Sary fanaingoana maneho ny sainam-pirenena kiobàna sy aloky ny olona iray, namboarin'ny Global Voices.
Ao Kiobà, tsy ny fahatapahan'ny herinaratra no mampisafaoka ny olona, fa ny fahavitsian'ny ora ahafahana mahazo jiro. Ho entina hanehoana izany, ny “la electricidad no se va, la ponen” (“tsy tapaka ny jiro, fa ry zareo no mametraka azy”) no ventesina. Io vazivazy mandeha be io no manasongadina ny fahavitsian'ny andro tsy ahitana fahatapahan-jiro (delestazy) maharitra elabe. Tamin'ny herinandro lasa, niharatsy ny toedraharaha, nisy 84 isanjaton'ny tokantrano kiobàna no niaritra fahatapahan-jiro faobe naharitra 70 ora mahery. Io no fahatapahan-jiro naharitra indrindra tsy nisy ifandraisany amina loza voajanahary.
Araka ny tatitra ôfisialy, olana ara-teknika tao amin'ny foibe “thermoelectric” iray no niteraka ilay fahatapahana, tany amin'ny 104 km atsinanan'i La Havane. Tsy nisy nahomby hatreto ireo ezaka in-efatra natao hamerenana ny jiro. Ity “zavamisy vaovao” ity no manamafy ny krizy sôsialy sy toekarena henjana indrindra teo amin'ny tantaran'ilay firenena. Miaraka amin'ny fiakaran'ny vidim-piainana efa mihoatra ny 200 isanjato sy ny salan-karama isambolana 7 dôlara amerikàna, tsy zakan'ny olompirenena ny mivanga ireo filàna fototra, ary noho ilay fahatapahan-jiro lavareny dia mihalany ireo tahirin-tsakafo efa voafetra ananan-dry zareo.
Hatreto dia ireo faritra misy mpizahatany ihany no tsy iharany noho ny fananan'izy ireny toby famokarana herinaratra azy ireo manokana. Hatramin'ny 20 Ôktôbra, nanomboka tsy ampy solika ny vondrom-pihary herinaratra tany amin'ireo toeram-pitsaboana, nahatonga ireo marary mafy ho tandindonin-doza. Nakaton'ny fanjakana mandritra ny fotoana tsy voafetra ireo sekoly, tsy nasiany tetiandro milaza ny ho fiverenany misokatra indray. Any amin'ireo toeram-ponenana dia efa tapaka tanteraka ireo tolotra famatsiana rano sy entona, izay efa tsy azo nianteherana rahateo.
Tsy voafehin'ny fitondrana intsony ny zavamisy. Mba hisorohana ny hatezerana sy ny hetsipanoherana tao an-drenivohitra dia noferana ho ny faritra ambanivohitra no nampiharana ny delestazy teo aloha. Ohatra, raha tsy fahita firy na tena faran'izay fohy ny fahatapahan-jiro tao La Havane, dia naharitra ora folo isanandro izy ireny tany amin'ny faritany. Tanaty lahateny iray vao haingana nalefa fahitalavitra, nentanin'i Alfredo López, tale jeneralin'ny orinasam-panjakana Electric Company (UNE), ny vahoaka mba hampiasa vola amin'ny takelaka fakàna herin'ny masoandro, tamin'ny fiaikena fa na hisy aza ny fanatsaràna dia tsy afaka ny hampanantena vahaolana anatin'ny fotoana fohy momba ny angovo ny fanjakàna. Niteraka fanakianana nidadasika be avy amin'ireo any am-pielezana io fanambaràna io, izy ireo izay mino fa nampitambesarana trosa vaovao tsy an-drariny indray eo an-tsorok'izy ireo.
Tohizan'ireo manampahefana kiobàna hatrany ny mitazona an'i Etazonia ho tomponandraikitra amin'ny filàna ara-angovon'ny fireneny, saingy misy fahasamihafàna kokoa ny anton'izany. Ilay toby famokarana herinaratra “thermoelectric” ao amin'ny firenena, izay efa 40 taona eo ho eo no niainany, dia efa nihoatra ny 25 taona voalaza ho fahelany velona. Vao mainka nanohintohina bebe kokoa ny fahafahan'ny fanjakàna manafatra solika avy any amin'ireo firenena toa an'i Meksika sy Alzeria ny teritery ara-bola. Mandritra izany, ny krizy ao Venezoelà dia nitondra ho amina fihenàna be teo amin'ny fanondranany solika vatsian'ny fanjakana nankany Kiobà.
Mbola mitoetra ny olana fototra: ny tsy fananan'ny fanjakana paikady stratejika lavitra ezaka. Na misy aza ny tohana ara-bola goavana avy tamin'i Hugo Chávez (2000–2013), notsinontsinoavin'ny fanjakana ny fampiasana vola tamin'ny fanatsaràna ireo fotodrafitrasa momba ny angovo. Tamin'ny 2016, Rosia dia nanolotra 1,2 lavitrisa dôlara amerikàna hanavaozana ny tambajotra fizaràna herinaratra tao Kiobà, saingy ny tsy fahombiazan'ny fitantanana no nitondra tamina tsy fahaizana nanararaotra hirika. Ankoatra izay, nandritra ireo taompolo faramparany, nampiasa vola be tokoa tamin'ny fampivoarana ireo fotodrafitrasa natao ho an'ny fizahantany avo lenta ny fanjakana, fa tsy niraharaha ireo sehatra hafa tena iankinan'ny toekarena.
Raha mitontongana ny faripiainana, mitohy mitombo kosa ny fihenjanana manerana an'i Kiobà. Any amin'ireo faritra marobe ao amin'ilay nosy, mikarakara hetsika tao amin'ny alina ny olona ho fanoherana ny fanjakana, mampiasa ny haizina ho firakotra hiarovan-tena. Mba hisorohana ny fiparitahan'ireny hetsipanoherana ireny, nahenan'ny fanjakana be mihitsy ny fahafahana mampiasa aterineto. Tamin'ny Alahady alina, nanao fanamiana miaramila raha niseho tamin'ny fahitalavi-pirenena ny filoha Miguel Díaz-Canel, ary nanambara fa hosaziana daholo izay rehetra manelingelina ny filaminam-bahoaka. Tany amin'ny tanandehibe maro, mba hampitsaharana ny fihetsiketsehana dia feno fiaran'ny pôlisy manao fisafoana eny amin'ny arabe. Manampy ny fahasarotan'ny toedraharaha, misy rivomahery mamely ny faritra atsinanan'ilay nosy, olona enina no maty, raha kely indrindra tamin'ny fotoana nanoratana ity. Mbola tsy hay izy hiseho.
