Fankalazàna ny faha-50 taonan'ny Revôlisôna “œillet” tao Porto, Pôrtiogaly, tamin'ny 25 Aprily 2024 teo. Saripika an'i Bibiana Canofre,nahazoana alàlana
”O povo é quem mais ordena” (“Ny vahoaka no tena mibaiko betsaka”), ireo no teny tao anatin'ny tononkira Grândola, Vila Morena. Nosoratan'i Zeca Afonso, ilay hira dia toy ny lakolosy iray nanetsehana ny hetsika tamin'ny 25 Aprily 1974, izay namàrana ny jadona nandritra ny 48 taona tao Pôrtiogaly — ny lava indrindra tany Eorôpa Andrefana tao anatin'ny taonjato faha-20.
Ankehitriny, 50 taona aty aoriana, tamin'ny fankalazàna ny tsingerintaonan'ny Revôlisiôna “oeillets”, an'arivony maro ny olona niventy azy io indray teny amin'ireo kianja sy arabe tany amin'ireo tanàndehibe toa an'i Lisbon, Porto ary Coimbra, ho fankalazana ireo taompolo maro nisian'ny fahalalahana. Niventy azy io ihany koa ireo parlemantera avy amin'ny elatra havia tamin'ny famarànana ny fotoam-pivoriana lehibe iray.
50 anos do 25 de abril de 1974.
“Somos muitos, muitos mil para continuar Abril” e hoje esses muitos mil replicaram-se pelo Terreiro do Paço, pelo Largo do Carmo e pela Avenida da Liberdade. pic.twitter.com/zPNIV6VEww— Diogo Ventura (@diogo__ventura) April 25, 2024
Faha-50 taonan'ny 25 Aprily 1974. ”Marobe isika, an'arivony maro no hanohy ny Aprily’ ary androany olona an'arivony maro nàka tàhaka azy ireny koa tany Terreiro do Paço, Largo do Carmo sy ny Avenida da Liberdade (places in Lisbon).
Ny 25 Aprily tamin'io taona io ilay hira no lasa ho hiram-pirenena tao Pôrtiogaly, rehefa avy nisy fampielezampeo nandefa azy io tamin'ny sasakalina nahery 20 mn, ho iray amin'ireo lakolosy roa nifaneken'ireo mpihoko avy amin'ny MFA (Hetsiky ny tafika mitam-piadiana) mba hidinana eny an-dalambe. Fony izy an-tsesitany tao Frantsa no nanaovan'i Afonso fandraketana am-peo azy io
Tamin'ity taona ity ny voninkazo “oeillets” dia nipoitra nilahatra tamin'ireo afisy fampahatsiahivana ny lanjan'ny demaokrasia sy ireo fitakiana amin'izao fotoana izao, toy ny trano fonenana mora vidy ary ny zon'ny vehivavy sy ny mpifindramonina. Nitranga izao ao anatin'ny fiakaran'ireo antoko avy amin'ny elatra havanana sy ny farany havanana taorian'ireo fifidianana tamin'ny Martsa lasa teo rehefa voatendry ho praiminisitra i Luís Montenegro. Izy no mpitarika ny vovonan'ny afovoany-havanana AD (Alliance Démocratique).
Afisy iray tao Porto mivaky hoe: Tokony handoa vola noho ny krizy… ary ny sakafo ireo mpanefoefo. Vahoaka 1974 – Vahoaka 2024. Sary an'i Bibiana Canofre, nahazoana alàlana
Ny Revôlisiôna 1974
Vao maraimben'ny 25 Aprily 1974, nisy andia-miaramila, avy amin'ny MFA, fantatra ihany koa amin'ny hoe “Hetsik'ireo Kapiteny,” nampihatra ny tetika efa voaomana nandritra ny volana maro mba hanonganana ny fitondran'ilay Fanjakana Vao. Notoherin'izy ireo ny Adin'ny Mpanjanaka (1961-1974). Ireo firenena afrikàna toa an'i Angola, Guinea-Bissau sy Môzambika niady nanohitra ny fanjanahantany nataon'ny pôrtiogey.
António Salazar, ilay mpanao jadona nitantana ny firenena nandritra ny 35 taona, nodimbiasan'i Marcelo Caetano tamin'ny 1968, saingy zara raha nisy zavatra niova. Nitohy niaritra famoretana, fahantràna ny vahoaka pôrtiogey, ary ady tany ivelany namoizana aina sy harena maro.
Araka ny tatitry ny BBC, ny Kapiteny Salgueiro Maia, iray tamin'ireo mpitarika ny MFA, no nanomboka ny hetsika tamin'izay andro izay, avy tao anatin'ny andian-tafika tao Santarém, tamin'ny filazàna tamin'ireo namany hoe:
Há várias modalidades de organização dos estados: há o estado socialista, o estado comunista, o estado capitalista e o estado a que isto chegou. Eu proponho acabar com o estado a que isto chegou. Vamos para Lisboa acabar com isto. Quem quiser vir comigo vai formar lá fora, quem não quiser fica aqui.
Misy marobe ny fomba fandrindràna fanjakàna: misy ny fanjakàna sôsialista, kapitalista ary ny fanjakana izay itrangàn'ny toy izao. Manosoka hevitra aho ny hamarànana ny fanjakàna nahatonga ny tahàka izao. ‘Ndao isika ho any Lisbon hamarana an'io. Izay hiaraka amiko dia hivoaka hivondrona atsy ivelany, ireo izay tsy hiaraka, mijanona eto.
Nandeha namakivaky ny renivohitra ilay vondrona nahitàna lehilahy 160, ary tany amin'ny fiafaran'ny tolakandro dia nilavo lefona tsy nisy herisetra ny governemanta. Ilay revôlisiôna dia nahazo ny anarany avy amin'ireo “oeillets” natolotr'i Celeste Caeiro ho an'ireo miaramila teny an'arabe. Ireo dia voninkazo novodiany ho entina mankalaza ny tsingerintaonan'n'ilay trano fisakafoanana niasàny tao Lisbon, saingy tsy maintsy nanakatom-baravarana ilay toerana noho ireo tranga tamin'izay andro izay.
Celeste Caeiro, de 90 anos, que entregou cravos vermelhos aos militares que participaram na revolução portuguesa de 25 de abril, hoje, em Lisboa.
Fotografia: PATRICIA DE MELO MOREIRA / AFP pic.twitter.com/iUA5ZuIK2X
— Paula Alves Silva (@Paulalvesilva) April 25, 2024
Celeste Caeiro, 90 taona, izay nanolotra voninkazo “oeillets” mena ho an'ireo miaramila nandray anjara tamin'ilay Revôlisiôna Pôrtiogey tamin'ny 25 Aprily, androany tao Lisbon.
Andro iray ifanjevoana
Fandalinana iray nataon'ny Ivontoeran'ny Anjerimanontolon'i Lisbon (Instituto Universitário de Lisboa) no nampiseho fa 75% tamin'ny vahoaka pôrtiogey no nihevitra ny 25 Aprily 1974 ho ny hetsika nanandanja indrindra teo amin'ny tantaran'i Pôrtiogaly, ambonin'ny Repoblika sy ny Famerenana ny Fahaleovantena tamin'ny taonjato faha-17.
Tanaty kabary iray tao amin'ny antenimiera, ny filoha lefitry ny antenimera pôrtiogey, Rui Tavares, dia nampahatsiahy fotoana iray niainan'ny Pôrtiogey tao anaty horohoro, nosamborina, nampijaliana, no sady nanasongadina ny lanjan'ilay revôlisiôna:
Cientistas políticos, aliás bastante conservadores, dizem que o 25 de Abril iniciou a terceira vaga de democratização no mundo, que foi pelo sul da Europa, à América Latina, ao Sudeste Asiático, à Europa do Leste, até muito recentemente se iniciar a partir de 2016 a contra-revolução dessa vaga.
E a razão por que o 25 de Abril deu a volta ao mundo é porque o 25 de Abril foi belo, foi a mais bela revolução do século XX. E é nossa.
Ireo mpahay siansa pôlitika, tena mpifikitra amin'ny nentindrazana, milaza fa ny 25 Aprily no niantombohan'ny onja fahatelo'ny famafazana ny demaokrasia manerana izao tontolo izao, izay namakivaky an'i Eorôpa, Amerika Latina ary Azia Atsimo-Atsinanana, Eorôpa Atsinanana, mandra-panomboky ny onjam-panoherana ny revôlisiôna, tsy ela akory izay, tamin'ny 2016.
Ary ny antony nampahalaza ny 25 Aprily nanerana izao tontolo izao dia satria nahafinaritra ny 25 Aprily, ilay revôlisiôna nahafinaritra indrindra ho an'ny taonjato faha-20. Ary antsika izany.
Ireo olona nankalaza ny Revôlisônan'ny 25 Aprily tao Porto, Pôrtiogaly, tamin'ity 25 Aprily 2024 ity. Sary an'i Bibiana Canofre, nahazoana alàlana
Araka ny voalazan'ny gazety pôrtiogey, ny fankalazana tamin'ity taona ity dia nitondra olona marobe nidina teny an'arabe. Tao Lisbon, nisy vahoaka nitangorona tamin'ny alina nialoha ny 25 Aprily tao Largo do Carmo, ilay toerana izay nialokalofan'ny mpitondra tsy ho tratr'ireo mpihoko tamin'ny 1974. Nivadika ho azy ho fibodoana ilay fankalazàna nahazatra rehefa nofoanana noho ny ”tsy fisian'ny fanohanana avy amin'ireo manampahefan'ny tanàna.”
Largo do Carmo
Grândola
25 de Abril de 1974 – 25 de Abril de 2024#25deAbril #25deabril50anos pic.twitter.com/y1FtgkrTlW— Diletante (@Rebeldiletante) April 25, 2024
Tao anatin'ireo vahoaka dia nahitàna ireo bekotro maroholatra, ankizy, sendikalista, mpianatra ary pôlitisiàna avy amin'ny elatra havia sy havanana. Kanefa, taorian'ny fionganan'ny Praiminisitra teo aloha, António Costa, avy amin'ny havia, tamin'ny Novambra lasa teo, ary niaraka tamin'ny fiakaran'i Chega avy amin'ny faran'ny havanana taorian'ireo fifidianana tamin'ny Martsa, dia mbola ifanjevoana blay datin'andro.
Ny sasany nanandrana niaro ny lanjan'ny 25 Novambra 1975, ho ambonin'ny 25 Aprily. Io dia daty mampahatsiahy izay nitranga herintaona sy tapany taorian'ilay revôlisiôna, niaraka tamin'ireo fihenjanana ara-pôlitika sy ideôlôjika nampifandrirotra ny teny anivon'ny tafika. Taorian'ny nanandraman'ny vondrona iray farany havia hanao fitroarana, nisy avy amin'ny ‘elatra-havanana” nanandrana nandrava izany, nahatonga ny firenena ho latsaka tanaty fahirano, hoy ny fanazavàn'ny famoaham-baovao SIC.
Ankehitriny, repoblika demaokratika “semi-presidentielle’ i Pôrtiogaly, ka ny filohampirenena no filoham-panjakana. Hatrizay, ny lehiben'ny governemanta dia tsy mandray fitenenana manoloana ny parlemanta rehefa fotoam-pivoriana 25 Aprily. Saingy tao anaty kabary fohy nataony ho an'ny tanora tao amin'ny toeram-ponenana ôfisialin'ny praiminisitra, Luis Montenegro dia nanambara fa “mihoatra noho ny fijerena ireo 50 taona lasa [hatramin'ny nisian'ny revôlisiôna], hibanjina ireo taona maro ho avy isika.”
Tao anatin'ny lahateniny ho an'ny antenimieram-pirenena, nilaza ny filoha Marcelo Rebelo de Sousa hoe:
Reconheçamos essa força vital da democracia e tenhamos a humildade e a inteligência de preferir sempre a democracia, mesmo que imperfeita, à ditadura.
Aleo isika hanaiky io hery iankinan'ny demaokrasia io ary andao hanana fanetrentena sy fahiratantsaina mba hisafidy mandrakariva ny demaokrasia, eny fa na tsy lavorary aza, toy izay ny jadona.
