Jelena Milušić sy Merima Ključo. Saripika an'i Miki Olabarri Powell tao amin'ny Balkan Diskurs, fampiasàna nahazoana alàlana.
Nosoratan'i Luka Čavar, ity lahatsoratra ity dia ny Ivontoerana Fikarohana ny Vokatry ny Fifandonana no namoaka azy voalohany tao amin'ny tranonkalan'ny Balkan Diskurs, sy tao anatin'ny famoahana voalohany ny gazetiboky MIR Magazine, famintinana isantaona no sady tena vovonana fanehoankevitra ho an'ny tanora manana saina tia mamorona. Amin'ny fiteny bôsniàka, ny hoe MIR dia midika « fandriampahalemana ». Dika iray nasiam-panovàna tamin'ity lahatsotra ity no averin'ny Global Voices avoaka etoana ho ampahany amin'ny fifanarahana mifampizara votoaty.
Raha ilay misafosafo ny mozikany amin'ny feon'ny “contralto” mahagaga iny i Jelena Milušić, Merima Ključo kosa, iray amin'ireo malaza erantany amin'ny fitendrena angorodao, no manaraka azy amin'ny zavamanenony. Samy nisafidy ny mozika ho toy ny antso ho azy izy roa ireo, lahatra no amaritan'izy roa vavy ny fiarahan-dry zareo miasa.
Ny rakikiran-dry zareo « Lume » dia ahitàna famerenana hira folo avy amin'izao tontolo izao sy hira dimy noforoniny, aingampanahy avy amin'ireo fomba nentindrazana romaniàna, kroaty, kôsôvara ary sefarady. Ho an'ny hira sasantsasany, fantatr'izy ireo fa tsy diso safidy izy, fa ho an'ireo hafa, naka fotoana naharitra kokoa.
Hazavain'i Milušić fa tsy mora ny nisafidy ireo hira, saingy nahafinaritra ny dingana nitondra nankany amin'ireny safidy ireny. Samy nanome tolotra marobe izy roa vavy, fa kosa tsy maintsy ilàna ny fifanarahan'ny roa tonta izay hira nosafidiana, na amin'ny resaka fandrindràna na amin'ny resaka fandaharam-potoana. Ny mamokatra ny rakikira dia i Ključo, izay mandray ny « Lume » ho vokatry ny fiarahamiasa iray mahafinatitra.
« Lume, midika hoe “fitiavana”, ary ho ahy dia izany indrindra no asehon'ity rakikira ity », hoy izy.
Ho an'i Milušić, traikefa tsy hay hohadinoina ny niasàna tamin'io rakikira io, izay nianarany zavatra maro momba ny fomba fahatakarana sy fiangaliana mozika.
Afaka lalaovina amin'ny fomba maro samihafa ny « Lume » : afaka midika hoe ‘izao tontolo izao’ ilay voambolana, na fiainana, na loharanon-kazavàna, fanovà-maso, afo, pitik'afo, mpitia miafina, ny maha-olombelona, mihoatra lavitra noho ny fitiavana. Saripika an'i Marko Ercegović tao amin'ny Balkan Diskurs, fampiasàna nahazoana alàlana.
Milušić manampy hoe:
We often forget that lyrics are the basis of interpretation for the song because we focus too much on accurate and beautiful singing and technique and in that process, we often forget to convey the message lyrics carry. Merima pointed this out to me and helped me become aware of one very important part of my creative personality. The entire process of making this album was amazing — from the selection of songs, preparation, rehearsal and recording, and above all it is a special feeling to perform live with Merima.
Matetika no adinontsika ny hoe ny tonony no fototry ny filalaovana mozika, satria diso mirona loatra amin'ny fifantohana amin'ireo teknika mahafinaritra sy ny hatsaran'ilay hira isika, dia tsy mandray izay hafatra ampitainy. Nampahatsiahivin'i Merima ahy io ary nahafahako nahatakatra tsaratsara kokoa ny endrika iray manandanja ananan'ilay toetrako tia mamorona.
Tena nahavariana ny dingana nananganana io rakikira io, niainga tany amin'ny fifantenana ireo hira ka hatrany amin'ny fandraketana ny feo, nandalo tamin'ireo fanomanana sy famerenana. Ary ambonin'ny zavatra rehetra, ny fanànana vintana hiseho sehatra miaraka tamin'i Merima.
Ho an'i Milušić, ireo fanehoankevitra momba ilay rakikira rehefa nihaino azy io dia tena niabo sy nampihetsi-po:
We had the opportunity to perform in the region and Europe, as well as in the US. Regardless of the region, the audience shares with us feelings in which you can sense admiration. There are also compliments for the performance and energy between Merima and me. Merima’s composition is especially positively welcomed because it is full of surprises.
Nanam-bitana izahay nanao fampisehoana tany amin'ny faritra, tany Eorôpa, ary hatrany Etazonia. Ary na taiza na taiza faritra, nifampizaran’ny mpijery taminay ny fihetsehampony sy ny fideran-dry zareo. Fa teo ihany koa ilay angovo teo aminay sy Merima. Tena nankafizina tokoa ireo sanganasan'i Merima satria feno zavatra tsy nampoizina.
Izy ireny dia nanome aina vao ihany koa an'ilay tononkalo toa angano « Flocons de Neige » (Pahulje) an'i Aleksa Šantić.
Famerenana nàka hira iray niainga avy amin'ny tolokevitr'i Ključo hamokatra rakikira mandeha irery an'i Milušić, tolokevitra izay nekeny avy hatrany.
« Tena nankafiziko tokoa io tononkalo io izay nahafahako nampitamberia indray ireo andro mamin'ny fahazazàko tsy manantsiny sy namoha indray an'i Mostar avy any anatin'ireo fahatsiarovako tena sarobidy. Hatreo izahay dia nanapaka hevitra ny handray feo sy hamokatra rakikira ho an'ny Pahulje, izay ahafahanay nilaza taorian'izay ny momba ny rakikirako voalohany » hoy ny nambaran'i Milušić.
Ny mozika nentindrazana natao ho toy ny aingampanahy hanaovana sanganasa vaovao. Saripika an'i Miki Olabarri Powell tao amin'ny Balkan Diskurs, fampiasàna nahazoana alàlana
Nampian'i Ključo hoe tena niresaka mihitsy ireo hiran'i Aleksa Šantić : « Afaka hitanao mora foana ireo tonony rehetra nosoratany, izay no nandrisika ahy hamorona sary misy feony, » hoy izy.
Nahazo ny loka Porin fanome ny mozika ilay fakàn-tàhaka sy fampifanarahana ilay hira malaza « Catch Me in the Suburbs » nolalaovin'i Ključo narahan'ilay mpilalao mozika jazz Matija Dedić. Na mankasitraka ny fankatoavan'ireo hafa mpilalao mozika aza i Ključo, dia mbola mandona ny fony kokoa ny fomba fankatoavan'ireo mponina ao amin'ny faritra nahaterahany, ary fantatr'izy ireo tsara ny sanganasany.
Ny fototry ny aingampanahin'i Ključo dia avy amin'ny mozikan'ireo Jiosy sefarady, fitaomana tsapa ao amin'ilay rakikira « Lume ».
Tany amin'ny faha-14 taonany no teraka ny fitiavany ny mozika sefarady:
I was walking down the Sarajevan streets and passing by an instrument store I heard a wonderful melody. The sound was somehow familiar to me, but different from anything I had heard until then. I couldn’t resist the urge to walk into the store and ask what kind of music it was. I was told it was Sephardic music. I was and still am fascinated by that music, so I did a series of compositions and arrangements on Sephardic themes. My composition ‘Sarajevo Haggadah: Book Music’ was a great success and five years after its premiere and numerous performances, it is still performed all over America.
Nivenjivenjy teny an'araben'i Sarajevo aho no nandalo teo akaikin'ny toerana iray fivarotana zavamaneno nivoahan'ny feo mirindra iray mambabo. Toy ny efa fantatro izany ilay izy kanefa tena hafa mihitsy tamin'izay efa reko hatrizay, ka tsy vitako ny tsy hiditra mba hanontany hoe karazana mozika inona izy io. Dia nambara tamiko fa mozika sefarady ilay izy. Nanomboka teo, dia talanjona mandrakariva tamin'io karazana io aho, namokatra mihitsy aza aho karazana andiana asa famoronana sy fandrindràna tena aingam-panahy azoko avy amin'ny kolontsaina sefarady. « Sarajevo Haggadah: Book Music », iray tamin'ireo sanganasako, no tena fahombiazana goavana, ary mbola lalaovina foana manerana an'i Amerika, na dimy taona taty aoriana aza.
Tsy ela akory izay i Milušić sy i Attila Aksoj no nandrakitra feo ny rakikira faharoan-dry zareo « Yo Hanino, Tu Hanina », tena fahombiazana tanteraka eny anivon'ny tontolon'ireo mpankafy ny mozika sefarady.
Tohizan'i Milušić : « Tena miavaka ny mozika sefarady, majika. Afaka mahatsapa izany ny olona na dia tsy hain'izy ireo aza ny tonony, satria ny fony no ihainoana azy. Ankoatra izay dia karazany iray tafiditra amin'ny lova ara-kolontsainay izy io. Koa satria tsy dia maro ny mpanakanto ao amin'ny firenenay sy ao amin'ny faritra no milalao ny mozika sefarady, heveriko fa zavadehibe ny fitahirizana io fombandrazana io. »
Mba hahitàna misimisy kokoa ireo mozika hafa tsy anavahana avy amin'ny lafivalon'izao tontolo izao, aza misalasala miditra amin'ny kaonty Spotify an'ny Global Voices.
Azonao raisina ao amin'ny Spotify ny rakikira « Lume » :
