Mpikambana ao amin'ny Firenena mikambana momba ny Toetr'andro nandritra ny vovonana COP27 miresaka ny fomba hanampiana ireo Fanjakana Nosy Kely An-dalam-pandrosoana (SIDS) amin'ny fampahombiazana ny rafitra fanairana mialoha, izay fitaovana ilaina amin'ny fisorohana, fampihenana ary famahana ny Fahaverezana sy ny Fahavoazana. Sary avy amin'ny World Meteorological Organization ao amin'ny Flickr, CC BY-NC-ND 2.0.

Manana tanjona mazava tsara ireo antsoina hoe firenena andalampandrosoana raha namonjy ny COP27 tany Ejipta : hahazo famatsiam-bola amin'ny Fatiantoka sy Fahasimbana (L&D).

Efa am-polony taona maro izany no antso fampivondronana manako avy amin'ireo firenena ireo, ary maro amin'izy ireo no efa miaritra ny fiantraikan'ny toetr'andro mahery vaika [mg]. Tsy vitan'ny hoe miatrika ny fiakaran'ny haavon'ny ranomasina sy ny loza miha-mahery vaika sy matetika izy ireo, fa maro amin'ireo firenena ireo ihany koa no bokan-trosa izay tsy manana fahafahana hamerina izany.

Toa nivadika ho tombotsoan'izy ireo ny raharaha herinandro lasa rehefa nisy ny fanapahan-kevitra tamin'ny ora farany tamin'ny fanombohan'ny COP, mba hanatsofohana ny L&D ao anaty fandaharam-potoana.

Na izany aza, iray andro monja tavela amin'ny fihaonambe maneran-tany, dia mbola tsy nisy ny fanorenana famatsiam-bola L&D. Ny tsikaritra dia natrehina imaso ny fihodikodinana miharihary nataon'ireo firenena mandroso tamin'ity lohahevitra ity.

Ho setrin'izany, nanatontosa valan-dresaka ho an'ny mpanao gazety haingana ireo solontena avo lenta avy amin'ny rafitra fifampiraharahana — Alliance of Small Island States, ny Independent Alliance of Latin America and the Caribbean, G77, sy ny Least Developed Countries — mba hampahafantatra ny fomba fijerin'ireo vondrona ireo ny hoe “Tsy fihetsehana manoloana ny Fatiantoka sy Fahavoazana”.

Tamin'ny anaran'ny G77, nanambara i Sherry Rehman, Minisitra Federalin'ny Fiovaovan'ny Toetr'andro ao Pakistana fa ny rafitra COP manontolo dia tokony hitodika mankany amin'ny foto-kevitry ny tanjona iraisana nefa voasokajy mazava, satria anisan'ny ivon'ny fototra iorenany izany. Mampitaha izany amin'ny rariny ara-toetrandro, nilaza mazava tsara izy fa raha tsy omena ny famatsiam-bola amin'ny L&D, dia hiteraka voka-dratsy izany: “Ny fanemorana dia efa fandavana ny rariny amin'ny toetrandro.”

Amin'ny ankapobeny, mihalasa ihany ny fotoana sarobidy kanefa misy ny fanapahan-kevitra manan-danja momba ny famatsiam-bola L&D tsy raharahiana amin'ity COP ity.

Nambara ho fihaonana an-tampony amin'ny fanatanterahana, ny fampiharana, ny fampifanarahana ary ny faharetana ny COP27; natao ho COP Afrikanina ihany koa izany. Saingy, araka ny filazan'ny vondrona, ​​mavesa-tongotra aoka izany ireo firenena amin'ny ilabolantany avaratra amin'ny fanomezana ara-bola mba hiatrehana ny traika izay tsy ananan'ny firenena amin'ny ilabolantany atsimo tanana hamoronana (hananganana).

“Tsy tokony ho lasa sazy fanamelohana ho faty ny faharefoanay. Maniry ny ivoahan'ny hafatra politika mahery vaika amin'ity COP ity izahay, satria rehefa mirehitra ny planeta, dia izahay no mirehitra voalohany,” hoy ny fanamarihan'ny fanambarana mahasarika avy any Pakistan.

Misedra ireo voka-dratsy mifandraika amin'ny fisehoan-javatra mihoa-pampana sy mivoatra tsikelikely mihatra amin'ny vahoakany, ny toekareny ary ny harena voajanahariny ny Fanjakana Nosy Kely An-dalampandrosoana (SIDS), toa ireo any Karaiba. Araka ny tatitry ny IPCC Working Group I (WGI) vao haingana, efa mihamafy sy mihamitombo hatrany ny voka-dratsy ateraky ny fikorontanan'ny toetr'andro . Ho an'ny SIDS, mitovy amin'ny krizy tena misy tokoa izany.

Miantehitra amin'ny otrikarena amorontsiraka sy an-dranomasina ireo firenena-nosy, anisan'izany ny fambolena madinika, ny tora-pasika, ny jono, sy ny maro hafa. Na dia fiovana kely monja amin'ireo otrikarena ireo aza dia hisy fiantraikany lehibe ho an'ny toekarena madinika.

Ho an'ny Minisitra Joseph, mihoatra noho ny finiavana ara-politika ihany no ilaina amin'ity COP ity – ny tena zava-dehibe dia ny fampiharana mivaingana ny fifanakalozan-kevitra sy ny fanoloran-tena hita maso. “Mangidy vava izahay fa tsy mbola voavadika ho hetsika ara-politika ny fanoloran-tena ara-politika hanomezana tolotanana ireo lasibatry ny toetrandro,” hoy izy. “Ity no kely indrindra azonay ekena, amin'izany.”

Mitondra ny zava-misy ao amin'ny efitrano, nanondro ny fandringanana nateraky ny Rivo-doza Irma tamin'ny taona 2017 tao  an-tanindrazany ny Minisitra Joseph. Nokapohin'ny rivotra 185 mph i Barbuda ary nijanona ho rava sy tsy nisy mponina nandritra ny volana maro.

“Nahoana aho no voatery hankany amin'ny Firenena Mikambana ary hangataka fanomezana sy fiantrana? Tsy tokony ho zavatra andrasana azo ekena ho an'ny SIDS izany amin'izao fotoana izao,” hoy izy nitaraina. Miantso ireo mpiara miombon'antoka rehetra aho, aza avela hiala amin'ny COP27 tsy misy ny fametrahana ny tahirim-bola L&D izahay… amin'izay raha ravan'ny tafio-drivotra i Bangladesh, Tuvalu, Barbados, na Antigua ary Barbuda amin'ny taona ho avy, dia tsy hisy ny toe-javatra izay voatery hifindra toerana ny mponina. Amin'ny ankamaroan'ireo firenena ireo, dia hopitaly iray ihany no misy. Inona no hataon'ny olona raha sanatria rava io hopitaly iray io?”

Raha 24 ora sisa no hipetrahana sy hanaovana izany, dia tsy mihemotra ny firenena an-dalam-pandrosoana.

Nanatrika ny COP27  tany Ejipta i Dizzanne Billy.