‘Sahana varim-bazaha tsy misy fetra ao atsinanan'i Okraina’. Sary [1] an'i Polina Rytova [2]. Nampiasaina maimaimpoana miaraka amin'ny lisansa Unsplash [3]
Maro eran-tany no nanaraka ny fanafihan'i Rosia an'i Okraina, herintaona lasa izay, tamin'ny tsy finoana. Ady notarihana lehilahy iray izany, toy ny hoe saribakoly, manao fampisehoana, ho an'ny mpanatrika – ny ankamaroan'ny sisda eto amin'izao tontolo izao. Tahaka ny maro, nifikitra tamin'ny tatitry ny vaovao aho, nanaraka ny fivoarana, nanahy momba ireo Okrainiàna namako, mpiara-miasa ary ny fianakavian-dry zareo. Tsy fantatro hoe haharitra herintaona io nofy ratsy io ary tsy hita fiafaràny
Nanomboka teo, ny faharavana sy ny fahapotehan-javatra tavela vokatry ny fanafihan'i Rosia an'i Okraina dia tena fahasimbàna tanteraka. Ny valin-kafatra maneran-tany ho fanohanana an'i Okraina, na dia nanampy betsaka aza izany, dia tsy nanakana an'i Rosia hanohy hahazo tombony amin'io ady io – noho ireo mpikarama an'ady ao aminy, ny fifehezana jadona ny fahefana izay mampangina ny fanoherana eo an-toerana amin'ity ady ity, ary ireo fikambanana iraisam-pirenena azo isaaina amin'ny rantsan-tànana mpanohana azy, anisan'izany i Shina sy Iràna.
Nandritra izany fotoana izany, na teo aza ny fampihorohoroana natomboky ny fanjakana Rosiàna, naneho herimpo sy firaisankina ny Okrainiàna, ary mbola mijoro amin'ny toerany, miaro ny lasany, ny ankehitrininy ary ny hoavin'izy ireo. Ny foko dia mitodika any amin'ireo namana sy mpiara-miasa be herim-po rehetra izay nanohy ny asany na teo aza ny korontana. Ary mirary fiononana feno ho an'ny fianakavian'ireo izay tsy miaraka amintsika intsony.
Tany am-piandohan'ny fanaiham-bohitra dia nanoratra ity fisaintsainana manokana ity aho [4]momba ny fomba nitaterana sy fahitàna ny ady any amin'ireo firenena toa an'i Torkia, izay misy ahy. Mbola tazoniko hatrany ny zavatra nosoratako tamin'izany: fa toy ny tamin'ny fiandohan'ny ady, herintaona taty aoriana, isika, mpanao gazety iraisam-pirenena, mpandinika ary mpanaramaso, dia miaina ao anatin'ny balonina iray mizara feo mitovitovy. Azo antoka fa miditra isika ao amin'ny lavaka mangitsokitsoky ny fampielezankevitra Rosiàna na mpomba an'i Rosia-miresaka fotsiny mba hahatsapa fa tsy dia misy fiovàna firy. Raha misy, dia nivadika ho tsy voafehy. Iny taona lasa iny dia mbola nanaporofo indray zavatra iray: hoe na manao ahoana na manao ahoana ny habetsahan'ireo tatitra tsy mitanila, ny famakafakana lalina, ary ny votoaty mifanaraka amin'ny zava-misy atolotra, raha mbola marenina ny mpihaino, dia kely dia kely ny azontsika atao hanovàna ny fitantaràn'ny fampielezankevitra. Nefa koa, raha mbola tsy manana feon'ny fieritreretana na tahotra ny heloka bevava ataony ireo ao ambadik'io fampielezankevitra io, inona no azontsika atao?
Ao amin'ny ” The Noise of Time [5] ” nosoratan'i Julian Barnes, misy ity andalana ity:
Na izany aza, noho izany rehetra izany, noho ny zava-drehetra tsy manam-paharoa tamin'ny fanehoana ireo mpanao jadona lian-drà, dia somary vendrana i Shakespeare. Satria ireo bibibeny dia nanana fisalasalana, nofy ratsy, nenin'ny feon'ny fieritreretana, fanamelohan-tena. Hitan’izy ireo niakatra teo anoloany ny fanahin’ireo novonoiny. Fa amin'ny tena fiainana, ao anatin'ny tena horohoro, feon'ny fieritreretana meloka ahoana? Nofy ratsy inona? Izany rehetra izany dia tsy hafa fa fihetsehampo, fanantenana diso, fanantenana fa ho araka izay niriantsika izao tontolo izao, fa tsy toy ny teo aloha. Ireo nikapa hazo sy nampanidina ny poti-kazo, ireo nifoka sigara Belomory tao ambadiky ny biraony tao amin’ny Trano Lehibe, ireo nanao sonia ny baiko sy niantso an-telefaonina, nanakatona antontan-taratasy iray ary niaraka tamin’izany aina iray: firy tamin’izy ireny no nanonofy ratsy, na efa nahita ny fanahin’ireo maty nijoro mba hanome tsiny an-dry zareo.
Nandritra ny taona lasa iny, reko ny teny hoe “feon'ny fieritreretana” sa tokony holazaiko hoe, ny tsy fisian'izany. Ho an'ireo mandray fanapahankevitra, ary ho an'ireo mampihatra azy ireny. Ny resaka momba ny vahoaka Rosiàna dia manampy fijery samihafa bebe kokoa: nandao ny firenena ireo Rosiàna manohitra ny ady noho ny tahotra ny ho vokany; izay nijanona tao dia nampanginina; ny sisa amin'ny vahoaka dia mizara ho ireo izay manohana hatrany kabary tsara lahatry ny fanjakana manohana ny ady sy ireo izay tsy manaiky
Nahaliana ny fandrakofana ireny fijery samihafa avy any Torkia ireny. Anisan'ireo firenena tsy naneho hevitra hanasazy an'i Rosia fotsiny i Tiorkia fa nihazona ny habakabaka hisokatra ho an'ny sidina, ary koa nivadika ho toeram-pitodiana malaza ho an'ireo Rosiàna nandao ny fireneny hatramin'ny nanombohan'ny ady. Ao amin'ny faritra misy ahy ao Istanbul, mahita aho Rosiàna miladilady any amin'ireo trano fisotroana kafe sy trano fisakafoanana izay matetika ny mponina ao an-toerana no mpankao, ary miantsena amin'ny toeram-pivarotana iray mitovy. Hatramin'ny nanafihana an'i Okraina dia nanatrika kaonseritra maromaro aho izay mpanakanto avy any Rosia no mpiantsehatra; Nitafatafa tamina tompona café iray avy any Rosia aho ary tsy mitsahatra mandre ny tantarana Rosiàna maro kokoa nisafidy ny handeha ho any Torkia ary hijanona eto aloha amin'izao fotoana izao. Ny ampitson'iny, raha niandry teo amin'ny filaharana handoa vola tao amin'ilay toeram-pivarotana falehako teo an-toerana aho, dia nisy lehilahy Rosiàna nandoa ny vokatra novidiany (tolo-botsotra), ary namerina ny vola madinika natolotr'ilay mpandray vola azy. Tamin'ny teny anglisy dia nilaza taminy izy fa tsy mila izany. Tsy naharitra aho; ka niresaka tamin'ilay lehilahy tamin'ny teny Rosiana, dia nilaza taminy fa mety ho azo ampiasaina handoavana zavatra hafa ilay vola madinika. Taitra ilay lehilahy tamin'ny voalohany nandre ny teny Rosiàna, gaga izy ary namaly fa tsy nahazatra azy ny nampiasa azy ireny. Rehefa handeha izy, dia niandrandra, tsy tapa-kevitra raha tokony hiresaka amiko na tsia, fa avy eo nandao ny fivarotana. Nieritreritra ny feon’ny fieritreretany aho tatỳ aoriana. tsy nanapa-kevitra izy raha tokony hiresaka amiko, fa niala ny fivarotana. Nieritreritra izay feon’ny fieritreretany aho tatỳ aoriana.
Efa 10 taona mahery no nipetrahako teo amin’ny manodidina. Mazava ho azy fa naharafitra fisakaizana tamin'ny mpiasan'ilay toeram-pivarotana sy ny tompony aho, tany amin'ireo trano fisotroana kafe sy fandraharahàna hafa. Rehefa manontany azy ireo aho raha nahatsapa firongatry ny mpanjifa Rosiàna izy ireo, dia samy namaly izy ireo hoe “Eny.” Any Kadikoy, faritra be olona, 20 minitra miala amin'ny toerana misy ahy, dia rosiàna no reko bebe kokoa eny an-dalambe.
Ho ana mpanao gazety iray, tantara io, fa ho an'ny olona manana fifandraisana amin'ilay faritra, ary manana namana any Okraina rotidrotiky ny ady, fanamby sarotra ny hanoratra ireny tantara ireny. Raha ny Tiorka amin'ny maha-vahoaka azy, sy Tiorka amin'ny maha-firenena azy dia nandray tsara an-tanan-droa ireo orinasa Rosiàna sy ireo mpifindra monina, ho an'ny olona toa ahy, dia somary saro-takarina kokoa izany. Izany, sy ny fitantaràna nasionalista, manohitra ny tandrefana mbola mifàka ao Tiorkia ary milaza fa nanaovana fihantsiana i Rosia, dia mahatonga ny adihevitra manohitra ireo hevitra ireo ho sarotra.
Izany rehetra izany dia mampahatsiahy ahy indray hoe ilay tantara nosoratako tamin'ny fiandohan'ny ady, ny fahalalana ananan'ny olona toa ahy, ary ny fifankahazarana amin'ireo fientanana tsaran'ny “Big Brother” ao Rosia ao amin'ny faritra misy anay dia mametraka anay amin'ny toeran'ny fisalasalana, fa kosa fisalasalana ao anatina firenena vahiny iray (farafaharatsiny raha ny amiko), izay manana ny ahiahiny sy ny fitantarana ara-tantara azy manokana.
Aiza no ametrahan'izany ahy? Amin'ny toerana iray izay mifanipaka isanandro ny faharetana, ny etikan'ny asa fanaovana gazety ary ny fifandraisana manokana. Saingy miaraka amin'ny asa iray ihany koa: hanohy hanazava hatrany amin'ireo izay mahita fomba fijery hafa mihitsy ny zavamisy, hoe tsy nila fihantsiana i Rosia, ilay fanjakana mpanao herisetra, mba hanafihana an'i Okraina. Araka ny efa nasehon'ny taona lasa iny, efa izay no drafitra hatrany am-piandohana.