Ireo vehivavy mpanao fihetsiketsehana mitaky ny fanolanana ho heloka bevava. Sary nalaina avy amin’ny fantsona YouTube WF1tv – Women First.

 Fanadihadian'i Bowel Diop

Herisetra mifototra amin’ny lahy sy ny vavy, voasokajy anisan’izany ny fanolanana ao an-tokantrano, izay mitranga maneran-tany, ary matetika dia ny vadin’ilay niharam-boina ihany ny mpanao izany. Voafaritra ho fihetsika iray ataon’ny mpivady iray manery ny ankilany hanao firaisana ara-nofo tsy amin’ny sitrapony ny atao hoe fanolanana ao an-tokantrano. Ary araka ny tatitra navoakan’ny fikambanana Equality, izay miorina any Etazonia ary manana birao any New York, Nairobi ary any Londres. Maro ireo vehivavy tratran’ity tranga ity, ary ny akamaroan’izy ireo dia avy any Afrika.

Mipoitra tsikelikely ireo fijoroana vavolombelona mampahonena momba ny herisetra sy ny fanararaotana iainan’izy ireo ao anatin’ny fifandraisana amin’ireo sehatra an-tserasera manokana izay ahafahan’ny vehivavy maneho hevitra sy mizara traikefa amin’ny fomba tsy mitonona anarana. Ho fiarovana sy ho fanajana ireo vehivavy sahy nizara ny tantarany, dia tsy avoaka ny anarany na ny mombamomba ny sehatra nanatanterahiny izany. Ao ambadik'ireo fijoroana vavolombelona ireo dia hita taratra ny zava-misy mangidy sy mampivarahontsana: ny fisian’ny firaisana ara-nofo atao an-tery ao anatin’ny fanambadiana, ny zava-misy marina momba ny fanolanana ao an-tokantrano.

Notsinontsinoavina ny hevitry ny fanekena an-tsitrapo rehefa mihamaro hatrany ireo tranga herisetra atao amin’ny vehivavy. Mbola matetika loatra no manjaka ny foto-kevitry ny “devoaran’ny mpivady”, ka mitambesatra sy manaloka ny zo fototra ananan’ny vehivavy hanapa-kevitra amin'ny vatany.

Ao anatin’ireo sehatra nomerika ireo, izay toerana ilazana ireo fijaliana sy ny herisetra toa zary lasa zavatra ekena, no miorim-paka tsikelikely ireo vondrona fifanakalozan-kevitra, mampiditra endrika firaisankinan’ny samy vehivavy. Manome toerana hihainoana ireo sehatra ireo, sy hanohanana ary hanehoana hevitra malalaka, ka manampy ny vehivavy hanambatra ny heriny hihaikàna ireo fady mbola manakana ny fivelaran’izy ireo, na amin’ny tontolo virtoaly na amin’ny fiainana andavanandro. manasongadina ny maha-maika sy ny maha-zava-dehibe ny fanokafana adihevitra misokatra sy sahy momba ny fanolanana ao an-tokantrano eto Afrika io sehatra azo antoka io, izay  hizaran'ny vehivavy ny zava-niainany.

Adihevitra ara-pitsaràna, ara-kolontsaina ary ara-pivavahana

Tamin’ny volana Mey 2025, nandritra ny fandaharana “Midi Plus” tao amin’ny fahitalavitra TFM (Télévision Futur Média) any Sénégal; nahazo sehatra nasionaly i Oustaz Modou Fall, manam-pahefana ara-pivavahana silamo ao amin’ny firenena.
Nanambara ity mpitory fivavahana ity fa manan-danja kokoa noho ny fankatoavana an-tsitrapo ny adidin’ny vady, ka toa manamarina ny herisetra ara-nofo amin’ny anaran’ny fanambadiana izany. Hoy ny teniny nandritra ny lahateniny amin’ny teny wolof:

Gnouni loi bi néna sakh sa diabar so beugué teud akk mom té dacoroul daga ko violé . Pfff wakhi dof ! Sa diabar ga takk ko so farata Yallah akk souna Seydouna Mohamed , touki Pape Samba dem tournage soneu baye beugu dé gnibissi beugu teud ak sokhname gnouniko bouné dama soneu damadone fobéré (rires) ga forcéko viol le. Boudé lou amm la , lane moye texte bi. Si diné.

Ambaran'ny lalàna fa raha manery ny vadinao hanao firaisana ara-nofo ianao, dia atao hoe fanolanana izany. Tsss — tsy misy dikany izany, io no vadinao, ilay olona nampiraisin’Andriamanitra taminao. Eritrereto anie, Pape Samba [mpanolotra ny fandaharana]: mandeha lavitra ianao, miasa, reraka rehefa mody, dia te hiaraka amin’ny vadinao, nefa izy mandà. Hoy izy hoe sasatra, satria nanao asa an-trano (hehy). Ka raha manery ianao, dia fanolanana ve izany? Raha izany tokoa, inona amin’ireo boky masina no milaza izany? Tokony hitandrina tsara isika amin’izany resaka izany.

Niteraka hatezerana sy fanehoan-kevitra masiaka avy hatrany tao amin’ny tambajotra sosialy ilay fandaharana. Nihetsika haingana ireo mpikatroka sy manampahaizana ara-dalàna tao amin’ny TikTok. Namoaka andiana lahatsary manohitra ny fanambaràn’i Modou Fall ny pejy Xam Sa Droit, ka nampahatsiahy ny lalàna efa misy. Notondroiny manokana, ny andininy faha-320 amin’ny fehezan-dalàna famaizana ao Sénégal, izay mamaritra ny fanolanana ho ilay fampidirana ny azy ao amin’ny vatana amin’ny alàlan’ny herisetra, faneriterena, fandrahonana na fanambakàna. Hamafisin'ity fampahatsiahivana ity fa tsy manafoana ny zo fototra ananan’ny olona ny fanambadiana, ary zo tsy azo foanana ny fandavana tsy hanao firaisana ara-nofo, na dia eo amin’ny mpivady aza. Nahazo fanohanana betsaka tao amin’ny TikTok ity hetsika fanabeazana ara-pitsarana ity, satria nampiverina indray ny hevitry ny fankatoavana an-tsitrapo ho ivon’ny adihevitra momba ny firaisana sy ny fanajana ny zon’ny vehivavy.

Nisy ihany koa ny feo nivoaka tao amin’ny X. Nabou Diop Lo, mpahay lalàna sy mpikatroka miaro ny zon’ny vehivavy sy ny ankizy, namoaka hoe:

Le viol tel que définit dans le code pénal Sénégalais ne fait pas une distinction entre le viol commis dans le ménage et celui commis hors des liens conjugaux. Tout ce qui compte c'est le consentement de la victime. https://t.co/mJcYsxZunx

—Nabou Diop Lo🇸🇳 (@NabouDiopLo1) July 26, 2025

Ny fanolanana araka ny famaritana ao amin’ny fehezan-dalàna famaizana eto Sénégal dia tsy manavaka ny fanolanana an-tokantrano amin'ny fanolanana ivelan’ny fanambadiana. Ny zava-dehibe dia ny fanekena an-tsitrapon’ilay niharam-boina. https://t.co/mJcYsxZunx

Fa ahoana moa no ahasahian'ny vehivavy miteny fa voaolana izy, raha milaza ny manam-pahefana ara-pivavahana fa tsy misy lanjany ny “tsia” avy amin’ny vadiny? Ity tsy fitovian-kevitra eo amin’ny lalàna, ny resaka ankalamanjàna, ary ny zava-misy marina iainan’ny vehivavy ity no manasongadina fa tena ilaina ny fanavaozana ny lalàna sy ny fijoroana mazava avy amin’ny manampahefana.

Amin’ny fampahazarana ny fanolanana an-tokantrano, manamafy ny herisetra atao amin’ny vatan'ny vehivavy ity fomba fitenin’ny manampahefana ity ary manampy vesatra ara-moraly lehibe sy mavesatra ho an’ireo mety ho niharam-boina.

Miavaka be ny fomba ahafahana manaiky ara-dalàna ny fanolanana an-tokantrano manerana an’i Afrika, araka ny tatitra nataon’ny Equality Now tamin’ny taona 2024. Nanamarika ny tatitra fa manameloka mazava tsara ny fanolanana ao an-tokantrano ny firenena sasany toa an'i Benin, Burkina Faso, Burundi, Côte d’Ivoire, Gabon, Madagasikara, Sénégal, ary Togo .

Any amin’ireo firenena sasany, anisan’izany i Gambia, Equatorial Guinea, Eritrea, Ethiopia, Sodana antsimo, ary Tanzania, ny vady dia mazava tsara fa tsy voaheloka ara-pitsarana, afa-tsy amin’ny toe-javatra manokana sy maningana.

Any amin’ireo firenena Cameroun, Repoblika Afovoany Afrikana, Congo-Brazzaville, Repoblika Demokratikan’i Congo, Guinée, Mali, Ouganda, ary Tchad, mangina ny lalàna momba ity raharaha ity, ka mamorona banga ara-pitsarana tanteraka.

Nohavaozina tamin’ny 2020 ny lalànan’i Sénégal momba ny fanolanana sy ny fampijaliana ara-nofo ny ankizy, ary mametraka ny famaritana ny fanolanana ho toy izao manaraka izao:

Tout acte de pénétration « commis par violence, contrainte, menace ou surprise ».

Ireo fampidirana rehetra “atao amin'ny vatana tsy an-tsitrapo, fa noteriterena, fandrahonana na tampoka.”

Na izany aza, mamela sehatra malalaka ho an’ny fanazavana sy ny fandikana, matetika mamely ny niharam-boina, ny tsy fisian’ny fepetra ara-dalàna mazava momba ny fanolanana an-tokantrano sy ny fankatoavan’ny vady. Vokatr’izany, matetika heverina ho endrika mahazatra amin’ny herisetra an-trano ny fanolanana ao an-tokantrano, fa tsy sokajiana ho heloka bevava.

Ohatra, tany Côte d’Ivoire, tatitra iray nataon’ny gazety frantsay Le Monde tamin’ny Febroary 2024 no nanambara fa niteraka hehy sy fahatsiarovan-tena fotsiny ny lahatsary TikTok iray mampihomehy momba ny fahasahiranan’ny vehivavy amin’ny resaka firaisana ara-nofo — porofo fa tsy raisina ho zava-dehibe ny fandavana ara-nofo.

Araka ny tahirin-kevitra navoakan’ny African Health Sciences, dia 33 isanjaton’ny vehivavy any Afrika no efa niaina herisetra ara-nofo tamin’ny fotoana iray amin’ny fiainany, ary miakatra hatramin’ny 44 isan-jato izany any amin’ny faritra Atsimon'i Sahara. Tany Côte d’Ivoire, 40 isanjaton’ny vehivavy monina ao amin’ny filasiana tantanin’ny ONG Akwaba Mousso no milaza fa efa niaina fanolanana am-panambadiana.

Amin’ny rafitra ara-dalàna maro any Afrika, anisan’izany i Sénégal sy Côte d’Ivoire, ny fiheverana avy hatrany ny fifankatOavan’ny mpivady no misakana amin’ny fomba mahomby ny fanolanana an-tokantrano ho tsy ekena ho heloka bevava.

Rehefa miezaka mampahafantatra momba ity olana ity ny feminista, matetika dia tsinontsinoavina ny resaka. Ao amin’ny lahatsoratra efa voalaza tao amin’ny Le Monde, dia nilaza tamin’ny mpanao gazety i Marie-Paule Okri, mpikatroka ivoarianina ary mpiara-nanorina ny Ligue Ivoiriana miaro ny zon'ny vehivavy hoe:

Quand on essaie d’en parler, on nous répond qu’on exagère. On nous inculque depuis l’adolescence que le corps de la femme est fait pour donner du plaisir à l’homme.

Rehefa miezaka miresaka momba izany izahay, dia lazaina fa manamafy loatra. Hatramin’ny fahatanorana, dia ampianarina izahay fa ny vatana vehivavy dia tokony ho an’ny fahafinaretan’ny lehilahy

Manolo-tena amin’ny fanomezana fiarovana ny zon’ny vehivavy fototra ho an’ireo fanjakana Afrikana,na izany aza, ny Andininy faha-14 amin’ny Arofenitr'i Maputo. Anisan’izany ny zo amin’ny fahasalamana sy ny fankatoavana hiteraka.

Ilaina ny fiovàna lalina eo amin’ny fomba fisaina sy ny fihetsika mba hanatsarana ny toe-piainan’ny vehivavy, ankoatra ny lalàna. Ary izay miorina amin’ny fanajana ny vatany sy ny fitovian-jo eo amin’ny fifandraisana.