Sary natolotr'i (ankavia) Mingma sy (ankavanana) Pasang
Ao anatin'ny fanentanana media sosialy hankalazana ny fimaroam-piteny an-tserasera manerana an'i Azia, hifandimby ireo mpikatroky ny teny sy mpanandrateny hitantana ny kaonty Twitter @AsiaLangsOnline [1] hizara ny zava-niainany tamin'ny famelomana aina indray sy fampahafantarana ireo fitenin-drazany. Niarahan'ny Rising Voices [2], ny Digital Empowerment Foundation [3], ary ny O Foundation [4] niasa ny fanentanana.
Isa-kerinandro dia hamaly fanontaniana maromaro momba azy ny mpampiantrano tsirairay ary hanome fomba fijery fohy momba ny fiteniny. Miaraka amin'i Mingma Phuti Sherpa sy i Pasang Yangjee Sherpa ny resadresaka etoana izay anoloran-dry zareo ny zavatra horesahiny mandritra ny herinandro amin'ny maha-mpampiantrano azy ireo.
Rising Voices: Lazalazao anay ny momba anareo azafady.
We will host @AsiaLangsOnline as a team to highlight collaborative community efforts in preserving our native Sherpa language. Mingma Phuti Sherpa is a family nurse practitioner, United States Army veteran, and a mother of two. Pasang Yangjee Sherpa is a visiting assistant professor of anthropology at Pacific Lutheran University. We are from the villages of Khumjung and Monzo in the popularly known Mount Everest region of Nepal. We are currently based in the Pacific Northwest, U.S.A.
Ho ekipa iray izahay hampiatrano ny @AsiaLangsOnline hanasongadinana ny ezaky fiaraha-miasan'ny vondrom-piarahamonina amin'ny fitandroana ny fitenin-drazanay Sherpa. Fianakavia-mpitsabo i Mingma Phuti Sherpa, Menavazan'ny tafik'i Etazonia, ary manan-janaka roa. Profesora mpanampy amin'ny anthropolojia mpitsidika ao amin'ny Oniversite Loterana Pasifika i Pasang Yangjee Sherpa. Avy any an-tanànakelin'i Khumjung sy i Monzo ao amin'ny faritra malaza an'i an-tendrombohitra Everest ao Nepal izahay. Monina ao Avaratra Andrefan'i Pasifika, Etazonia, izahay amin'izao fotoana izao.
RV: Manao ahoana ny satan'ny fiteninareo ao amin'ny aterineto sy ivelan'izany?
The Sherpa language is currently spoken in more than 15 countries. The size of Sherpa speakers in these countries ranges from a few to thousands. The three largest concentration of Sherpa speakers can be found in Nepal in Kathmandu, in India in Darjeeling, and in the United States in New York. This may suggest that the current status of the Sherpa language is good. But, communities in these places have been noticing significant decrease in the number of younger Sherpa speakers, and a considerable loss of cultural and linguistic knowledge across generations. These observations motivate the Sherpas, wherever they may be living, to work towards preserving their language in the form of documenting Sherpa words using various media or organizing classes to learn the language. At homes, elders expose the children, who are growing up outside their Himalayan villages of origin, to the language as much as they can.
Ifampitenenana any amin'ny firenena mihoatra ny 15 amin'izao fotoana izao ny fiteny Sherpa. Misy vitsivitsy ary misy hatramin'ny anarivony ny mpiteny Sherpa ao amin'ireo firenena ireo. Ny toerana telo be mpiteny Sherpa indrindra dia ao Nepal ao Kathmandu, ao India any Darjeeling, ary ao Etazonia ao New York. Azo apetraka amin'izay fotoana izay fa tsaratsara toerana ihany ny fiteny Sherpa. Saingy nahamarika ny vondrom-piarahamonina ao amin'ireo toerana ireo fa nisy fihenany be ny isan'ny tanora mpiteny Sherpa, ary be ihany koa ny fahaverezana ara-kolontsaina sy ara-pitenenana teo amin'ny taranaka mifandimby. Ireo tsikaritra ireo no nanetsika ny Sherpas, any amin'izay toerana onenany any, hiasa ho amin'ny fitandroana ny fiteniny amin'ny fandraketana ny voambolana Sherpa amin'ny fampiasana ireo media isan-karazany na amin'ny fanomanana kilasy hianarana ny fiteny. Any antokantrano ny lehibe mampianatra ireo ankizy, izay nitombo ivelan'ny tanàna niaviany any Himalaya, ny fiteny araka izay azon-dry zareo atao.
RV: Amin'ny lohahevitra manao ahoana avy no kasainareo hifantohana mandritra ny herinandro izay hitantanana ny kaonty Twitter @DigiAfricanLang?
During the week we will manage the @AsiaLangsOnline Twitter account, we will focus on sharing how the community has adopted diverse ways to keep the language alive. We will begin by sharing some facts and figures that shed light on the current status of the language. We will then share stories of what motivates each of us to preserve and promote the language. The highlight of our week will be the Sherpa songs—traditional and experimental—which embody experiences and emotions attached to our ways of being and ways of knowing, not possible in mediums such as the dictionary. We end our week with reflections of our activism and possible futures of our language.
Mandritra ny herinandro hitantananay ny kaonty Twitter @AsiaLangsOnline izahay hifantoka amin'ny fizarana ireo fepetra isan-karazany noraisin'ny vondrom-piarahamonina hahatonga ny fiteny ho velona. Atombokay amin'ny fizarana zavamisy sy tarehimarika izay hampahazava ny sata misy ny fiteny amin'izao fotoana izao izahay. Avy eo izahay hizara ireo tantara izay nanetsika anay tsirairay avy hikojakojana sy hampiroboroboana ny fiteny. Ny songadin'ny herinandronay dia ho any amin'ny hira sherpa—nentin-drazana sy ara-panandramana— izay hanabe voho ny zava-niainana sy ny fihetseham-po mipaingotra amin'ny mahaolona anay sy amin'ny fomba fahalalanay, izay tsy mety apetraka amin'ny fitaovam-pampitana tahaka ny rakibolana. Hamarana ny herinandronay izahay amin'ny eritreritra nateraky ny fahavitrihana sy ny mety hoavin'ny fiteninay.
RV: Inona no tena antony manosika anareo amin'ny fikatrohana antserasera amin'ny fiteninareo? Inona no fanantenanareo sy ny nofinofinareo ho an'ny fiteninareo?
Our main motivations for digital activism for our language are twofold: firstly, to connect with Sherpas living around the world who are in their own ways preserving the language; and secondly, to connect with other language activists with a shared sense of community. Through the use of digital media, we hope to share experiences of our analog lives and build solidarities that transcend our geographic locations. Our hopes and dreams are that during the time of our grandchildren, our language would not only be a living language with some speakers but a strong, invigorated language that continues to actively grow.
Roa lela ireo mpanetsika anay ho amin'ny fikatrohanay nomerika ho amin'ny fiteninay: voalohany, hifandray amin'ny Sherpas monina manerana izao tontolo izao izay manana ny fombany hikajiana ny fiteny, ary faharoa, hifandray amin'ireo mpikatroky ny fiteny hafa mba hifampizara fironam-piarahamonina. Amin'ny alalan'ny fampiasana media nomerika, manantena izahay hizara ireo zava-niainana itoviana sy hanangana firaisankina mahahoatra ny toerana ara-jeografika misy anay. Ny fanantenanay sy ny nofinofinay dia hoe rehefa any amin'ny andron'ny zafikelinay any, dia tsy vitan'ny hoe velona manana ny mpampiasa azy ny fiteninay, fa hatanjaka, fiteny mikarantsana mihamitombo hatrany.