Ilay mpilalao fototra ao anatin'ny sarimihetsika « Shukur Bagshy » mitazona ny anjara toeran'ny dotâr. Pikantsary avy amin'ny lahatsary « Şükür bagşy we Gulam bagşy birinji tapgyr » ao amin'ny fantsona YouTube TravelerEuropa. Sary nahazoana alàlana ny fampiasàna azy.

Tsy azo tsinontsinoavina ny lanjan'ny sarimihetsika mba ho fahatakarana ny kolontsaina sy ny maripamantarana ny firenena iray. Marina indrindra izany ho an'ireo firenena toa an'i Tiorkmenistàna, fantatra ho isan'ireo firenena tena mitoka-monina sy mikatona indrindra eto an-tany, manakana ireo mpikaroka sy ireo mpizahatany tsy hahita na handalina ny kolontsaina tiorkmena.

Anatina toejavatra sarotra tahàka izany, lasa ho iray amin'ireo fitaovana tsy fahita firy ny sarimihetsika mba hahitàna ny kolontsaina tiorkmena, sy hijerena ny andavanandrom-piainan'ny vahoaka tiorkmena. Soa ihany, misy marobe ireo sarimihetsika tiorkmena azo raisina ao amin'ny aterineto, ary azo ampiasaina tsara ho toy ny mpitari-dàlana hamantarana ny tantara, ny kolontsaina ary ny maripamantarana an'i Tiorkmenistàna.

Ity lahatsoratra ity dia tsonga avy amin'ny tafa nifanaovana tamin-dRtoa Oguljamal Yazliyeva, solontenan'i Tiorkmenistàna no sady akademisiàna mpikaroka momba an'i Azia Afovoany ary mampifantoka ny asa fandalinany manokana amin'i Tiorkmenistàna. Ao anatin'io tafa io, horesahan'i Yazliyeva ny fomba fanehoan'ny sarimihetsika ireo fàka lalina ara-tantaran'ilay firenena ka afaka ampiasaina ho fitaovana mahery vaika hitahirizana lova ara-kolontsaina iray manankarena.

Kechpelek : tantaram-pitiavana sy mozika

« Kechpelek » (Lahatra Mafaitra) dia iray amin'ireo sarimihetsika tsy hay ho adinoina. Novokarin'i Ovlyakuli Kuliyev tany amin'ny taona 70 tany ho any, sarimihetsika milaza tantaram-pitiavana iray mampihetsi-po izay ny lafika ipetrahany dia ireo fomba amam-panao ara-mozika sy ny fiainana andavanandron-dry zareo Tiorkmena. Bagshy (mpiangaly mozika), antsoina hoe Berdymurat ary ny tantaram-pitiavany sy ny vehivavy iray antsoina hoe Maral, no tantarain'i Kechpelek. Ilay malaza amin'ny filalaovana sarimihetsika. Baba Annanov, no mitàna ny anjara toeran'i  Berdymurat.

Asehon'ny sarimihetsika Kechpelek ny fiainana andavanandron'ny fiarahamonina tiorkmena, manomboka amin'ny fampakarambady, ho fanokafana ny sehatra, ary mitohy amin'ny fianakaviana sy ny fifandraisana sôsialy. Ny fiainana andavanandro no fototra nanorenana ilay sarimihetsika — ny fifamaliana, fifandirana, hainahandro ary ny fizaràna sakafo, ny fifandraisana, lalao, ary ny fitiavana. Mozika narindran'i Nury Halmamedov, Tiorkmena malaza amin'ny famoronana hira, no mozika ampiasaina amin'ilay sarimihetsika. Mitàna anjara toerana goavana ao anatin'ilay sarimihetsika ny mozika, mampiseho ny fomba fampifandraisan'ny zavakanto ny vahoaka. Hoy i Yazliyeva: « Mampalahelo ilay tantara, saingy mirakitra tsara ny toerana tànan'ny mozika eo amin'ny fiainana andavanandron'ireo Tiorkmena ».

Indro ny rohy YouTube hijerena “Kechpelek”:

Ampahany iray tsy afa-misaraka amin'ny tantaran'ilay sarimihetsika ny mozika, manefy fifandraisana manjavozavo amin'ny fihetsehampon'ireo mpilalao sy ny fomban'ny vahoaka tiokmenina. Raha ny marina, ireo hira nohirain'ilay mpilalao fototra dia ilay mpihira malaza, Annaberdy Atdanov, no nanao azy, izay nahatonga ny mozikan'ilay sarimihetsika hahazo laza be teny amin'ireo mpijery. Lasa ampahany amin'ny fiainana andavanandron'ny ao Tiorkmenistàna ilay feonkira rehefa nanomboka nampiasain'ny olona mandritra ny fandevenana, fahatsiarovana, na hetsika hafa mampalahelo mitsingerina eo amin'ny fiainany ka mitaky mozika miezinezina sy mahery vaika.

« Tena malaza be sy tena manandanja ny mozikan'ilay sarimihetsika. Tsy mozika lafika fotsiny, fa ampahany iray tsy afaka misaraka amin'ilay tantara » hoy i Yazliyeva.

Indro ny rohy YouTube mankany amin'ny « Mukam », iray amin'ireo hira ao amin'ny « Kechpelek », nohirain'i Annaberdy Atdanov :

Shukur Bagshy : mozika ampiasaina ho fitaovam-piadiana hisian'ny fandriampahalemana

Iray amin'ireo sarimihetsika tiorkmena malaza indrindra ny « Shukur Bagshy » (Ny Fifaninanana), notontosain'i Boulat Mansourov, Tiorkmena manam-piaviana tatar. Nalaina avy amin'ilay tantara nosoratan'i Nurmyrat Saryhanov ilay sarimihetsika ary milaza ny herin'ny mozika manoloana ny fifandirana momba ny fitantaràna ny tantaran'ilay tiorkmena bagshy antsoina hoe Shukur, izay, rehefa nantsoina handeha hiantafika izy, dia ny datar-ny (mozika nentindrazan-dry zareo Tiorkmena), no nentiny niaraka taminy fa tsy fitaovam-piadiana. Rehefa babon'ny Persiàna mpitarika iray ny rahalahiny, nandeha nandresy lahatra ireo mpikambana avy amin'ny foko niaviany i Shukur mba tsy handeha hiady hanavotra azy, fa kosa hikarakara fifaninanana hira eo an-tokotanin'io mpitarika io.

« Rehefa nanontaniana azy ny antony nitondràny ilay zavamanenony, dia novaliany [Shukur] hoe ‘ny mozikako no entiko miady’ » hoy i Yazliyeva.

Ny ivon'ny fitantaràna dia mihodinkodina amin'ny fifaninanana mozika nifanaovan'i Shukur sy Persiàna iray mpitendry mozika, antsoina hoe, Ghulam, izay miady hahafantarana ny hiafaràn'ilay rahalahin'i Shukur. Farany, nahatohitra ny herisetra ary tonga tamina vahaolana am-pilaminana ilay Tiorkmena mpitendry mozika, ary ny famotsorana ny rahalahiny babon'ny Persiàna.

Sarimihetsika filôzôfika be io, izay miresaka ny lahatra sy ny anjara toeran'ny olombelona, izay miteraka fanontaniana toy ny hoe: azo hamarinina ve ny fanaovana sorona olona an-jatony hamonjena olona iray? Afaka hiaina tsy amin'ahiahy ve ny olona iray? Rahoviana no ilaina ny fandraisana fitaovam-piadiana, ary rahoviana ny zavamaneno iray no afaka ampiasaina ho toy ny fitaovam-piadiana? Hatraiza ny olona iray no afaka ny hatoky ireo manampahefana sy ny fahavalony?

Amin'ny alàlan'ny fifaninanana mozikaly iray, miaraka amin'ny mozika — indrindra fa ireo sombina mugham, izay nibahan-toerana efa ho 90 isanjaton'ilay sarimihetsika– no mipoitra ny hafatra mahery vaika manohitra ny ady, ary hatramin'ny fanambaràna iray momba ny ilàna ny fahefàna eo amin'ny fiainan'ny olona. Lalina ireo adihevitra ary mbola mitombina hatramin'izao ilay sarimihetsika.

Ohatra, novalian'ny khan persiàna ny fanontaniana menamenatra avy amin'ilay vizir-ny momba ny hoe mety hanozongozona ny fifehezany ve ny fandresen'ny Tiorkmena: « Raha resy izy, ho feno fientanam-panahy handray fiadiana ny olona. Raha mandresy izy, handeha hiady hanao valifaty ry zareo ».

« Sarimihetsika tena an'ohatra io. Milaza ny toetra tia fandriampahalemana ananan'ny vahoaka tiorkmena — tsy ady no ilain-dry zareo; ezahan-dry zareo ny mamaha olana amin'ny alàlan'ny fitiavana, mozika azy fitoniana », hoy i Yazliyeva manazava.

Na tsy misy aza ny rakitry ny ela na angondrakitra hafa mety hanaporofo hoe tia fandriampahalemana kokoa ny vahoaka tiorkmena raha mihoatra amin'ireo firenena hafa, sy ny hoe tamin'ny alàlan'ny mozika na fomba hafa am-pilaminana no namahàn-dry zareo fifandirana, dia ny làlan'ny fiarahamiaina am-pilaminana anaty vaninandro maoderina no nizoran'i Tiorkmenistàna.

Tamin'ny 1995, taona efatra taorian'ny nahazoany ny fahaleovantena tamin'ny URSS (Firaisana Sovietika), ho vato fehizoron'ny pôlitikany ivelany dia naka tamin'ny fomba ôfisialy ny satan'ny tsy fiandaniana amin'ny atsy na ny aroa i Tiorkmenistàna ary nanome toky ny tsy handray anjara amina ady mitam-piadiana mihitsy. Ny sata tsy fiandaniana amin'ny atsy na ny aroa, izay neken'ny Firenena Mikambana, dia mandràra ihany koa ny tsy hisiana tobin-tafika ao amin'ny faritaniny sy ny tsy fandraisany anjara amin'izay rehetra hetsika ara-miaramila.

Indro ny rohy YouTube mankany amin'ny « Shukur Bagshy » :

Ny sarimihetsika tiorkmena, toerana iray firaketana ny kolontsaina

Ho an'i Yazliyeva, mihoatra lavitra noho ny maha-fialamboly azy ny sarimihetsika tiorkmena, toerana iray firaketana ny tantaran'ny firenena, ireo soatoavina ary ny maripamantarana.

If you watch Turkmen films, you can learn a lot about our culture and our history. Turkmen culture is open and hospitable, but it’s important for the world to understand us more deeply. Films are a way for people from different backgrounds to connect and learn from one another.

Rehefa mijery sarimihetsika tiorkmena ianareo, marobe ireo zavatra azonareo fantarina momba ny kolontsainay sy ny tantaranay. Misokatra sy mahay mandray olona ny kolontsainay, saingy zavadehibe ho an'izao tontolo izao ny mahatakatra ny momba anay misimisy kokoa. Ny sarimihetsika dia fomba iray ho an'ny olona avy amina sokajim-piainana samihafa mifandray sy mianatra momba ny tsirairay.

Avy amin'ny hakanton'ny fitantaràny sy ny halalin'ny kolontsainy, manana anjara toerana goavana amin'ny fampifandraisana an'i Tiorkmenistàna amin'izao tontolo izao ny sarimihetsika vokariny.

Araka ny fanamafisan'i Yazliyeva : « Ny sarimihetsika dia manampy amin'ny fanitàrana fahalalàna momba ny olona, ny tantarany ary ny fivoarany. Fomba iray izy hifandraisana amin'ny hafa sy hitahirizana ny lovantsika ho an'ireo taranaka ho avy. »

Re mandritra ilay sarimihetsika ny lohahevitry ny fandriam-pahalemana, ny fitaovana ary ny fomba fiteny artistika. Anaty tontolon'ny fanatontoloana, izay mametraka ho zavadehibe kokoa noho ny hatrizay ny fahatakarana izay mitranga any ivelan'ny sisintany, mijoro ho vavolombelona momba ny hery maharitry ny diplaomasia ara-kolontsaina amin'ny alàlan'ny zavakanto ireo sarimihetsika tiorkmena.