FANDRIPAHANA ALA TAZANA AVY ANY AN'HABAKABAKA: ny alan'ny mpiara-miomona antoka ao Gadimai ao Parsa tamin'ny 2008 sy 2021, tao amin'ny Google Earth Pro. Tsy mitovy ny lokon'ny zavamaniry satria vanin-taona tsy mitovy no nakàna ny sary. Saripika tao amin'ny Nepali Times. Fampiasàna nahazoana alàlana.

Ity lahatsoratra nosoratan'i Ramu Sapkota, niarahany niasa tamin'ny “Environmental Reporting Collective” ity dia navoaka voalohany tao amin'ny  Nepali Times. Dika nasiana fanovàna no averina avoaka etsy ambany ho ampahany amin'ny fifanarahana hifampizara votoaty amin'ny Global Voices.

Ny Alan'ny mpiara-miombona antoka ao Gadhimai dia misandrahaka amina velarana 4.500 hektara ao amin'ny distrikan'i Parsa, manamorona ny tahiry voajanahary akaikin'ny Vala Nasiônaly Chitwan .

Ny antsasaky ny alan'i Gadimai ao amin'ny faritra Terai dia kazarana hazo mafy no mnadrafitra azy, toy ny “sal, ny sisau ary ny khayar”, izay manana sanda ara-barotra ambony tokoa. Ny fanapahana tsy ara-dalàna amin'izao fotoana izao ataoan'ireo mpanondrana an-tsokosoko ao amin'ny sisintany indiàna no mampihena ny velaran'ny ala amin'izao fotoana izao.

Ny fanadihadiana iray natao teny an-kianja tany amin'ny fiandohan'ity taona ity no nanamafy izay hita avy amin'ireo sarin'ny zanabolana “Google Earth Pro”. Foto-kazo nihoatra ny 30 no hitanay nitondra takaitra tany anaty ala lalina ahitàna faritra iray izay nikapàna vatan-kazo avy tamin'ireo izay nijoro salama tsara fahiny.

Ny fampitahàna ireo sary avy amin'ny zanabolana tamin'ny 2008 sy 2021 dia mampiseho fahavoazana goavana amin'ny velaran'ny ala ary hatramin'ny fihenàn'ny rakotra ala nandritra ireo 13 taona farany (sary etsy ambany). Ny lehiben'ny vaomiera mpitantana ny ala Gadimai, Shahrum Gaddi, no manazava ny sasany amin'ireo faharavàna:

Tsy afaka nanara-maso araka ny tokony ho izy ny ala ireo mpiasa ato aminay noho ny fisian'ireo mpanondrana an-tsokosoko ao amin'ny faritra Sonbarsha sy Koilabhar Bindabasini. Tsikaritray ny fitomboan'ny fitrandrahana tsy ara-dalàna ny ala hatramin'ny nisian'ny valanaretina.

Tanisain'ny tatitra isantaona avoakan'ny Sampan'ny Biraon'ny Ala ao Parsa ny fanondranana an-tsokosoko hazo mankany India avy ao Gadimai sy ala roa hafa ana vondrom-piarahamonina ao amin'ilay distrika.

Ny Ala tantanina vondrom-piarahamonina no heverina ho tantaram-piarovana mahomby goavana indrindra ao Nepal sy derain'ny erantany. Izany no tena antony nahatonga ny velaran'ny ala ao Nepal ho tafakatra avo roa heny tao anatin'ny 25 taona, izay 46 isanjato ankehitriny. Vitan'ireo vondrom-piarahamonina ny nitantana tsara ireo ala tany an-tendrombohitra, saingy tsy dia nahomby loatra ny tao Terai noho ny fahamaroan'ireo hazo lafovidy sy ny fahakaikezany an'i India.

Noho ilay fanavaozana iray nataon'ny parlemanta tamin'ny Septambra 2024 tamin'ilay Lalàna 1973 mifehy ireo vala nasiônaly sy fiainana anaty ala dia mety mbola ho voatohintohina ihany ny faritra rakotra ala .

Asehon'ireo sary avy amin'ny Global Land Analysis sy Google Earth Pro ny faharipahan'ny ala, mirefy 13.512 hektara ao amin'ny anatin'ilay Tetikasa Fampiroboroboana ny Ala Sagarnath any amin'ny distrikan'i Mahottari, Sarlahi sy Rautahat.

Tamin'ny 1978 no nanombohan'ilay tetikasa izay nandray anjara tamin'ny fambolena zanakazo haingam-pitombo : sal, sisau, ary kininina mba hampitomboana ny famokarana hazo, saingy betsaka tamin'ireo hazo sal sy khayar no voakapa tany anatin'ireo ala ireo.

Fampiasàna nahazoana alàlana.

Mponina ao Sarlahi i Rajnikanth Jha, izay mpikambana tena andrin'ny Federasiônan'ireo Vondrom-piarahamonin'ny Mpampiasa ny Ala ao Nepal (FECOFUN) manakiana ny fifandonan'ireo mpiasan'ilay tetikasam-pampandrosoana ny ala ao Sagarnath, sy ireo masoivohon'ny governemanta, ireo pôlitisiàna sy ireo “mafià-n'ny ala”.

Tamin'ny Martsa 2024, ny mpitarika ny Vondrom-piarahamonin'ny Mpampiasa ny Ala ao Brahmapur, Manoj Tamang, dia nosamborina noho ny vesatra fanenjehana azy ho manondrana an-tsokosoko bolongana hazo sal. Ny Division Forest Office (DFO) koa dia nanenjika an'i Tek Bahadur Basnet, Aashish Tamang ary Heralu Pemba Tamang mpikambana ao anatin'ilay vaomiera.

Ala iray hafa tantanina vondrom-piarahamonina ao Lalbandi any Mahottari, izay roa kilaometatra monja avy ao amin'ny tranon'i Jha izao no efa nihemotra enina kilaometatra noho ny fanitsakitsahana azy sy ny fitrandrahana tsy ara-dalàna. Lazainy fa mety hoe nitombo avo roa heny ny velaran'ny ala ao Nepal, saingy very ny antsasaky ny faritra alam-pirenena ao atsinanan'i Terai.

“Raha avy eny amin'ireo arabe migodàna, dia toy ny matevina sy maitso ery ny ala, fa raha miditra lalina kokoa mankany an'ala isika dia efa miboridandridana avokoa ny ankamaroan'ireo hazo,” hoy i Jha.

Valo taona lasa izay, ilay mpikaroka momba ny ala, Nagendra Prasad Yadav, dia nanombana fa simba hatrany amin'ny taha 0,96 isanjato ny ala mikitrok'i Terai, izany hoe 1756 hektara isantaona. Raha ny porofo hita eny an-toerana; azo antoka fa nitombo io taha io.

Ao Parsa fotsiny, eritreretin'ny olona ho mihoatra ny 5 tapitrisa NPR (mihoatra ny 37000 dôlara amerikàna) ny vidin'ireo hazo kapaina tsy ara-dalàna tafavoaka an-tsokosoko isambolana. Indraindray mba mahasambotra mpanondrana an-tsokosoko ihany ny DFO, ary nisy fitoriana nanenjehana mpikapa niisa 66, saingy tendron-dranomandry ihany izany, ary ny ankamaroan'ireo voasambotra dia mpiasa voakarama tsotra ihany.

Ny Fitantanana ny Ala ao amin'ny Faritanin'i Madhes dia milaza fa fitoriana trangam-pikapàna tsy ara-dalàna niisa 931 no voapetraka teny amin'ny fitsaràna tamin'ny taona lasa, ary 523 ireo voasambotra— ny ankamaroany dia tao amin'ny distrikan'i Bara, Parsa ary Rautahat, izay manana velaran'ala midadasika kokoa miohatra amin'ireo distrika hafa ao Terai atsinanana.

Global Forest Watch manombana hoe 4.570 hektara amin'ny ala mikitroka “manandanja manokana ara-biôlôjika” no nafoin'i Nepal teo anelanelan'ny 2002 sy 2023 noho ny fanitsakitsahana sy ny fanondranana an-tsokosoko.

“Tsizarizary ny fiarovana ary tsy ampy isa ireo mpiaro ny ala sy ny pôlisy natao hiaro ireo ala nasiônaly, alan'ny vondrom-piarahamonina sy ireo an'ny mpiara-miombona antoka,” hoy Ram Mandal, mpanao gazety monina ao Parsa. Ny tsy fahampiam-bola no antony, ary matetika dia ny fifandonana eo amin'ireo pôlitisiàna ao an-toerana sy ireo mpanao heloka bevava mpiray tsikombakomba amin-dry zareo.

Ao anatin'ny alan'i Gadimai, dia milaza i Shahrum Gaddi fa tsy tapaka ny maharay fandrahonana ho faty izy isaky ny misy mpanondrana an-tsokosoko tratra, ary manao tsindry aminy ireo olomboafidy ao anatin'ny governemanta ao an-toerana mba hamotsorana azy ireny.

fampiasàna nahazoana alàlana.

“Tsy manao na inona na inona ny pôlisy kanefa dia eo ambany oron-dry zareo no miseho ny fitrandrahana ala sy ny fanondranana an-tsokosoko, rehefa tafihan'ireo mpanondrana an-tsokosoko izahay vao mody misehoseho ry zareo, sy rehefa efa voatatitra any ampitan'ny sisintany daholo ny hazo,” hoy i Gaddi manampy, izay milaza fa nanoratra ho an'ny CIAA, Hello Sarkar, DFOs, ary hatramin'ny Ministeran'ny Ala. Na iray aza, tsy nisy namaly ireny rehetra ireny.

Tamin'ny 2021, nandratra mpiasan'ny ala efatra ireo mpanondrana hazo an-tsokosoko ary nangalatra ny fitaovam-piadian-dry zareo nandritra ny fifandonana iray tao Pipara, fari-piadidian'i Bara, kanefa voasambotra fotoana vitsy taorian'izay. Ny filoha taloha tao amin'ny FECOFUN, Bharati Pathak, milaza fa ireo mpanondrana an-tsokosoko no mandoro ny ala, mangalatra bolongan-kazo sy mihaza ireo bibidia, mody milaza ho mamono afo ry zareo. Hoy i Pathak :

Misy tambajotra voapetraka ary miasa mangina tafiditra anatin'ny hetsika tsy ara-dalàna, izay ahafahan'ireo mpanondrana an-tsokosoko mandefa bolongan-kazo iray tapitrisa metatra toratelo avy any an'ala hatreto.

Taterin'io tambajotra io ireo bolongan-kazo ho any amin'ireo toerana fanatsofàna akaikin'ny sisintany indiàna, rehefa mirotsaka ny alina, avy eo taterin-dry zareo ireo hazo fisaka mba ho any Bihar. Ampiasain'ireo mpanondrana an-tsokosoko ihany koa ny bisikilety, ny sarety mampiasa kodiarana fingotra, ny traktera, ny kamiônety sy kamiao nofenoina fasika mba hampitàna ireo hazo aondrana an-tsokosoko, ary amin'ny tranga marobe aza dia ovaina mihitsy ny firafitry ny fiara sasany mba hahafahan'izy ireny mitondra bolongan-kazo. Indraindray, atsingevana manaraka ny renirano ihany koa ireo bolongan-kazo mankany India.

Ampian'i Rajnikanth Jha avy amin'ny FECOFUN fa: “manimba ny hazonay ny fotodrafitrasa, ny fihitaran'ny toeram-ponenan'ireo mpitrandraka sy ireo mpanondrana an-tsokosoko. Raha mitohy izany, tsy hisy ala intsony ivelan'ireo vala nasiônaly ao Terai.”