaka tokana. Ny “Royal” dia raisina hoe mamirapiratra amin'ny kolontsaina Birmana.
Rehefa milazalaza sy miresaka fanonganam-panjakana, maro ireo mpandinika sy ireo lazaina fa manam-pahaizana Birmana no nampiasa ilay andian-teny hoe “ny miaramila Myanmar, fantatra ihany koa amin'ny anarana hoe Tatmadaw”. Saingy manafintohina sy tsy araka ny tokony ho izy ny fampiasana tsy am-piheverana ny Tatmadaw ataon'ny mpandinika ivelany maro. Tsara loatra ny voambolana ho an'ny tafik'i Min Aung Hlaing, izay vondron'olona mitam-piadiana mamono ny vahoakany fotsiny ihany. Tsy misy na inona na inona “Royal” [miendrik'andriana] momba ny fihetsiky ny miaramila Myanmar amin'izao fotoana.
Ny teny mahasadaikatra faharoa dia ny fampiasana ny hoe “miaramila Myanmar na Birmana.” Ho an'ireo izay mahafantatra an'i Myanmar, Myanmar na Birmania dia samy manondro ny Bamar, foko lehibe indrindra ao amin'ny firenena. Na izany aza, tamin'ny vanim-potoana taorian'ny 1988, ninia ny fitondrana miaramila nampiely ny teny hoe “Myanmar” ho teny lehibe hanehoana ny foko rehetra. Fanandramana namboamboarina iny. Tsy nanaiky izany mihitsy ireo foko vitsy an’isa, izay manana ny tafiny ny sasany. Ny tafika ara-poko, izay niady tamin'ny fitondrana miaramila ampolony taona maro, dia mampiasa ny teny hoe “tafik'i Birmania”, midika hoe tafika mitam-piadiana miady ho an'ny vahoaka Birmana, na Bamar.
Na izany aza, tsy mbola nahatsapa aho fa misolotena ny vahoaka Birmana na ny firenena ny miaramila. Vondrona miaro ny tombontsoany manokana ny miaramila, ary ny hany feo miseho ho misolotena ny firenena dia ny milina propagandin'ny miaramila ihany. Nandritra izany fotoana izany, nifehy ny fanjakana nandritra ny enimpolo taona ary tsy azo lavina fa fehezin'ny vahoaka Bamar ny miaramila, ka mandranty foto-pisainana Bodista Birmana.
Amin'ny maha-Birmana ahy, menatra hatrany aho rehefa niresaka momba ny “tafika Birmana” ireo namako foko (hafa), satria tsapako fa miteny ry zareo fa ny tafiko no manao ireny habibiana rehetra ireny any amin'ny faritra ara-poko. Tsy nanan-kery hanova ny anarana anefa aho. Maro amin'ireo Birmana namako ihany koa no nanaiky (tsy misy adihevitra) an'io anarana io. Saingy hatramin'ny fanonganam-panjakana tamin'ny herintaona, maro ireo Birmana no nomena hirika hahita ny zavamisy tsy nampoizina, hahita ny endrika ratsin'ny miaramila. Ary maro amin'izy ireo ankehitriny no miady amin'ny miaramila.
Ankehitriny, tsy mampiasa ny teny hoe Tatmadaw izahay Birmana fa miantso ny tafika ho “Sit-tat,” na miaramila, tsy misy resaka famirapiratana. Misy koa miantso ny miaramila ho ‘Sit-kwe’, na miaramila alika, izay ilazana ny miaramila ho alika izay mankatoa ny tompony ihany. Maningana izany, saingy tsapako fa io no teny mety indrindra ho azy ireo. Birmana maro no milaza fa manana ny miaramilanay manokana izahay ankehitriny, ny Tafika Fiarovana ny Vahoaka tarihin'ny Governemantan'ny Firaisam-pirenena [6] [mg]. Nahita miaramila hafa hisolo ny miaramila taloha izahay.
Saingy amin'ny tati-baovao iraisampirenena ho an'ny mpihaino iraisampirenena, izay mety tsy dia mahafantatra firy momba ny habibian'ny miaramilan'i Min Aung Hlaing, dia mahazatra ny teny hoe Tatmadaw. Manampy ny propagandy amin'ny fankatoavana ny fitondran'ny miaramila ary manaiky tsy amim-pahalalàna azy ireo ho mendrika mahasolo tena an'i Myanmar ny fampiasana ny voambolana ankafizin'ny miaramila. Tsara lavitra ho an'ny mpanao gazety ny mampiasa ny Sit-tat.
Aleo tsy mampiasa ny voambolana “miaramila Myanmar”, fa ny teny antonona indrindra dia ny hoe “miaramila mpamono olona”, izay mirakitra ny tena toetran'ny tafik'i Min Aung Hlaing. Zava-dehibe ihany koa ny fanampim-panazavana ataon'ny mpanao gazety milazalaza ny fomba nanombohan'ny miaramila fanonganam-panjakana sy nandroahana ny governemanta voafidy [5], ary ny heloka bevava nataony tamin'ny mponina.
Miangavy amim-panetren-tena amin'ireo mpamaky iraisampirenena aho mba hiezaka hahazo ny zava-misy amin'izao fotoana. Ary ny dingana voalohany amin'ny fanaovana izany dia ny fampiasana ny voambolana antonona ny miaramila.
Desmond dia mandalina ny fampandrosoana iraisampirenena mifantoka amin'ny fizotran'ny fandriampahalemana sy ny olan'ny tetezamita..