Pikantsary avy amin'ny fantsona YouTube an'ny tarika Tseky Baloňák.
Tsy voatery hitovy daholo ny dikanteny frantsay ifampiresahana manerana ny lafivalon'izao tontolo izao. Ato anatin'ny fizaràna “An'ny voambolana ny fitenenana”, asongadinay ireo voambolana na fomba fiteny miavaka ho an'ny faritra iray, firenena iray, na vondrom-piarahamonina iray, sy ireo tsy mety adika ka tazonina ho amin'ny fiteny frantsay ihany na adika amin'ny ampahany, ary farany dia ireo voambolana frantsay mitsofoka any anatin'ireo fiteny hafa, tsy nasiana fandikàna sy matetika maka dika vaovao mihitsy.
Hita eto avokoa ireo fizarana rehetra nataonay teo aloha: Les mots ont la parole.
Androany, ireto fomba fiteny telo ireto no nosafidianay:
Baloňák ity teny tseky, tononina hoe “baloniak”ity dia mamaritra karazana akanjo maivana tsy tatera-drano. Mampifandray azy amin'ny teny frantsay ballon ny etimôlôjia ao aminy satria mitovy ny lamba landy maivana ampiasaina amin'ny fanamboarana balaonina mafana, antsoina koa hoe montgolfière (balaonina mafana).
Tarika tseky iray no nandray ny teny tamin'ny anarany ary nampiasa izany koa tamin'ny hira iray antsoina hoe “Úchyl v baloňáku” (Ilay tsivalahara mitafy baloňák tsy tatera-drano)
Goudronnier Ity voambolana ity dia ampiasaina any Gabon, ary nindramina tamin'ny Tolibangandos, tenim-paritra an-tanàndehibe Gaboney ampiasain'ny tanora manana ny fomba fiainany manokana sy ny fitsipika ara-kolontsainy manokana. Matetika mitàna anjara toerana lehibe eo amin’ny fiainany andavanandro voamariky ny fahantrana sy ny fidonanam-poana ny fidorohana zava-mahadomelina, izay manazava ny endriky ny herisetra an-dalambe sy ny fampiasana fitaovam-piadiana maranitra (tsy mipoaka).
Don'zer, mpanakanto Gaboney mampiasa io voambolana io amin'ny iray amin'ireo hirany antsoina hoe “Goudronnier” handravahana izany fomba fiainana izany.
Wesh Nandalo tamin'ny kolontsain'ny hip hop ao anatin'ny fomba fiteny frantsay amin'izao fotoana izao ity fiaviana avy amin'ny teny arabo ity. Amin'ny teny Arabo Alzeriana, teny fanontanina ny hoe wesh, izay mety hidika hoe inona, ahoana; toy ny ao amin'ny andian-teny hoe “Wesh rak?” midika hoe “Manao ahoana ianao?”. Nony farany dia nampidirina tao anatin'ny rakibolana Petit Robert ny voambolana tamin'ny taona 2009 ary niditra tao anatin'ny fehezanteny frantsay. Azo adika koa izy hoe “ izany ve” ary azo averina eo am-piandohan’ny fehezanteny hoe “wesh wesh”.
Ity misy lahatsary mampiseho ny teny hoe “wesh” ao amin'ny YouTube.
Raha manana teny na fomba fitenenana hozaraina ianao mba hampidirana azy ireo ao amin'ny fizarana “Manana ambara ny voambolana”, dia mifandraisa aminay: filip.noubel@globalvoices.org
