Pikantsary ahitàna ny filoha Cyril Ramaphosa mikabary ao anaty lahatsary YouTube, ‘Cyril Ramaphosa voafidy fanindroany indray ho filohan'i Afrika Atsimo‘ an'ny Associated Press. Fampiasàna ara-drariny.

Nanamarika kihon-dàlana manan-tantara ireo fifidianana natao tamin'ny 29 May tao Afrika Atsimo satria sambany no tsy vitan'ny African National Congress (ANC), antoko teo amin'ny fitondràna, ny niantoka ny fahazoana ny maro an'isa ilaina. 40 isanjaton'ny vatom-pifidianana ihany no azon'ny ANC, tsy nahadingana ny tokonan'ny 50 isanjato izay tena zavadehibe ilaina mba hitantànana tsy misy teritery. Teren'io vokatra io ilay antoko mba hanangana governemanta iraisana, izay manamarika fiovàna goavana amin'ny fahavitrihana mifidy, sy ny fanovàna endrika ny tontolo pôlitikan'ilay firenena.

Nandritra ireo fifampiresahana ho fananganana ny fiaraha-mitantana, nanana safidy ny ANC, na hanangana fiarahana amin'ny Democratic Alliance (DA), Mkhonto weSizwe (MK), ary ny Economic Freedom Fighters (EFF), izay nahazo saika ny 22 isanjato, ny 14,6 isanjato, ary ny 9,5 isanjato tamin'ny vatom-pifidianana avy. Cyril Ramaphosa avy amin'ny ANC no nahazo ny 159 tamin'ireo seza 400 ao amin'ny antenimiera, fihenàna mitaha amin'ireo seza 230 azony tamin'ny 2019. John Steenhuisen avy amin'ny DA dia nahazo seza 87 ao amin'ny parlemanta, ny MK antokon'ny filoha taloha Jacob Zuma nahazo seza 58, ary Julius Malema avy amin'ny EFF nahazo seza 39.

Raha jerena ny hoe ny DA dia fahavalo pôlitika hatrizay ho an'ny ANC, maro ny olom-pirenena no nanantena fa hiaraka hiasa amin'ny MK na ny EFF ny ANC. Kanefa, araka ny notaterin'ny  African Feeds, dia tamin'ny DA ny ANC no nanao fifanarahana fiarahana mitantana. Ny alin'ny fivoriana voalohany nataon'ny antenimera vaovao tao Afrika Atsimo no nanaovana ilay fanambaràna, ka tao i John Steenhuisen, mpitarika ny DA no nanambara tao anatin'ny kabary ho an'ny vahoaka fa amin'ny alàlan'ny fifidianana ny an'i Ramaphosa ho filoha, hatsahatry ny antokony ny fanoherany hatry ny ela ny ANC. Ireo antoko roa, miaraka amina antoko maro hafa, dia nifanaaiky fa hanangana governemanta iray fiaraha-mitantana misokatra. Ny antoko Inkatha Freedom, izay manana an'i KwaZulu-Natal ho toy ny toeram-pamaharany sy ireo antoko madinika hafa miisa 10 eo ny fitambarany, anisany ny Patriotic Alliance (PA), dia isan'ireo ao anatin'ilay “governemantan'ny fampiraisana.” Ampahany amin'io fifanarahana io, i Annelie Lotrie,  mpikambana avy amin'ny DA no hofidiana ho lefitry ny filohan'ny antenimiera. Nandà ny tsy handray anjara ao anatina governemanta ahitàna ny DA ny elatra havia hiringiriny EFF sy ny MK pôpilista.

Ho setrin'io fifanarahana io, voamarika fa i Julius Malema dia nilaza hoe, “Ny tantara no hitsara anareo, ary hitsara anareo amin'ny fomba henjana”. “Tsy  governemantan'ny fampiraisam-pirenena io. Fa fiaraha-mitanana lehibe iarahan'ny ANC sy ny renivola mpanao ampihimamban'ireo fotsy hoditra.”

Araka ny anasongadinan'ity lahatsoratra Tik Tok ity, heverin'ny sasany amin'ireo mpandalina pôlitika fa idealy ny fifanomezan-tànan'ny ANC sy ny DA satria hahasarika ireo mpampiasa vola. Na izany aza, marobe ny olona hafa volon-koditra no milaza fa ataon'io antoko io loha-laharana ny tombontsoan'ny fotsy hoditra, fiampangàna iray lavin'ny DA. Fanampin'izay, nisy lahatsary iray nivezivezy tao anaty tambajotra ahitàna ny iray amin'ireo mpikambana ao amin-dry zareo, Renaldo Gouws, izay fotsy hoditra, ary re niantso ny hamonoana ireo olona Mainty fihodirana. Nesorin'ilay antoko i Gouws tamin'ny 20 Jona.

Raha be fanantenana ny sasany amin'ilay governemanta iraisan'ny ANC sy ny DA, ny hafa kosa tsy faly loatra amin'io. 

Olona iray mpampiasa TikTok no naneho hevitra tao amin'ity lahatsary ity: “Tia tanindrazana aho raha momba an'i Afrika Atsimo. Ndeha isika hiaraka hiasa hihoatra ny fizarazaràna ara-poko ha hanompo an'i Afrika Atsimo amin'ny lafiny rehetra, fa tsy ireo olona mihevi-tena ho tsy misy mahita.”

Iray hafa mpampiasa Tik Tok nahatsiaro ho diso fanantenana no niteny hoe, “Namidin'ny ANC isika.”

Tsy ela akory izay, ny DA dia namoaka taratasy iray nalefa ho an'ny ANC nangatahana toerana minisitra miisa 11 sy ny toeran'ny lefitry ny filohan'ny antenimiera ary ny faniriany hanesorana ny tale jeneraly amin'ireo toerana ireo.

Araka ny notaterin'ny SABC news, ho setriny dia valinteniny manindrona no nomen'ny filoha Ramaphosa ho an'i John Steenhuisen, mpitarika ny DA, niampanga azy ho nanilika ireo teboka nifanarahana tany anatin'ny fifampiresahana momba ireo toerana anaty kabinetra. Tao anatin'ilay taratasy hitan'ny SABC, nolazain'i Ramaphosa fa nampahafantariny an'i Steenhuisen hoe manafintohina no fahitàn-dry zareo ilay taratasin'ny filoha federalin'ny DA, Helen Zille,  manambany, ary tsy mifanaraka amin'ny lalàm-panorenana.

Nitodika tamin'ny fampiasàna tambajotra ny sasany tamin'ireo mpampiasa media sôsialy mba hizaràny ny fomba fijerin-dry zareo  an'ireny fangatahana ireny.

Raha naneho hevitra tao anatin'ity lahatsary Tik Tok eto ambany ity, nanontany ny mpampiasa iray hoe, “Mbola afaka manova ny fisainany ve ry zareo ANC ka hiresaka amin'ny EFF, MK ireo hafa sa voafatotr'io ry zareo?”

@darrencampher.com raha namaly an'i @RinaeM✨️ #greenscreen ♬ original sound – DarrenCampher.com

Hoy ny iray mpampiasa ny X (Twitter taloha):

I am puzzled by GNU rumours alleging that the DA is demanding the Department of Trade and Industry despite its known position of rejecting positive measures to redress race based economic disparities to achieve substantive equality at all levels of the economy. Why would the DA… pic.twitter.com/Uo2eBnOj4m

— Prof Thuli Madonsela #KindnessBuilds (@ThuliMadonsela3) June 27, 2024

Gaga aho amin'ny tsahon'ny GNU milaza fa hoe takian'ny DA ny ministeran'ny varotra sy ny indostria, na dia efa fantatra aza ny toerana noraisiny nandà ireo fepetra niabo izay natao hanitsiana ny tsy fitoviana ara-toekarena nifototra tamin'ny firazànana, mba hanatratrarana ny fitoviana tena izy amin'ny sehatra rehetra eo amin'ny toekarena. Nahoana ny DA no… pic.twitter.com/Uo2eBnOj4m

— Prof Thuli Madonsela #KindnessBuilds (@ThuliMadonsela3) 27 Jona 2024

Araka ny nanasogadinan'ny African Diaspora News azy, efa nandia 30 taona nitantanana tsy nifampizaràny tamin'ny hafa ny ANC, tao anatin'izany ny fe-potoam-pitondran'i Nelson Mandela ilay maherifo mpanohitra ny apartheid lasa ho ny filoha Mainty voalohany tao Afrika Atsimo. Ny fitondràny no nanamarika ny fifaranan'ny rojom-pitohizan'ny apartheid sy nanatsara ny fari-piainan'ireo Afrikàna Tatsimo. Nifototra tamin'ny fampihavanana ara-pirazanana ny pôlitikan'i Mandela, ary ny fandravàna ireo rafitra apartheid izay ny fotsy hoditra vitsy an'isa no nibodo ny lafi-piainana rehetra, sy ny fiarenana ara-toekarena. Betsaka no mino fa izy no antony mbola ifidianan'ny olona ny ANC amin'izao fotoana izao, noho izy nanomboka ny fahafahan'ny firenena tamin'ny 1994. 

Na eo aza ny lanjany ara-tantara, araka ny anipihan'ny The Conversation azy, ny tsy firaharahian'ny ANC ireo fanavaozana, ny kolikoly ary ny fangatahana asa sy fotodrafitrasa tsara kalitao — indrindra fa ny mifandraika amin'ny herinaratra — dia niteraka tsy hafaliana teny anivon'ny vahoaka. Io tsy firaharahiana io dia nitondra nankany amin'ny fihisaran'ny firoboroboan'ny indostria  sy ny fikororosoan'ny fari-piainana tao amin'ny firenena.

Araka ny nomarihan'ny The Conversation, tapitra hatreto ny fanjakan'antoko tokana, manokatra ny làlana ho amin'ny tontolon'ny fahamaroan'antoko. Amin'ireo antoko 15 voasoratra ao Afrika Atsimo, nandray anjara tamin'ny fifidianana ny ankamaroany, midika fandrosoana tsara ho an'ny demaokrasia io fiovàna io.

Ho hita eo, anefa, raha toa io governemanta iraisan'ny ANC sy ny DA io ka hahavita hiatrika amim-pahombiazana ireo fanamby atrehan-dry zareo Afrikàna Tatsimo.