Sary zavoka misongadina ao amin'ny Canva Pro.

Ao anatin'ilay “Miandry an'i Godot,” an'i Samuel Beckett izay mazàna no faritana ho toy ny tantara an-tsehatra tsy misy na inona na inona miseho, miresaka eo am-pototry ny hazo iray ringitra ireo mpilalao miandry ny fahatongavan'ilay Godot mistery, izay tsy nipoitra mihitsy.  Tokony ho tsara vintana i Karaiba ao anatin'izao vanimpotoanan'ny rivodoza izao.

Ho solony, mitakoko eo ambany fialofana iray ireo mpilalao — satria matetika ilay izy dia toy ny seho anaty sarimihetsika apôkaliptika —  miasa saina tsy sahy miresaka betsaka miandry ny fahatongavan'ilay tafiotra mahery tamin'io andro io, izy mitranga matetika mihitsy . Ho an'ireo firenena ireo, izay eny ambavahadin'ny krizin'ny toetrandro, dia toy ny fivahinianana masina isantaona ny mankeo amin'ilay hazo ringitr'i Beckett, raha mbola mijoro koa ilay hazo.

Tamin'ity taona ity, nanana ny nampiavaka azy manokana mampisalasala raha hoheverina ho toy ny iray amin'ireo vanim-potoanan'ny rivodoza mavitrika indrindra teo amin'ny tantaran'ny rivomahery tao Atlantika, no fahitàna ny Rivodoza Beryl nanamontsana ny karazana firaketana rehetra, ary miaraka amin'izany, ny hamaroan'ny aina be loatra nafoy.

Raha namely an'i Jamaika ilay rivodoza sokajy faha-4 tamin'ny harivan'ny 2 Jolay (novinavinaina ho ny Alarobia 3 Jolay ilay rivodoza no hiditra), rehefa avy nandrava sahady ireo nosy Windward tao Karaiba, nanoratra mazava ilay mpanoratra sady mpiaro tontolo iainana, Diana McCaulay, tao amin'ny Substack, momba ny zavatra niainany niandrasana ilay rivomahery izay azo antoka fa ho avy.

“Manana endri-javatra azy manokana ny andro iray mialoha ny rivodoza,” hoy izy. “Mahamay, tsy dia misy rivotra ary toy ny tsy hisy rivodoza izany. Tsentsina noho ny fifamoivoizana ny làlana  – miezaka ny hody ny olona, manangona sakafo sy rano, miantsena. Resahana mandrakariva ny fomba mety hivilian'ny làlan'ilay rivodoza amin'ny minitra farany ka hamonjy antsika. Tsara vintana leitsy i Jamaika. Miavaka. Hain'ny tsirairay izany. Mitroatra manoloana ny fisainana miiba ireo olona ao anaty tambajotra sôsialy ary manohitra mba tsy hisian'ny faniriana zavatra ratsy. Hotononina ny vavaka. Hifandray amin'ny fianakaviana sy ireo namana izahay – efa vita fiomanana ve nareo? Eny an-dàlana ve? Efa azo ve ny fanafody? Ary eny rehetra eny, hivazivazy ny olona na dia ratsy aza ny zava-misy.”

Izy tenany koa aza tafahitsoka tanaty fitohanan'ny fifamoivoizana izay henjana ka nahatonga azy hihevitra hoe mety misy loza, saingy tsy izay, nitohana fotsiny noho ny rarintsaina naterak'ilay rivodoza ny làlana — tsy andrin'ny olona izay hanangonana vatsy, ny ho tsara fiomanana araka izay tratra manoloana izay fiantraikany mety tsy ho azo iomanana.

Kanefa, hoy i McCaulay, ataonao izay azonao atao: “Mandefa vaovao ireo onjampeo — orinasa maro no nikatona, azo lazaina fa efa ho vita ny fanadiovana ireo lakandrano, efa vonona hiatrika ilay rivodoza ireo orinasa mpanome tolotra ho an'ny daholobe sy ny fifandraisan-davitra. Manome lasitra somary tsy mitovy momba ny tanjaka sy ny làlan-kizoran'ilay rivodoza ny tranonkalan'ny mpilaza toetrandro — saingy tamin'ity indray mandeha ity, somary mifanaraka ihany ireo lasitra. Goavana ny rivodoza Beryl, tamin'ny fotoana nanoratana ity fanombànana ity dia Sokajy faha-4 izy rehefa hamely sy handalo akaikin'i Jamaika, ary amin'izao fotoana izao, dia toa hamely mivantana mihitsy. Ampiasaina any anaty fampielezampeo rehetra any ny teny hoe ‘mandravarava’ sy ‘mahatsiravina’, miaraka amin'ny hoe ‘loza mananontanona ny aina’.”

Ho azy, izy dia nanontany tena momba izay ho fiatrehan'ilay hazo zavoka eo an-jaridainany. Tsy notapahany izy io tamin'ity taona ity satria nibaby voa izy, ary efa tara loatra tamin'ny fotoana nahatsapany fa tokony ho nanao izany izy: “Ireo rehetra mpanapaka hazo, mpandrafitra, mpanafo trano, ny elektrisiàna, ny mpanao fantson-drano dia samy tototra avokoa. Hianjera rahampitso angamba ilay hazo poara. Angamba amin'ny iray na amintsika roa. Fa raha miharitra io, ny poara no tsy ho hita.”

Na ao anatin'izany fanontaniana sy fihetsehampo rehetra izany aza izy, tsy natahotra, na fantany tsara aza fa mety hiova tanteraka ao anatin'ny ora vitsy ny fiainany: “Mety ho voa mafy mihitsy ny tranonay, mety ho rava mihitsy aza, mety ho very daholo ny fanananay. Mety haràtra izahay, maty, mivadika ho antontan'isa. Hoy aho mantsy ny tenako ihany: mety hitranga izany na rahoviana, na rahoviana. Reraka aho ary manakotsako mafy vokatr'ireo fanomanana rehetra, nefa koa mahatsapa fahafahampo kely nahavitra ireo raharaha. Nataonay izay azonay natao. Faly aho fa mandeha haingana i Beryl ary ny antoandro no hamely— mampivarahontsana tokoa ny rivodoza mamely amin'ny alina.”

Nitodika tany amin'ny fiahiana ireo marefo kokoa noho izy ihany koa ny fihetsehampony, dia ireo izay monina any amin'ireo “faritra mora tondradrano, ny eny amoron-drano, manakaiky hantsana, eny ambony havoana mideza, ireo any amin'ny toerana lavitra tsy afaka miala fa hotetezin'ilay rivodoza. Haverina harafitra indray ny tontolo ao amin'ilay nosy, Fantatro avy amin'ireo rivomahery efa nandalo izany, hianjera ny hazo, hikorisa ireo tehezan-tendrombohitra, hiova endrika ny morontsiraka. Ary hisy ny faharavàna, angamba ho faharavàna mahatsiravina mihitsy hanjo ireo fotodrafitrasa sy trano maro dia maro eto amin'ny nosy.”

Tamin'ny ankamaroany anefa, hatezerana no tsapan'i McCaulay. Raha mahatsiahy ilay fifaneraserany fahiny tamin'ny biraon'ny Jamaica Environment Trust, ilay ONG natsangany, ary nametrahany fanontaniana tamin'ny tale jeneralin'ny orinasan-tsolika iray “ny amin'izay fomba azony handraisana anjara amin'ity indostria mahatsiravina ity” dia hoy  ny navaliny, “Eny e, rehefa tsy hanao izahay, misy hafa hanao io,” hoy izy nampibaribary ny zavamisy iainana momba ny toedraharaha mahakasika ny toetrandro atrehantsika rehetra.

“Nihaona ireo governemanta avy amin'ny firenena erantany, niresaka fa tsy nihetsika nanoloana ny amban'ny krizy ara-toetrandro, izay nampitandreman'ireo siantifika efa ampolo taona marobe, ny fiakaran'ny hafanàna hiteraka rivodoza mahery vaika kokoa. Nandritra ny volana maro no efa nandrenesantsika momba ny maripàna ambony be ao amin'ny Ranomasimbe Atlantika sy ny ranomasin'i Karaiba. Tezitra amin'ireo orinasan-tsolika aho, ireo orinasa mitentina vola an-davitrisa ary tantanin'olontsotra, lahy na vavy,  mandainga sy manafina ary nilaza tamintsika mba hikajy ny lanjan'ny karbônantsika satria hoe ny fampiasàntsika ny vokatr'izy ireo no olana. Ieee, ny solika fôsily no nanorina ny sivilizasiôntsika, ekeko fa, mampiasa ny vokatr'izy ireny aho, mampiasa iray mihitsy aho izao (alohan'ny hahazoako fanehoankevitra mahery vaika momba izany), saingy ry zareo koa no tena nanimba ny atmosferan'ny planetantsika, ny toetrandro eto an-tany ary ilay sivilizasiôna novolavolain-dry zareo.”

“Eto indrindra isika izao,” hoy izy namintina, ary ireo mpiray tanindrazana aminy niomana hahita haavom-paharavàna tsy mbola hay. “Toy ny hoe isika — ny olombelona — tsy afaka misaintsaina fomba iray hafa hiainana eto amin'ity tany ity, tsara kokoa, rariny kokoa, misy fanajàna kokoa, ary noho io tsy fisian'ny fahaizana misaintsaina io, ho hitantsika hirehitra ny zavatra rehetra,  tondraky ny rano, hitsonika na hanjavona ao anaty tadio.”

Tsy misy hafa amin'ilay “Miandry an'i Godot,” navoitran'ny dingana fiandrasana an'i Beryl ny halozàn'ny voina nataon'olombelona bitsibitsihan'ny rivotra isaky ny vanim-potoanan'ny rivodoza mahery vaika. Reraky ny fiandrasana ny zavatra rehetra hiova ireo mponina ao Karaiba — toy ireo mponina amin'ireo nosy madinika rehetra an-dalam-pandrosoana.