Pikantsary avy amin'ny video navoaka tao amin'ny YouTube avy tao amin'ny France 24 English, mitondra ny lohateny hoe ‘Leo (teny) frantsay: Miala amin'ny lasam-panjanahantaniny i Alzeria ary miròna amin'ny teny anglisy any an-tsekoly.’ Fampiasana ara-drariny.

Avy amin'i Nourredine Bessadi

Mandalo fiovana tsimoramora saingy manan-danja ny tontolon'ny fiteny ao Alzeria. Tarazo hatry ny ela tao Alzeria ny fampiasana ny teny amin'ny fitantanan-draharaham-panjakana, fampianarana ambony, ary fifandraisana iraisampirenena, fa vavolombelon'ny fisongadinan'ny teny anglisy izy amin'izao fotoana izao.

Tsy resaka safidim-pitenenana fotsiny ity fivoarana ity, fa mifamatotra lalina amin'ny mari-panondroana ara-kolotsaina, fanavaozana ny fanabeazana, ary ny toerana misy an'i Alzeria maneran-tany.

Fandravana ny lovam-panjanahana?

Namela marika maharitra eo amin'ny fiainam-bahoaka Alzeriana ny fanjanahantany frantsay. Mbola manjaka tanteraka amin'ny sehatra lehibe toy ny fampianarana ambony, ny fampitam-baovao ary ny governemanta ny teny frantsay na dia ampolony taona maro taorian'ny nahazoana ny fahaleovantena aza. Noheverina ho toy ny sisa masin'ny tantaram-panjanahantany izy io no sady vavahadin'ny fifanakalozana ara-toekarena sy ara-pahaizana. Na izany aza, mahazo vahana ny teny anglisy tato anatin'ny taona vitsivitsy izao, indrindra eo amin'ny taranaka vao misondrotra, raha teny anjorony taloha.

Maro ny antony mahatonga izany fikisahana izany. Ahazoana tombony azo tsapain-tanana kokoa ny teny anglisy amin'ny maha teny ifandraisana azy manerantany amin'ny sehatra toy ny fihariana, ny siansa ary ny teknolojia. Vao mainka mampisongadina kokoa mankany amin'izany fifantohana izany ny fanirian‘i Alzeria haha-maoderina ny toekareny, hisarika fampiasam-bola avy any ivelany, ary hanitatra ny fiarahany miasa eo amin'ny sehatra iraisampirenena. Mandray izany volontany izany ireo sekoly lehibe ary manome tolotra fampianarana teny anglisy.

Ho an'i Salah Eddine Salhi, mpikaroka sady talen'ny Centre d'Enseignement Intensif des Langues (CEIL) ao amin'ny Oniversiten'i Oran, tonga ny politikam-panohanana ny fampianarana anglisy rehefa namaka teo amin'ny tanora ny fironana.

“Manodidina ny 72 isanjaton'ireo 1.000 misoratra anarana isaky ny fotoam-pianarana ao amin'ny CEIL no misafidy ny teny anglisy,” hoy ny fanamarihany. “Maro amin'ireo tanora mpianatra no napetraka avy hatrany any amin'ny ambaratongan'ny efa ambony rehefa notsapaina fahaizana, raha mandrafitra ny ambiny kosa ireo zokinjokiny, izay misy hatramin'ny 75 taona.”

Mifanohitra amin'izany tanteraka kosa anefa ny tinady teny frantsay.

“Nanjary tombony stratejika ny teny anglisy, indrindra amin'ny fandraisana mpiasa. Mitaky fifehezana ny teny anglisy fa tsy ny fahatakarana fotsiny ny mpampiasa amin'izao fotoana izao. Ny tsenan'asa mihitsy no mitondra mankany amin'izany fikisahana izany”, hoy i Salhi.

Fiteny tsy miandany?

Tamin'ny resaka nifanaovana tamin'ireo mpianatra tamin'ny sekoly tsy miankina iray any Alzeria no nanehoan'ny maro fa tiany kokoa ny teny anglisy noho ny teny frantsay. Antony iray mahatonga ny fitomboan-tinady teny Anglisy, araka ny filazan'izy ireo, ny tsy fiandaniany atsy na aroa. Tsy sahala amin'izany teny frantsay, izay mbola mifamatotra mafy amin'ny lasam-panjanahantanin'i Alzeria, heverin-dry zareo ho fiteny iraisam-pirenena tsy manana enta-mavesatra mivantana ara-tantara eo an-toerana ny teny anglisy.

Raha lazaina amin'ny teny hafa indray, azo raisina avy hatrany ho fitaovana ilaina amin'ny fifandraisana manerantany ny teny anglisy, fa tsy noterena ara-kolontsaina. Lavitry ny vesatra ara-pihetseham-po sy ara-politika ny teny anglisy fa izany no ijerena ny teny frantsay, indrindra eo amin'ireo tanora Alzerianina izay mikatsaka ny hamaritra indray ireo mari-panondroana azy ao anatin'ny tontolo aoriam-panjanahantany.

Fa mbola lavitry ny hisosasosa ny fitodihana amin'ny teny anglisy. Maro ireo haika ara-drafitra miandry ny fikisahana, indrindra ho an'ireo manam-pahaizana sy mpampianatra ambony ao Alzeria. Mampitandrina ny amin'ny loza ateraky ny fanoloam-piteny tampoka eo amin'ny sehatra nasionaly ny Profesora Abderrezak Dourari, manam-pahaizana momba ny teny sady manampahaizana manokana amin'ny fianarana fandikan-teny :

“Na dia fanapahan-kevitra tsitohaina aza izany, dia manova endrika ny firafitra sy ny asan'ireo sangany eo amin'ny firenena ny fanoloana ny fiteny iray ho amin'ny fiteny hafa. Mety tsy hanam-peo intsony ireo manam-pahaizana sy mpikaroka miasa amin'ny teny frantsay na arabo ho an'ny taranaka iray.”

Tsy mijanona eo amin'ny fianarana fiteny vaovao ihany ny fanamby fa eo amin'ny famolavolana indray ny lasitrasam-pahalalàna sy arakasa miaraka aminy.

Manazava i Dourari fa “Tsy misy afaka ny hanova fotsiny avy amin'ny teny frantsay ho amin'ny teny anglisy eo amin'ny ambaratongam-pitenenana rehetra. Voasaina sy voasoritra kokoa ny fiteny ampiasain'ny mpanabe noho ny an'ny mpianatra, haharitra an-taona maro ny mizatra fiteny vaovao ho an'ny mpampianatra sy ny mpikaroka, ka mihavery fahakingàna ary tapaka ny fitohizam-pahalalana sy ny farimbona ara-piarahamonina.”

Hoavim-piteny marolafy

Ivon'olana amin'ny fiteny ao Alzeria io fifandroritana manoloana ny finiavana hahasehaka ny sehatra manerantany sy ny fahavononana ao amin'ny firenena io. Mety ahafaha-miditra kokoa amin'ireo tambajotra iraisampirenena, amin'ny fiaraha-miasa ara-pikarohana, ary ny fivezivezena ara-toekarena, ny teny anglisy fa mety hanozongozona ny tontolon'ny fampianarana ambony sy ny sehatra matihanina efa niorina hatry ny ela ny fanoloana tampoka ny teny frantsay.

Miitatra  mivoaka  ny lakilasy ny fiantraikan'ireo fiovana ireo. Na eo amin'ny fihariana, na eo amin'ny fampitam-baovao, na eo amin'ny resaka andavanandro aza, dia taratr'ireo fanontaniana lalina momba ny fanondroana an'i Alzeria aoriam-panjanahantany sy ny fironany eo amin'izao tontolo izao ny fifaninanana eo amin'ny teny frantsay sy ny teny anglisy. Miha-mahazo vahana indray ireo resaka ampahibemaso momba ny politikam-pirenena momba ny teny, izay matetika milasitra amin'ny hoe tokony hiditra tanteraka amin'ny zotram-pitenenana anglisy maneran-tany ve i Alzeria sa hitazona ny lova frankôfôna ho vatofantsika ara-kolontsaina sy ara-pahalalàna.

Tsy resaka fakàna fiteny fotsiny ny adihevitra. Fa momba ny hamaritan'i Alzeria indray ny mari-panondroana azy, hifampiraharaha amin'ny tantarany ary hanomanana ny olom-pireneny amin'ny hoavy. Ho an'ny mpandrafitra lalàna sasany, ny fanontaniana ivony dia ny hoe afaka miroso amin'ny teny anglisy tsy manapaka ny fifandraisany amin'ny teny frantsay ve i Alzeria, ary afa-miara-monina mifanome hery ve fa tsy mampisara-bazana ireo fiteny roa ireo.

Taratry ny zavamisy manerantany izao fiofoana izao,  tsy miara-miaina fotsiny ireo fiteny ireo fa matetika mifaninana hamolavola fahazoa-miditra, fahefana sy fananan-javatra. Ho an'i Alzeria, mipetraka amin'ny fitantanana ity fiovana ity anaty fitsinjovana sy ny fandraisan'ny rehetra anjara ny fanamby, mahazo antoka fa tsy hanapaka ny fitohizana, ny hitsiny, na halalin'ny kolontsaina ny fandraisan'ny teny anglisy anjara.

Satria mihamaro ireo maneho hevitra, toa ireo mpanabe sy ny manam-pahaizana momba ny teny ka hatramin'ny mpianatra sy ny mpampiasa, ny misongadina dia tsy safidy atsy sa aroa, fa ny filàna paikadim-piteny maro izay mitaratra ny zava-tsarotr'i Alzeria. Tsy resaka fiteny fotsiny, fa ny lalana irosian'i Alzeria.