Sarin'ny Riandrano Kaiteur ao Guyana nandalo Canva Pro.

Avy amin'i Tyrell Gittens

Navoaka voalohany tao amin'ny tambajotram-baovao ara-tontolo iainana Cari-Bois ity tantara ity. Anisam-pifanarahana fifampizaràna votoaty ny endrika nasiam-panovana eto ambany.

Tokony arahin'hetsika ara-toetrandro ny dinika fiovaovan'ny toetr'andro — izany no fehin-kevitra ho an'ireo mpandray anjara tamin'ny Kongresy RedLAC faha-26 [mg], izay natao tao St. Lucia ny 7–10 Oktobra. Mifanaraka amin'ny Lasitrasan-tontolon-javamananaina maneran-tany Kunming-Montreal, manandanja manokana ny hetsika rehefa hanao ireo tetikasam-paritra hikajiana ny 30 isanjaton'ny zavamananaina ao amin'ny faritra mandra-pahatonga ny taona 2030.

Nanazava Pradeepa Bholanath, Tale ambony misahana ny fiovaovan'ny toetr'andro ao Guyana, fa raha ampiasaina ho fitaovam-panohanana ny fitomboana ara-toekarena ambany karbônina ny paikadim-pampandrosoana ambany karbônina ao amin'ny fireneny, dia vokatry ny fikarohana lalina momba ny karbônin'ny zavamaniry, biby, renirano, ary dobo filomanosana ao amin'ny firenena ihany koa izany.

Nanao soniam-pifanarahana (MoU) tamin'i Norvezy nandritra ny folo taona (2010–2020), mitentina 220 tapitrisa dolara eo ho eo amin'ny famatsiam-bola ho an'ny paikadim-pampandrosoana ambany karbônina i Guyana, iray amin'ireo mpisava lalana amin'ny famadihana ho vola ny ala, ary mifanaraka amin'ireo tanjona fototra momba ny tontolon-javamananaina ny tondron-javabita.

“Ny iray amin'ireo tondrom-panondroana lehibe ireo,” hoy i Bholanath, “dia ny fikojakojana ny fandrakofan'ala, sy ny fikojakojana ny ala tsy ho voakasikasika.” Faritan'i Guyana ho tsy voakasikasika ny ala manana velarana 50.000 hekitara na mihoatra tsy misy fahatapahana, izay “miantoka ny fiarovana ny lalantsaran'ny tontolon-javamananaina, ny renirano lehibe, ary ireo Vazimba monina ao anatin’ireny faritra ireny sady misitraka ny toetran’ny ala amin'ny endriny voajanahary.”

Miteraka fianahana ho azy izany avy eo. Manampy amin'ny fiarovana ny tontolon-javamiaina ny fiarovana ny ala, ary ahafahan'ireo vondrom-piarahamonina miankina amin'ireo rohivoary ireo mihazona fari-piainana mendrika sy mahazo ny fitaovana (loharanon-karena) tandrifiny.

Vao mainka manandanja kokoa ity karazam-pitantanana ity raha vao nahitana tahirin-tsolika vaovao ao Guyana, satria mitaky vinam-pampandrosoana sy fampiharana “ny ambany karbôna ao amin'ny natiora” ary mifanaraka amin'ny vina 2030.

Tokony haka endrika avokoa amin'izay fotoana izay “ny fanitarana ny faritra arovana, ny fanalefahana ny fiovaovan'ny toetr'andro ary ny tanjona fampifanarahana izay misy ifandraisany amin'ny tsenan'ny karbônina [sy] ny famatsiam-bola amin'ny toetrandro,” hoy i Bholanath nanampy. Amin'izany tanjona izany, eo am-panitarana fiaraha-miasa i Guyana hampiditra fikambanana tsy miankina (ONG) sy vondronasa tsy miankina toy ny World Wildlife Fund sy ny Conservation International Guyana, izay nofaritany ho “iray amin'ireo hery manamory” mampandroso ny dingana fandraisan'ny fiarahamonina anjara sy fanohanana ny fanitarana ny faritra arovana ao amin'ny firenena.

Lasa nandray anjara [mg] tamin'ny fandaharan'asan'ny famatsiam-bola momba ny toetr'andro ao Guyana ireo vondrom-piarahamonina vazimba teratany maro, saingy raha te hahita ny fiantraikan'izany eo amin'ny fiaraha-monina dia tsy maintsy vatsiana vola izy ireo, ary ny nanolo-tena hamatsy vola ny ezaka fiarovana ny tontolon-javamananaina any Amerika Latina sy Karaiba ny Banky Fampandrosoana Alemana .

Nilaza i Jens Mackensen, talen'ny divizionan'i Amerika Latina amin'ny banky misahana ny tontolon-javamiaina sy ny fitantanana lovainjafy ny akora, fa kinendrin-dry zareo manokana ny hanome maodelim-pamatsiam-bola mifanaraka amin'ny filana ara-pikolokoloan'ny faritra. “Fitaovana tena tsara ahafahana miantoka ny famatsiam-bolam-panjakana dia ampiarahana amin’ny ezaka ao an-toerana sy ny famatsiam-bola ao an-toerana mba hahazoana mivelatra kokoa” io fomba fiasa io, hoy ihany izy, ary misy fiantraikany bebe kokoa.

Mino i Mackensen fa ny fanatanterahana mahomby ny lasitrasan-tontolonjavamiaina manerantany dia hampiditra fiaraha-miasa eo amin'ireo fikambanana ara-bola iraisampirenena sy ireo famatsiambolam-pikolokoloana eo an-toerana rehefa tonga amin'ny famatsiam-bola tetikasa. Mikasika ny fampiharana anefa dia tsy maintsy mandray an-tanana (fitantanana) ny fokonolona any an-toerana. Tsy vitan'ny hoe manampy ny olona hirotsaka bebe kokoa amin'ny vokany izany, fa mamorona sehatra mavitrika ihany koa amin'ny famolavolana hevi-baovao.

Hahatrarana izany, namoaka ny antsony fahadimy hatolotra ny Kongresy RedLAC amin'ny toerana fampanaraham-bolontany mifototra amin'ny rohivoary (EbA) ny Caribbean Biodiversity Fund. Manohana ireo tetikasa miompana amin'ny fikajiana sy ireo tolotry ny rohivoary ho an'ny miaina sy ny fampifanarahana amin'ny toetr'andro ny Famatsiam-bola, izay namokatra tetikasa maro nanana ny fiantraikany hatreto.

Vita rehefa niarahana tamin'ny Inter-American Institute for Cooperation on Agriculture (ICA na Ivotoerana Iraisan'ny Amerikana ho Fiarahamiasa amin'ny fambolena) ny tetikasa iray niavaka tamin'ny mpitantana ny Famatsiambola, Ulrike Krauss. Niara-niasa tamin’ny sehatra tsy miankina ry zareo nampahomby ny fiarahamiasa tamin’ny mpandraharaha iray mpitrandraka harena an-kibon’ny tany izay niteraka atsanga nandoto vatohara. Anisan’ny vahaolana ny fambolena bozaka vetiver eny amin’ny dobo fandevenan-tany mba hanivanana ireo atsanga.

Satria miezaka ny hiasa miaraka ireo mpiaro ny tontolo iainana ao amin'ny faritra sy ireo mpamatsy vola iraisampirenena amin'izao fotoana izao, dia manantena izy fa mbola be ny sisa.