(Marihina fa tamin'ny 12 Jolay 2008 no nanoratana ny lahatsoratra teny anglisy)
Natao tamin'ity taona ity tany Québec, Canada, tamin'ny 2 ka hatramin'ny 10 Jolay ny fivorian'ny Komitin'ny Vakoka Manerantany UNESCO [1] izay fanao isan-taona. Toerana vaovao miisa fito amby roapolo [2] no nosoratana ho Vakoka Manerantany, izay ahitana toerana miisa 878 ankehitriny. Araka ny bilaogy Stepping Stones, tafiditra ao amin'io lisitra io [3] ny tanàndehiben'i Berat [4], any Albania:
[…] Le centre-ville de Berat a bénéficié d'une extension de l'inscription accordée au site de Gjirokastra [5], accordée pour sa part en 2005.
[…] Voasoratra anarana hanampy ny toerana Gjirokastra [5] izay efa natao tao anaty lisitra tamin'ny taona 2005 ny afovoan-tanàndehiben'i Berat.
Namoaka ny sarin'ny dia nankany Berat maromaro [3] tamin'ny taona 2007 ihany koa ny bilaogy Stepping Stones, tahaka ny iray etsy ambany (azonao atao ny mijery ny sary manontolo ao Berat ato [6]):
Sarin'ny tanàndehiben'i Berat tranainy avy amin'i Miss Kim [6]
Mitanisa ny famaritana an'i Berat ao amin'ny vohikalan'ny UNESCO [5] ny bilaogy The Balkanforum:
Berat a été ajoutée “en tant qu’exemple rare et bien conservé d’une cité ottomane. Berat, située en Albanie centrale, témoigne de la coexistence de différentes communautés religieuses et culturelles au long des siècles. Cette ville qui compte aujourd’hui 64 000 habitants dispose d’un château – le Kala – datant principalement du XIIIème siècle mais dont l’origine remonte au IVème siècle avant J.-C..
Le site de la citadelle comporte de nombreuses églises byzantines – dont plusieurs du XIIIème siècle – qui sont parfois dotées de précieuses peintures murales et d’icônes. La ville compte aussi plusieurs mosquées construites après l’ère ottomane (1417), des maisons religieuses communautaires, utilisées notamment par des congrégations soufies au XVIIIème siècle, ainsi qu’un habitat résidentiel au style particulier…
Nampiana “ho toy ny ohatra tsy fahita firy sy voatahiry tsara tamin'ny tanàndehibe Ottoman i Berat, any Albania afovoany, maneho ny vondrom-piarahamonina ara-pivavahana sy ara-kolontsaina isankarazany niara-niaina nandritra ny taonjato maro izy. Manana lapa antsoina hoe Kala tamin'ny taonjato fahatelo ambin'ny folo ity tanàndehibe ity izay manana mponina miisa 64 000 amin'izao fotoana izao, kanefa fantatra fa tany amin'ny taonjato fahefatra talohan'i Jesoa Kristy no tena niorenany .
Ahitana fiangonana byzantina maro ny toerana izay maro amin'izany no tany amin'ny taonjato fahatelo ambin'ny folo ary matetika ahitana sary hosodoko sarobidy sy sary masina eny amin'ny rindrina. Ny tanàndehibe ihany koa dia ahitana moske maro naorina taorian'ny vanim-potoana Ottoman (1417) sy ny tranon'ny vondrom-piarahamonina ara-pivavahana, nampiasaina indrindra ho an'ireo fikambanan'ny Pretra Sufi tamin'ny taonjato fahavalo ambin'ny folo, sy ny trano amin'ny endriny miavaka ihany koa …
Ny fiangonana [7]byzantine [7] ao Berat avy amin'i JasonRogers [8]
Nanamarika an'i Berat ho toy izao manaraka izao i Tafik Jamjoun tao amin'ny bilaoginy Balkans Travelogue [9] :
Il s'agit d'un style d'architecture et d'urbanisme totalement différent de ce que nous avons vu jusque-là. Les maisons sont faites de pierres ou d'un matériau blanc avec des parements en bois et des décorations très différentes de celles des vieilles cités influencées par le style roumain ou autrichien que nous avons vues. J'ai aussi été frappé sur ce site par l'absence de tout tourisme. Il s'agit d'une ville où les gens vivent, pas le moindre débit de boisson ou stand de cartes potales en vue. En revanche, on croise des dindes, des poulets et des moutons …et bien entendu, le contingent habituel de Mercedes !
Endrika maritrano sy fivoaran'ny tanàndehibe hafa tanteraka no hita eto hatramin'izao. Vita amin'ny vato na ahitana karazana akora fotsy vita amin'ny hazo sy haingon-trano tena hafa tanteraka tamin'ireo tanàndehibe fahiny nirona nankany amin'ny endrika romaniana na Aotrisiana izay hitantsika ireo trano. Nahavariana ahy ihany koa ny tsy fisian'ny fizahan-tany tao amin'ny toerana. Tanàndehibe fonenan'ny olona izany, tsy ahitana mpivarotra zava-pisotro na katratra paositra na dia ny kely aza. Na izany aza, tsikaritrao ao ny vorontsiloza, ny akoho sy ny ondry … ary mazava ho azy, ny fahitana tampoka ny Mercedes toy ny mahazatra !
I Berat [10] avy eny ambony avy amin'i the MaGe [11]
Manana fanangona-tsary vao haingana tena mahaliana izay mampiseho ny tanàndehibe [12] ny mpisera MrSco [13] ao amin'ny Flickr ho an'ireo izay te hahita ny sarin'i Berat bebe kokoa .
Nanao fanamarihana mahaliana ilay bilaogera Hrag Vartanian [14] momba ny lisitr'ireo Vakoka Manerantany:
J'ai effectué quelques recherches sur des wikis et découvert que la répartition géographique des sites du patrimoine mondial [15]est un peu déséquilibrée :
* 49% sont en Europe et en Amérique du Nord
* 21% sont en Asie et dans le Pacifique
* 14% sont en Amérique Latine et dans les Caraïbes
* 9% sont en Afrique
* 7% sont dans les “Etats arabes” (Arab states) (pourquoi ces pays sont répertoriés de façon distincte m'échappe totalement d'autant plus qu'il n'existe pas d'états “arabes” mais des états où la population arabe est majoritaire)
Nanao fikarohana vitsivitsy tao amin'ny wikis aho ary nahita fa tsy mifandanja ny fizarana ara-jeografika ahitana ny toeran'ireo vakoka manerantany [15] :
* any Eoropa sy Amerika Avaratra ny 49%
* any Azia sy Pasifika ny 21%
* any Amerika Latina sy Karaiba ny 14%
* any Afrika ny 9%
* any amin'ny fanjakana “Arabo” (Arab states) ny 7% (Manontany tena aho hoe nahoana ireo firenena ireo no ao anaty lisitra misaraka indrindra fa tsy misy ny fanjakana “Arabo” fa ny fanjakana izay ahitana mponina Arabo maro an'isa no misy )