Miasa any amin'ny toerana lavitra ny mpitati-baovaon'ny Mizzima News. Pikantsary avy amin'ny lahatsarin'ny Mizzima News YouTube 

[Lahatsoratra mey 2022] Miatrika loza mitatao faran'izay henjana amin'ny fanatanterahana ny asany ireo mpanao gazety monina ao Myanmar satria mbola notanan’ny governemanta miaramila ireo olona voampanga ho nanome vaovao sy manohana ny hery mpanohitra.

Hatramin'ny fanonganam-panjakana tamin'ny volana Febroary 2021, mpanao gazety miisa 143 farafahakeliny no nosamborina, ka voampanga ho nanaparitaka vaovao diso momba ny fitondrana miaramila ny ankamaroan'izy ireo. Manodidina ny 82 no navotsotra rehefa nahazo famotsoran-keloka, saingy mbola tazonin’ny miaramila kosa ny 58, araka ny fanaraha-maso nataon’ny Ivontoerana ho an’ny Politika sy ny Paikady ao Myanmar.

Efa nitatitra momba ny zavatra iainan’ireo mpanao gazety any am-ponja sy ny zava-tsarotra atrehin'ny fampitam-baovao mahaleo tena, ny mpanao gazety vahiny, ary ireo voatery nandositra ny firenena ny Global Voices.

Na dia eo aza ny loza mitatao mianjady amin'izy ireo, dia mbola manohy mitatitra hatrany eny an-kianja ireo mpanao gazety hanomezana ny vaovao azo antoka indrindra momba ny zava-mitranga ao Myanmar ho an’izao tontolo izao. Nahazo loka maneran-tany noho ny asany tany Myanmar mihitsy aza ireo mpanao gazety tsy mitonona anarana.

Tamin'ny antsafa nifanaovana tamin'ny Radio Free Asia (RFA), tranonkalam-baovao tohanan'ny governemantan'i Etazonia, nizara ny fitandremana fanampiny tsy maintsy ataon'ny mpanao gazety rehefa mitantara ny zava-mitranga any Myanmar ilay mpanao gazety an-tsary Ta Mwe (solon’anarana):

When we cover news activities on the ground, we first need to find a route to flee from the scene and escape arrest, before we start doing anything like taking photos or interviewing people. As I have covered flash mob protests in Yangon, I have planned carefully which streets to run away on as soon as I finish taking photos. It has become very challenging. When I grab a taxi on my way back from the coverage, I don’t do it in the streets close to the scene. I walk a few blocks to hide the traces of my identity before I take a taxi.

Mila mitady lalana handosirana ny toerana sy handosirana ny fisamborana aloha isika rehefa mitantara ny hetsi-baovao eny an-kianja, alohan'ny hanombohantsika hanao zavatra toy ny fakana sary na fanadihadiana olona. Raha nitantara ny hetsi-panoherana tselatra tao Yangon aho, nomaniko tsara izay lalana tokony handosirako raha vao vita ny fakana sary. Lasa sarotra be izany. Tsy eny an-dalambe akaikin'ny toerana no hakako taksy rehefa avy manao fitantarana. Midify trano vitsivitsy aho mba hanafenana ny mombamomba ahy alohan'ny handehanako taksy.

Niantsafa tamina tonian-dahatsoratra avy amin'ny Masoivohom-baovao Shwe Phi Myay ao amin'ny faritra Shan ihany koa ny RFA izay nanamarika ny loza mety hahazo ireo mpanao gazety voasambotra sy rehefa tratran’ny fifandonana eo amin'ny fitondrana miaramila sy ny vondrom-poko mitam-piadiana:

We know that once a person is arrested, it is very difficult for them to be released. At worst, they could be arrested, tortured or even killed.

It’s not just the army in this area. There are many ethnic armed groups too. And so, we could get arrested and detained at any time and face a life-threatening situation.

Fantatsika fa sarotra vao votsotra ny olona iray rehefa voasambotra. Ny tena ratsy indrindra, mety hosamborina izy ireo, hampijaliana na hovonoina mihitsy aza.
Tsy ny tafika ihany no ao amin’io faritra io. Misy foko maro mitam-piadiana ihany koa. Ary noho izany, mety hosamborina sy hotazonina amin'ny fotoana rehetra izahay ary hiatrika fahafoizana aina.

Taorian'ny fanonganam-panjakana, nofoanan’ny fitondrana miaramila ny lisansan’ny vondrona media tsy miankina am-polony mahery, izay nanery mpanao gazety maro hitady karazana asa hafa. Niantehitra hatrany tamin'ny asan'ny olon-tsotra mpanao gazety (CJs) ireo fampahalalam-baovao ao an-toerana hanohizana ny fitantarany. Mizzima, vondrom-baovao tsy miankina, niaiky ny andraikitra lehibe tanan’ny CJs amin'ny fanomezana vaovao ho an'ny daholobe:

Myanmar independent media respect the work of their “sources” in the field – CJs who provide a range of stories and input that help paint a picture of what is happening in crisis-hit Myanmar.

We owe the CJs a debt of gratitude. It is no exaggeration to say – given the experiences of those who have fallen foul of the Myanmar authorities – that many CJs face death, injury or imprisonment in their efforts to get the story out.

Manaja ny asa ataon’ny “loharanom-baovao” avy eny an-kianja ny fampitam-baovao tsy miankina Myanmar – CJs izay manome tantara isan-karazany sy ny fandraisana anjara izay manampy amin'ny fakana sary an-tsaina ny zava-mitranga ao anatin'ny krizy ao Myanmar.
Manana trosam-pankasitrahana amin’ny CJ izahay. Tsy manitatra ny filazana fa – raha jerena ny zavatra niainan'ireo izay niharan’ny zavatra nataon’ny manampahefana ao Myanmar – fa CJs maro no miatrika fahafatesana, faharatrana na fanagadrana amin'ny ezaka ataony hamoahana ilay tantara.

Niantsafa tamin'ilay mpitati-baovao Thu Kha (solon'anarana) avy any amin'ny faritr'i Sagaing ny Mizzima momba ny fahasarotana atrehin’ireo mpanao gazety tsy miankina.  Nanasongadina ny fihenan'ny fanantenan'ny mpanao gazety tsy miankina i Thu Ka taorian'ny nandraisan'ny miaramila ny fahefana tamin'ny taon-dasa.

Since the time of the previous civilian government, it was hard to be a reporter without a journalist identification card. When I go to a place where I am not known, I, a journalist, get inspected and asked questions [because the sources did not trust him].

During the time of the anti-junta movement, freelance journalists are losing their jobs more than non-freelance journalists.

Hatramin'ny andron'ny governemanta sivily teo aloha, sarotra ny ho mpitati-baovao raha tsy manana karatra ho mpanao gazety. Voasava sady ametrahana fanontaniana [satria tsy matoky azy ny loharanom-baovao] izaho, mpanao gazety rehefa mandeha any amin'ny toerana tsy misy mahafantatra ahy.
Nandritra ny fotoanan'ny hetsika manohitra ny fitondrana miaramila, namoy ny asany ireo mpanao gazety tsy miankina raha mihoatra ny mpanao gazety tsy mahaleotena.

Nasehon'ny Mizzima ihany koa ny tantaran'ilay mpanao gazety mahaleotena Htet Paing (solon'anarana) avy ao amin'ny faritra Bago, izay notanana am-ponja tamin'ny taona 2021 nandritra ny enim-bolana. Taorian’ny fivoahany ny fonja, Kely ihany ny asa hitany amin'ny maha-mpanao gazety tsy miankina azy:

For a journalist who has to put his life on the line at work, Htet Paing is also facing the difficulty of not earning enough from being a freelance reporter. Because he is not a staff reporter, his status is insecure. And, due to the current circumstances, he has to work secretly in the country.

Ho an'ny mpanao gazety izay tsy maintsy manao vy very ny aina rehefa miasa, miatrika ny fahasarotana amin'ny tsy fahazoana vola amin'ny maha-mpanao gazety tsy miankina azy ihany koa i Htet Paing. Tsy azo antoka ny satany satria tsy ekipan’ny mpitati-baovao izy. Ary tsy maintsy miasa mangingina eto amin'ny firenena izy noho ny zava-misy ankehitriny.

Na ireo voatery manao sesitany aza dia miatrika ny fandrahonana ho voaroaka raha tratra mandika ny fameperana amin’ny visa izy ireo. Nambaran'ny toniandahatsoratry ny Kachin News Group izany tamin'ny antsafa nifanaovana tamin'ny Al Jazeera amin’ny teny Anglisy.

Ho setrin'ny fanonganam-panjakana, nisy hetsika natomboka hanohanana ireo mpanao gazety tsy miankina sy mpanakanto, toy ny vondrona tsy mitonona anarana Visual Rebellion Myanmar. Vao haingana izy ireo no nanome voninahitra ny mpanao gazety nandritra ny Andro Eran-tany ho an'ny Fahalalahan'ny Asa Fanaovan-gazety tamin'ny 3 Mey:

On #worldpressfreedomday we honor the Burmese journalists which were hunted down, arrested, tortured and killed by the military regime since the coup d'Etat on February 1st, 2021.

Many journalists have gone into hiding or fled abroad with no legal or financial support and only pro-military publications can now work openly in the country. We are dedicated to help our team of journalists stay safe and continue to report on #WhatsHappeningInMyanmar as the country is engulfed in a large-scale conflict and people need reliable information more than ever.

Tamin'ny Andro Eran-tany ho an'ny Fahalalahan'ny Asa Fanaovan-gazety, nanome voninahitra ireo mpanao gazety Birmana izay nohazaina, nosamborina, nampijaliana ary novonoin'ny fitondrana miaramila nanomboka tamin'ny fanonganam-panjakana tamin'ny 1 Febroary 2021 izahay.

Maro amin'ireo mpanao gazety no niafina na nandositra tany ivelany tsy nisy tohana ara-dalàna na ara-bola ary ireo famoaham-baovao mpomba ny miaramila ihany no afaka miasa an-karihary eto amin'ny firenena ankehitriny. Nanokan-tena izahay hanampy ny ekipanay mpanao gazety mba ho voaaro sy hanohy ny tatitra momba ny #InonanomitrangaoaMyanmar satria ao anatin'ny ady goavana ny firenena ary mila vaovao azo antoka kokoa noho ny hatramin'izay ny vahoaka.

Niaiky ny fanaovan’ny mpanao gazety sorona ny tenany tamin'ny fampiharihariana ny laingan'ny miaramila ihany koa ny Governemantan’ny Firaisam-Pirenena, izay manohitra ny fitondrana miaramila:

Despite the intense pressure and persecution from the military, professional and citizen journalists and media organizations have stood fast to preserve media freedom and the free flow of information, even at risk of their own lives. It is due to such brave work that the SAC [junta government] is losing the media war. Truth will (come) out, and the courageous men and women of Myanmar's media community are pushing back against the military propaganda and lies.

Na dia eo aza ny tsindry mafy sy ny fanenjehana ataon'ny miaramila, nijoro mafy hiaro ny fahalalahan'ny fampitam-baovao sy ny fikorianan’ny fampitam-baovao malalaka ireo mpanao gazety matihanina sy ny olom-pirenena mpanao gazety ary ny fikambanan'ny media, na dia atahorana ho an'ny ainy aza izany. Noho ny asa feno herimpo no nahatonga ny SAC [governemanta miaramila] resy tamin'ny adim-pampitam-baovao. Hi-(voaka) ny marina, ary manohitra ny fampielezan-kevitra sy ny lainga ataon’ny miaramila ireo lehilahy sy vehivavy be herimpo ao amin'ny vondrom-piarahamonina fampahalalam-baovao ao Myanmar.