Ampahany amin'ny tanànan'i Bamako, renivohitr'i Mali, hita avy eny ambony; pikantsary avy amin'ny fantsona YouTube – Sky travel

Mirona mankany amin'ny fanamelohana ny fiarahan'ny olona mitovy taovam-pananahana ny tanibe afrikàna, araka ny hita ao anatin'ny fiovàn'ny lalàna maliàna.

Efa hatramin'ny taona maro no nihamafy ny fipetrak'ireo governemanta: ny Febroary 2024, nolanian'ny governemanta ghaneàna ny lalàna iray izay manameloka hatramin'ny telo taona an-tranomaizina ny olona milaza ny tenany ho LGBTQ+, ary hatramin'ny folo taona ho an'ireo olona manao fampielezankevitra momba ny LGBTQ+ eny amin'ny ankizy. Ny May 2023, nankatoavin'i Ogandà ny lalàna iray mitovitovy amin'izany. Ao amin'io firenena tarihan'i Yoweri Museveni io, filoha eo amin'ny toerany nanomboka tamin'ny 1986, lazaina ho heloka bevava goavana ny fiarahan'ny olona mitovy taovam-pananahana ary sazian'ny fanamelohana ho faty ho an'ireo olona voaheloka.

Vakio: Yoweri Museveni namoaka lalàna famoretana mahatonga ny vondrompiarahamonina LGBTQI+ ogandey ho tandindonin-doza goavana

Ao anatin'io tontolo manara-drafitry ny fankahalàna pelaka io, tamin'ny 31 Ôktôbra 2024 ny Conseil national de transition (CNT) – Filankevitra Nasiônalin'ny Tetezamita ao Mali, izay rantsana mpanao lalàna miorina sy miasa misolo ny antenimieram-Pirenena noravàna taorian'ilay fanonganam-panjakàna tamin'ny 2020, dia nandany tolodalàna iray manasazy ny fiarahan'ny olona mitovy taovam-pananahana. Azo lazaina ho toy ny lany tsy nisy nitsipaka ilay volavolan-dalàna: 132 nanaiky, 1 nitsipaka.

Nanomboka tamin'ny 2022, niseho ireo famantarana voalohany tamin'io lalàna vaovao io: tamin'ny Ôktôbra tamin'io taona io, nisy fanadihadiana iray nataon'ny Tv5monde nitondra lohateny hoe ” Mali : vers la pénalisation de l'homosexualité? — Mali, mankany amin'ny fanamelohana ny fiarahan'ny mitovy taovam-pananahana” — manazava hoe ao anatin'ilay lalàna vaovao iasàn'ireo parlemantera, dia lazaina fa mety hovoasazy amin'ny sazy henjana ireo fihetsika lazaina fa mifanohitra amin'ny lalànan'ny natiora.

Araka  ny lazain'i Mamadou Kassogue, minisitry ny fitsaràna, ny fankatoavana io tolodalàna io manamafy ny fahavononan'ireo manampahefana ao amin'ny tafika tsy hamela hery vahiny, na avy aiza na avy aiza, hamela dindo amin'ny fombandrazan'i Mali. Firenena laika i Mali, saingy tena hanjakan'ny finoana miozolmàna: 95% amin'ny vahoakany no miozolmana.

Ho amin'izany, tao anaty lahatsoratra iray an'ny Voice of America (VOA) dia nilaza i Mamadou Kassogue fa :

Misy ao anatin'ny lalànantsika izao ny fandraràna ny fiarahan'ny mitovy taovam-pananahana eto Mali. Na iza na iza manao izany fomba izany, na manohana sy mankalaza azy, dia hohenjehina. Tsy ho ekentsika ny hoe hohitsakitsahan'ireo olona avy any ananona any ny fombandrazana sy ny soatoavintsika. Ho ampiharina io lalàna io, inch'Allah.

Efa ela talohan'ny nankatoavana io lalàna io no efa notandindonin-doza henjana ireo olona mitovy taovam-pananahana mifankatia ao Mali. Ny tantaran'ity tovolahy maliàna antsoina hoe Traoré ity, izay nandositra any Frantsa, no vavolombelon'ny fankahalàna pelaka ao anatin'ny fiarahamonina maliàna. Tamin'ny 2018, tsy maintsy nandositra an'i Mali izy mba hanavotra ny ainy, araka ny tantarainy ao anatin'ny lahatsoratra iray navoakan'ny Radio France Internationale (RFI):

Indray andro, raha tao an-tranoko izahay roa, nila ahy ny reniko ary naniraka ankizilahy kely hitady ahy. (…) Nisy olona dimy na enina tonga tao an'efitranoko, nanomboka nidaroka ahy izy ireo. Nihazakazaka aho, dia nandray taxi niala ny tanàna ary nialokaloka tany amina vohitra iray tsy lavitra teo. (…) tamin'io andro io ny reniko no nahalàla fa pelaka aho. Tezitra izy ary nilaza fa nanenenany ny niteraka ahy, ary ho azy dia tsy misy intsony aho.

Fanehoankevitra mifamahofaho

Miteraka fanehoankevitra mifamahofaho ao Mali ny fanamelohana ny fiarahan'ny olona mitovy taovam-pananahana aào amin'io firenena ao Sahel io. Ao amin'ny tambajotra X, ilay mpanao gazety Niang Abdoul dia namoaka lahatsary iray fanadihadiana manaingo tsara ny fankatoavana avy amin'ireo Maliàna sasany.

🇲🇱 L'homosexualité est officiellement pénalisée au #Mali. Le journaliste Abdoul Niang s'est enquis auprès de la population de ses sentiments sur la question.

RT en français pic.twitter.com/zTTg7A6q1Y

— Niang Abdoul (@NiangAbdoul15) November 4, 2024

🇲🇱 Amin'ny fomba ôfisialy, voasazy ny fiarahan'ireo mitovy taovam-pananahana ao #Mali. Naka ny hevitry ny vahoaka momba izay resaka izay ny mpanao gazety  Abdoul Niang .

RT amin'ny fiteny frantsay pic.twitter.com/zTTg7A6q1Y

— Niang Abdoul (@NiangAbdoul15) 4 Novambra 2024

Nanoloana ny fanambaràna io lalàna io, ny tranonkalam-baovao Vudaf dia manombana fa mizarazara be ihany ny fanehoankevitra ao amin'ny firenena. Mamakafaka ny Vudaf :

Raha ny sasany mahita ao anatin'izy io fomba iray hiarovana ny maha-izy azy ny Maliàna, ny hafa indray miampanga fanohintohinana ny fahalalahan'ny isam-batan'olona sy ny zon'olombelona. Io fanamelohana io dia mety hanamafy ny hevi-draikitra sy ny fanilihana ny vondrom-piarahamonina LGBTQ+ ao Mali, izay efa miatrika rahateo ireo fanavakavahana marobe. Mbola mafàna foana ny adihevitra, ary marobe ireo fikambanana ao an-toerana sy iraisampirenena mpiaro zon'olombelona no naneho ny ahiahiny, niantso an'i Mali hanaja ireo zo fototry ny olom-pireneny tsirairay avy.

Mahazo toerana eo amin'ny sehatra iraisampirenena ny ahiahy

Any ivelan'ny sisintany maliàna, misy ny ahiahy any amin'ny firenena sasany. Ilay fikambanana frantsay miady amin'ny fanavakavahana sy ny fankahalàna ireo LGBTQ+ dia milaza ao amin'ny tranonkalany Stop Homophobie hoe ny fankatoavana io lalàna io dia hifanohitra amin'ny sata afrikàna momba ny zon'olombelona, sy manaporofo ny fihamafisan'ny ao amin'ny faritra manoloana ireo LGBTQ+:

(…)io lalàna ao Mali io dia fitaratry ny fironana ao amin'ny faritra mankany amin'ny fanenjanana ny zon'ireo LGBTQ+. Tsy ela akory izay no nankatoavana lalàna mitovitovy amin'io tany Borkina Faso sy Ogandà. Ao Afrika, firenena 30 eo ho eo no mandrarà ny fiarahan'ny olona mitovy taovam-pananahana, ary ny sasany, toa an'i Maoritania, Sômalia ary Sodàna, dia mametraka ny fanamelohana ho faty ho an'ireny fihetsika ireny.

Ny Vudaf, voatanisa ery ambony, dia manohy ny famakafakàny tamin'ny fanondroana ireo fahasarotana mety hitranga eo amin'i Mali sy ireo mpiara-mitan-tsoroka aminy iraisampirenena.

Mety hohasarotin'io lalàna io ny fifandraisan'i Mali amin'ireo sasantsasany mpiaramiasa aminy iraisampirenena, indrindra fa ireo firenena sy ireo fikambanana manindrahindra ny zon'ireo vitsy an'isa ara-pananahana. Ireo fikambanana toy ny Fiombonambe Eorôpeàna sy ny Firenena Mikambana dia mety hampitombo ny tsindry diplaomatika ataon-dry zareo amin'i Mali mba handrisihana azy hamerina handinika ilay lalàny, toy izay nataony tamin'ireo firenena hafa nankato lalàna mitovitovy amin'izany.

Ohatra iray amin'izany ny raharahan'i Ogandà. Taorian'ny nankatoavany ilay lalàny manohitra ny LGBTQI+ dia very ampahany tamin'ireo mpiaramiasa aminy ilay firenena, isan'izany ny Banky Iraisampirenena izay nanasazy azy ary nanakana ireo famatsiambolam-panjakana rehetra tao amin'ny firenena. Nisy fanadihadiana iray vao haingana nataon'ny Open for Business (fiarahamientan'ireo vondrom-piarahamonina LGBTQ+ sy mampiaty) milaza fa noho io lalàna famoretana io, izay mamely ireo vondrom-piarahamonin'ny LGBTQ+ , isantaona i Ogandà dia mety ho very hatramin'ny 1,7 lavitrisa dôlara amerikàna.

Araka izany, ny maso rehetra dia mitodika any amin'ireo manampahefana ao amin'ny tafika daholo izay tsy maintsy manome ny fanekeny farany amin'ny famoahana na tsia io lalàna io izay hamaritra ny sata araka ny lalàna ho an'ireo vondrona LGBTQ+ ao Mali.

Na maro aza ireo firenena manaiky ny hevitra  fanafoanana ny maha-heloka ny fiarahan'olona mitovy taovam-pananahana, toa tsy mbola vonona ny hankato ny zon'ny vondrom-piarahamonina LGBTQI+ ny ankamaroan'ireo firenena ao Afrika.

Vakio: Ao Côte d'Ivoire, leferin'ny lalàna ny vondrom-piarahamonina LGBT+, fa tsy eny anivon'ny fiarahamonina