(Fanamarihana: lahatsoratra anglisy tamin'ny Jona 2020)
Pretra zeeorziàna ôrtôdôksa namafy rano voahasina teny an'arabe tao Tbilissi renivohitra, tamin'ny 17 Martsa. Sary (c) : Mariam Nikuradze / OC Media. Fampiasàna nahazoana alàlana.
Tsy nitovy ny fidonan'ny COVID-19 nanerana izao tontolo izao ; nahazendana ny erantany ny tao Zeorzia tamin'ny nahavitàny nandresy ilay viriosy.
Maro no fanazavana azo araikitra amin'io fahombiazana io, indrindra fa ireo fiampangàna ho manafina ny tena fidadasiky ny valanretina sy ny tena antontanisa marina (araka ny sarintany avy amin'ny Anjerimanontolo Johns Hopkins [1], tamin'ny 29 Jona 2020, nisy 926 ireo tranga voamarina voaisa tao amin'ilay firenena ary fahafatesana 15). Na inona na inona zavamisy marina, dia toa nihanalefaka ny andiany voalohany, izay nanome fahafahana hisaintsainana ny valinkafatra avy amin'ireo mpisehatra sy ireo andrimpanjakana goavana tao amin'io firenena ao Kaokazy Atsimo io.
Manana dindo pôlitika sy sôsialy goavana be ao Zeorzia ny eglizy ôrtôdôksa, izay 83,4 % amin'ny vahoaka no mpino mpanaraka azy. Voaporitra fony fitondrana sôvietika, nahazo fanohanana ara-bola goavana be ilay eglizy, tamin'ny endrika vola omen'ny fanjakàna sy famerenana ireo fananany, izay nitontaly hatramin'ny ampolony tapitrsa Lari maromaro raha ny navoakan'ny [2] tatitra iray avy amin'ireo ONG ao an-toerana, tamin'ny 2016 (Notoherin [3]‘ny Fitsaràna momba ny Lalàm-panorenana ao amin'ny firenena ireny fanomezana tombon-dahiny ireny hatreo).
Misitraka fanajàna eny anivon'ny rehetra ao anatin'ny fiarahamonina zeorziàna izy – fandalinana iray nataon'ny National Democratic Institute (NDI) sy ny CRRC-Georgia nivoaka tamin'ny Janoary lasa teo [4] no nanasongadina fa ny Novambra-Desambra 2019, 50 % tamin'ny vahoaka no nino tsy nisy fepetra an'ilay Eglizy. Tsy nitsahatra ny nitontongana anefa io tondro io nandritra ny taona maro – tafakatra ho 64% io tarehimarika io tamin'ny Jolay 2019, ary mbola ambony noho izany aza nandritra ireo taona maro talohan'izay.
Midika izany fa mila dinihana manokana ireo asa nataon'ny eglizy nandritra ilay valanaretina. Amin'izay indrindra, manontany tena ny sasany amin'ireo mpanaramaso raha toa ka hanimba bebe kokoa ny lazan'ilay eglizy ireny hetsika nataony ireny.
Ny 26 Febroary i Zeorzia no nanambara tamin'ny fomba ôfisialy ny fisiana tranga COVID-19 voalohany tao aminy [5]. Ny 17 Martsa ny hetsika voalohany avy hatrany dia nataon'ny Eglizy ôrtôdôksa, rehefa namafy rano voahasina nanerana ny arabe tao Tbilissi renivohitr'i Zoerzia ilay mpitarika fivavahana. Nohazavain'ny arseveka Shalva Kekelia fa fomba iray hangatahana an'Andriamanitra mba hanampy hiaro ny firenena sy ny vahoaka iny, mba tsy ho tratr'ilay viriosy. Andro telo taorian'izay, namoaka fanambaràna iray [6]ny patriarkà hanasàna ny olon'ny paroasy manana olana ara-pahasalamana mba tsy hifangaro amin'ny hafa mandra-pahasitran'izy ireny tanteraka, ary nanosoka hevitra ny hanaovana ny fotoam-pivavahana eny ankalamanjàna mba hisorohana ny fivorivorian'olona marobe anaty toerana teritery.
Nanoloana ny firongatry ny COVID-19, ny 21 Martsa i Zeorzia no nanambara ny maha-latsaka an-katerana azy [7], ka nandràra ny fivorivorian'olona mihoatra ny 10. Rehefa nanontanian'ireo mpanao gazetin'ny On.Ge raha toa ka mihatra ihany koa amin'ireo fotoam-bavaka ilay fandraràna, novalian'ny [8] Praiminisitra, Georgi Gakharia, fa « mihatra ho an'ny olona rehetra ilay izy ». Nisy adihevitra imasombahoaka naterak'izay, momba ny fiarovana rehefa mandray anjara manatrika raharaham-pivavahana ; izany dia nanosika ny patriarkà hamoaka fanambaràna iray [9] tamin'ny 25 Martsa nanamafisany fa tsy misy miova ireo raharaham-pivavahana, saingy notohanany ireo fepetra napetraky ny fanjakàna ho fifehezana ilay krizy. Nomarihan'ilay fanambaràna fa ny media sasantsasany dia namaritra ilay toedraharaha tamin'ny fomba manisika hevitra manao hoe azo tazonina ho tomponandraikitra amin'izay vokatra ateraky ny fiparitahan'ilay viriosy ny Eglizy.
Tamin'ny Aprily, rehefa niha-nanakaiky ny Alahadin'ny Paska sy ny Alahadin'ny Sampankazo, tonga tamin'ny faratampony ireo ezaka nataon'ny manampahefana hahita fomba fiteny iraisany amin'ny eglizy sy ireo mpino. Nambaran'i [10] Gakharia fa any an-tokantrano izy no mety hijery fahitalavitra hanaraka ny fotoam-pivavahana amin'ny Paska, raha ny minisitry ny fahasalamàna indray, Ekaterina Tikaradze, nanampy fa tokony ho any an-tokantranony ny olona no mivavaka, satria « Manerana ny habaka rehetra Andriamanitra », tsy voatery ho any anaty Eglizy ihany.
Kanefa, nihizingizina tamin'ny heviny ilay Zeorziàna mpitari-pivavahana ôrtôdôksa ary nanambara fa hotohizana ireo fotoam-pivavahana. Notsipihany ihany anefa fa nampihariny tao anatin'ny eglizy ireo fepetra sàkana sôsialy, namporisihany ireo mpino hanaraka avy any ivelany ny toriteny amin'ny alàlan'ireo fanamafisampeo, ary nomeny ny baiko hamendrahana fanafody ny toerana fivavahana. Tsy dia nilefitra loatra ny eglizy tamin'ireo fombafombam-pivavahana hafa: ohatra, ny fampiasàna sotro iraisana rehefa manolotra ny divay mandritra ny fotoam-pivavahana. « Tena tsy azo ekena ny hoe misy mpikambana ao amin'ny eglizy misalasala momba ny misterin'ny sakramentan'ny fanasan'ny Tompo ary maneho izany amin'ny alàlan'ny fihetsik'izy ireo, toy ny fandàvana ny hiray sotro, loharanon'ny fahazoana aretina », izany no azo vakiana ao anatin'ny fanambaràna iray nataon'ny eglizy [11] taorian'ny fivorian'ny sinôda tamin'ny 20 Martsa.
Rehefa namaly ilay fanapahankevitry ny sinôda, nanosoka hevitra [12] i Giga Bokeria, pôlitisiàna iray avy amin'ny mpanohitra, mpikambana ao anatin'ny antoko eorôpeàna ao Zeorzia fa tsy tokony niandrandra fitondra manokana ho azy ny Eglizy, ary ireo femeperana dia tokony hihatra amin'ireo andrimpanjakana sy ny olompirenena rehetra, amin'ny fomba mitovy.
მორწმუნე ადამიანებს, ან მათ ნაწილს უფლება აქვთ, არ სჯეროდეთ მეცნიერების, ან მიიჩნევდნენ, რომ მათი მნიშვნელოვანი რელიგიური რიტუალის დროს მეცნიერება არ მუშაობს, როგორც ახლა გვესმის, თურმე, კოვზით ზიარებისას დაავადება არ გადავა ადამიანებზე, რაც ჩემთვის არის აბსურდი, მაგრამ მათ აქვთ უფლება, რომ ამის სჯეროდეთ. თუმცა ეს უფლება სამოქალაქო სეკულარულ სახელმწიფოში მთავრდება იქ, სადაც იწყება სხვების უსაფრთხოება
Ireo mpino, na farafaharatsiny, ny sasany amin'izy ireo, dia manana zo tsy hino ny siansa, na hino fa ny siansa dia tsy mihatra amin'ireo fombafombam-pivavahana manandanja amin-dry zareo araka ny fiheverany azy. Hadalàna no fahitàko ny hoe rehefa mifampizara sotro dia tsy mifindra amin'ny olombelona ilay aretina, nefa zon-dry zareo ny hino na tsy hino izany. Na izany aza, ao anatin'ny firenena sivily sady laika iray, mifarana io zo io manomboka eo amin'ny maha-tandindonin-doza ny an'ny hafa .
Izany no mbola mahatonga ny ampahany amin'ny fiarahamonina ao Zeorzia mitohy mijery ny Paska amin-tebiteby [13]. Ny 7 Martsa, ilay Zeorziàna teôlôjiàna sady pretra fahiny, Basil Kobakhidze, dia nanao antsafa iray [14] tao amin'ny Pirveli TV ka nandritra izany no nanatefotefohany ny patriarkà ho manao « fanatisma » amin'ny resaka fitondra ny raharaha COVID-19. Kobakhidze, izay monina any Frantsa, dia nanamafy fa ilay Eglizy dia lasa « Fanjakana anaty Fanjakana » ary mety hitondra ny anjara birikiny amin'ny fanelezana ilay valanaretina. Etsy andaniny, hoy izy nanipika, tsy tandindonin-doza ireo sangany ara-pôlitika eo amin'ny firenena sy ireo mpikambana ambony ao amin'ny fitantanana ny fiangonana, satria tsy hanana olana amin'ny fahazoana fikarakaràna ara-pitsaboana.
Ary na dia nambaran'ny governemanta aza ny fanibohana ireo tanàna efatra lehibe indrindra ao Zeorzia (Tbilissi, Kutaisi, Batumi ary Rustavi) tamin'ny 15 Aprily, nitohy hatrany ny fanomanana ny fiaretantory goavana ho fandraisana ny Paska. Nampahatsiahivin'i [15] Tikaradze tamim-pahamalinana tokoa fa ireo rehetra ao anatin'ny fiarahamonina zeorziàna, isan'izany ny eglizy, fa indrindra indrindra ireo olon-tsotra, dia tokony hifampizara andraikitra amin'ny governemanta mba handresena ilay viriosy.
Môpera Shalva Kekelia, pretra ao amin'ny Eglizin'ny Fiovan-Tarehy ao amin'ny vohitr'i Vake ao Tbilissi, dia nanambara [16] fa, tamin'io hariva io, nikasa izy ny hametraka rafitra vonjimaika ho an'ireo mpino – na dia efa nohajaina tao anatiny aza ny fepetra fametrahana elanelana sôsialy, noheverina ho olona 2.00 no azony noraisina. Tokony hahafahan'ireo mpino mijanona ao anatin'ny Eglizy mandritra ny alina tontolo ireny fepetra ireny, voasoroka araka izany ny tsy fahafahana mivezivezy amin'ny alina. Toy izany koa, ilay tambonivohitra, Iakob de Bodbe, iray amin'ireo ekleziasta tena manana ny toerana ao anatin'ilay eglizy, dia nanipika tao anaty antsafa iray [17] nataony ho an'ny InterPressNews fa tsy nanome baiko na iza na iza ny eglizy mba hanatrika ireo fotoam-pivavahana, ary « tomponandraikitra amin'ny tenany ny kristianina tsirairay. »
Ny 17 Aprily, nambaran'i [18] Kobakhidze tao anaty antsafa iray hafa fa ny fanolorantenan'ny patriarkà hikarakara fotoam-pivavahana goavana dia efa loza mitatao henjana ho an'ny fahasalaman'ny daholobe. Saingy tsy ireo tena sangany amin'ny mpanakiana eglizy ihany no toa manohana ny heviny. Ny androtr'izay ihany, ekleziasta 13 no nanao sonia taratasy iray misokatra [19] nilazàna fa lavin-dry zareo, mandritra ny fotoana voafetra, ny handray anjara amina litorjia :
ქრისტესთან ჭეშმარიტი ურთიერთობა, მასთან ზიარება მხოლოდ ტაძარში სიარულით არ გამოიხატება. ჩვენ სხვაგვარადაც შევიქნებით ქრისტეს ჭეშმარიტი ტაძარნი, როგორც მისი სხეულის ნაწილნი (ეფ. 5,30) და მის წმიდა სხეულს ჭეშმარიტად თანაზიარნი. ვინც დღეს ეპიდემიის გამო თავს იკავებს ღვთისმსახურებაზე შეკრებისაგან, არათუ ქრისტეს ღალატობს, პირიქით, ცდილობს მოცემულ ვითარებაში აღასრულოს სულიერი ლიტურგია მოყვასის მსახურებისა. მოშიშება ყოველთვის სიმხდალეს არ ნიშნავს, ხანდახან იგი დიდი საქმის საფუძველი ხდება.
Tsy ny fankanesana any amin'ny Eglizy ihany no atao ho fiombonana amin'i Kristy. Azontsika atao ny mamorona tempoly marina ho an'i Krisy amin'ny fomba hafa, amin'ny firaisana amin'ny vatany masina. Ireo izay mihataka tsy mifamory amin'izao fotoana izao mba hivavaka noho ny fisian'ilay valanaretina dia tsy mamadika an'i Kristy; ny mifanohitra amin'izany aza, manao izay vitany ry zareo mba hanatontosana ny litorjia ara-panahy amin'ny alàlan'ny fisaintsainana ny mpiara-belona, noho ny zavamisy amin'izao fotoana izao. Tsy midika hakanosàna mandrakariva akory ny tahotra; indraindray dia izy no mety ho loharano miteraka ireo hetsika goavana.
Saingy tamin'ny ankatoky ny Paska sy ny Zoma Masina, toa adinon'ilay Zeorizàna mpitarika fivavahana ireo fameperana tokony ho nohajainy. Toa anatin'ny fanibohana an'i Zeorzia, noraràna ny fivezivezen'ny fiara nanomboka tamin'ny mitatao vovonana. Na izany aza, ny 17 Aprily, nanambara [20] ny patriarkà fa zavatra tsy nifanarahana nialoha tamin'ny patriarkà io fandraràna io ary ny mpitarika fivavahana, ireo mpikambana anaty amboaram-peon'ny eglizy sy ireo mpanao sorona masina dia afaka mivezivezy malalaka amin'ny fiara mba hanatrika ireo fotoam-pivavahana.
Araka izany ny litorjian'ny Paska dia notontosaina niaraka tamina mpino vitsy isa noho ireo tamin'ny taona maro tany alohany; saika fianakavian'ireo mpitarika fivavahana no betsaka tamin'ireo nandray anjara tamin'izany.
Nanerana ny firenena, anjatony maro ireo mpino avy amin'ny paroasy no tonga nanatrika ny fotoam-pivavahana natao ny 18 Aprily, na teo aza ny antso nataon'ireo manampahefana amin'ny tokony hijanonana an-trano. Tao amin'ny Katedraly Sameba ao Tbilissi, hoy ny tatitry ny [21]Reuters, nanao aro-vava-orona daholo ny rehetra no sady nanaja ihany koa ny elanelana sôsialy. Nandritra ny toriteniny tamin'ny Paska, nolazain'ny patriarka Ilia II fa niteraka tahotra tany anatin'ny olona marobe ilay viriosy, nanosika azy ireny hiverina tamin'Andriamanitra. « Tsy tokony hatahotra ny fakampanahy isika, ny kristianina dia mandray ny olana amin'ny fankasitrahana an'Andriamanitra ary mahita ny tànan'Andriamanitra any anatin'ny zava-drehetra… no sady mikaroka hatrany izay vahaolana tsara ho an'ny zavamisy ankehitriny », hoy ilay Zeorziàna mpitarika fivavahana ôrtôdôksa nanohy ny teniny.
Na nisy aza tranga vitsivitsy nahitàna ekleziasta tratry ny COVID-19, toy ilay mpiasa amin'ny eglizy iray ao Tskneti [22], any ivelan'ny renivohitra zeorziàna, sarotra be ny hilaza raha tena ny fivavahana iraisan'ny daholobe tokoa no tomponandraikitra amin'izany. Ny 5 Mai 2020, ny minisitry ny fahasalamàna ao Zeorzia, Tikaradze, nilaza fa ireo manampahefana dia tsy mbola nahita « vondrona eglizy » nahitàna trangana COVID-19.
Ny olana dia tsy ny hoe voa sa tsia ireo mpino. Ho an'ny sasany ao Zeorzia, ny fihetsiky ny eglizy nanoloana ireo fepetra napetraky ny fanjakana hiatrehana ny COVID-19 dia mampibaribary ny fomba fihevitr'ilay mpitarika fivavahana ny fifandraisany amin'ny Fanjakana – dia manontany tena ry zareo raha toa ireo lesona nentin'ilay valanaretina ka mety ho nitondra krizin'ny finoana ao amin'ny anjara toeran'ny eglizy ôrtôdôksa zeorziàna eny anivon'ny fiarahamonina.