Ity lahatsoratra ity dia niseho voalohany tao amin'ny The Hong Konger tamin'ny 2 Jolay 2024. The Hong Konger dia sehatra tsy miankina amin'ny teny anglisy manerana izao tontolo izao izay mitrandraka ny maha-izy azy an'i Hong Kong sy ny lahatenin'ny ampielezana amin'ny alàlan'ny harena sy karazam-botoaty momba ny fiaraha-monina, politika, fandraharahana, kolontsaina ary fomba fiaina. Navoaka indray ato amin'ny Global Voices ity dikan-teny nasiam-panovana ity noho ny fifanaraham-piarahamiasa amin'ny votoaty.
“Teny mavesatra ny sesitany”, hoy aho tamin’ilay namako rehefa nanontany izy raha nihevitra ny tenako ho sesitany aho. Nampirisika ahy izy mba tsy hilaza ny tenako ho toy izany, fa tsy irery aho. Saingy manana namana hafa koa aho izay mandrisika mafy ahy matetika, mba tsy hiverina any Hong Kong, fa tsy ho azo antoka ho ahy ny any. Raha ny marina, tsy fantatro izay hitranga raha niverina aho. Nifindra taty Holandy aho, izay toerana nahaterahako sy nipetrahako hatramin’ny taona 2004, mba hanoratra boky sy hiaraka amin’ny sakaizako. Raha ny idealy dia te hiverina any Hong Kong aho, izay heveriko ho tanindrazako. Saingy manoloana ny fiharatsian'ny toe-draharaha ara-politika ao, izay nipetrahako nanomboka tamin'ny taona 2010, nanomboka nahatsapa aho fa mety tsy ho tonga vetivety ny fiverenana. Ary sarotra ny manaiky izany.
Nahatonga ahy hanontany tena hoe inona no atao hoe sesitany ny resaka nifanaovana tamin’ilay namako. Nahita fanazavana mahasoa momba ny maha samy hafa ny sesitany sy ny mpifindra monina aho tao amin’ilay boky hoe Exile in Global Literature and Culture: Homes Found and Lost, natontan’i Asher Milbauer sy James Sutton: “Misy fahasamihafana lehibe anefa eo amin’ny sesitany sy ny mpifindra monina. Mitodika tamin'ny lasa, mahatsiaro ary maniry ny hody an-tanindrazana ny voalohany. Miandrandra sy manonofy ary maniry ny ho mendrika izany ny farany. Mirehareha amin’ny fiteniny sy ny kolontsainy ireo sesitany; mampita izany amin'ny zanany saika amin'ny fiavonavonana izy ireo. Miezaka mafy mianatra ny zava-drehetra momba ny fiaraha-monina nidirany ny mpifindra monina. Mahatsiaro ho voaongotra fiaviana hatrany ny sesitany; miahy mafy ny ho ao anatiny ny mpifindra monina . “
Tsapako fa ny hoe any an-tsesitany dia tsy resaka fahazoana antoka ny mody na tsia; fa momba ny karazana firaiketana ara-pihetseham-po ihany koa izy io, firafitry ny fahatsapana. Ny hoe an-tsesitany dia faniriana hody, ny amin'ny fahavononana hampiato ny fiainanao mandra-pahafahanao manao izany, tahaka ny hoe miandry fifindrana any amin'ny seranam-piaramanidina tsy mitsahatra ny mihemotra, ary tsy azonao antoka hoe rahoviana, na hoe koa ho avy ihany ve indray andro any izany sidina mankany an-tanidrazana izany.
Manana lahatsoratra iray i Gustavo Pérez Firmat, Kiobàna mpanoratra an-tsesitany any Etazonia, hoe “Mpanonofy sy Mpamelona: Sesitany Azo Faranana sy Tsy Azo faranana” ao amin'ny Exile in Global Literature and Culture (Sesitany ao amin'ny Literatiora sy Kolontsaina Maneran-tany), izay manampy antsika hahatakatra fa misy dingana telo ny fidirana an-tsesitany. Ny voalohany dia anjakan’ny faniriana sy ny fanantenana ary koa ny fiandrasana ny fiverenana mihitsy aza, hoy izy. Amin'ity dingana ity, Hong Kongers natao sesitany izahay, ary tsy manantena ny hiverina fotsiny izahay, fa manantena ny hody avy hatrany.
Araka ny nambaran’i Firmat, satria mihemotra foana ny fiverenana dia tonga amin’ny dingana faharoa isika. Mety mbola manantena ny hiverina izahay, saingy manomboka mahatsapa izahay fa tsy ho haingana izany, ary lasa manembona ny taloha izahay. Amin'izao fotoana izao, tsy Hong Kongers sesitany intsony izahay, fa Hong Kongers any an-tsesitany. Tsy sata vonjimaika intsony ny sesitany fa lasa ampahany maharitra amin’ny maha-izy anay.
Manamafy i Firmat fa ny dingana fahatelo dia rehefa nandao ny tanindrazana nandritra ny fotoana ela ianao ka ho karazana sesitany ho azy ny fodiana. Nohazavainy fa matetika miaraka amin'ny fahatsapana fahatezerana, fandaozana na fisarahana io dingana io. Farany, nilaza izy fa afaka manamarika ny fiafaran’ny sesitany isika rehefa afaka miteny hoe “eto”.
Rehefa niverina tany Holandy aho tamin’ny voalohany, dia tsy namela ny tenako hividy boky maro. Tsy nanantena ny hijanona ela aho. Tiako anefa ny boky. Noho izany, rehefa nandeha ny fotoana, dia nanomboka nitombo indray ny fanangonako. Nahita izany ilay namako ary nanoro hevitra ny hanananay fitoeram-boky. Tsy nety anefa aho. “Iza no mahalala hoe hafiriana no hijanonanay eto?” hoy aho. Nandeha ny fotoana ary nohavaozinay mandritra ny fe-potoana hafa ny fanofana ny tranonay. Avy eo dia tonga ny Krismasy ary nanontany ahy izy hoe inona no fanomezana tiako. “Ahoana raha fitoeram-boky?” hoy izy nanontany moramora. Tamin'ity indray mitoraka ity dia nihatoka mangina ny lohako. Ny tiako ambara dia mila fotoana ny dingana miditra an-tsesitany, ny fanekena ny fahamarinana sasany.
Ny tokony ekeko dia sarotra ny miteny hoe “eto”. Tsy fantatro raha i Holandy no tiako hijanonana maharitra. Miahiahy aho fa tsy izany. Saingy fantatro fa tsy afaka mitazona ny fiainako ao anatin'ny tetezamita mandrakizay aho. Farany, mila mandroso aho. Miteny amin'ny tenako aho fa tsy midika ho fitsaharana amin'ny fanantenana Hong Kong afaka, rariny ary misokatra izany. Saingy midika izany fa amin'ny fotoana iray dia mila manolo-tena amin'ny toerana iray aho, hilazako hoe “eto.” Tsy vitan'ny hoe fanoloran-tena amin'ny toerana iray fotsiny izany, fa amin'ny namana koa, amin'ny fiaraha-monina, ary angamba amin'ny “tanindrazana” vaovao. Te ho afaka maka sary an-tsaina ny ho avy miaraka amin'ny olon-tiako aho. Ary izany dia mitaky ny ahafahanay manapa-kevitra miaraka ary miteny hoe “eto.”