Charles Norris-Brown sy ny fitiavany an'i Nepal, ireo tigra sy ny fiarovana – Fanomezam-boninahitra iray

Dokotera Charles Norris-Brown, mpahaiolombelona iray, mpanakanto sady mpitantara, dia nandehandeha be tany andrefan'i Nepal nikaroka tantara momba ireo tigra. Pikantsarin'ny lahatsary iray YouTube an'ny Falls Area Community TV mikasika ny bokiny ‘Did Tiger Take the Rain?

Sarintsarina jeep iray taitaitra miaraka amina lehilahy iray mafonja mipetraka eo ambony tafony – io no sary farany nasehon'i Dokotera Charles Norris-Brown ahy taorian'ny dianay iray volana tany andrefan'i Nepal tamin'ny Febroary 2011. Distrika dimy tao andrefan'i Nepal no notsidihanay – Banke, Bardiya, Kailali, Kanchanpur ary Dang mba hikarohana ireo angano sy tantara mifamatotra amin'ireo tigra.

Rehefa nanontany aho hoe inona no tena miavaka amin'ilay sary, dia nitsiky somary naneso izy sady niteny hoe : “Tsy afaka ny hanadino io fiara io, nolaniako ny roa ampahatelon'ny tetibolako hanofako azy. Ary ilay lehilahy teo an-tampon'ny jeep no mpamily izay zara raha mitsiky.”

Charles, mpahaiolombelona iray, mpanakanto sady mpitantara avy any Vermont ao Etazonia, dia nikasa hanoratra boky tantara iray mikasika ny tigra ho an'ny ankizikely. Naniry ny hitsidika ny tanànan'i Tharu ao andrefan'i Nepal izy mba hizaha ny fijerin'ny fiarahamonina ny tigra sy hanangona ireo tantara mifandraika amin'izany. Nandefa imailaka tamiko izy satria izaho no nitarika ny ampahany voalohany tamin'ny fanentanana TX2 an'ny World Wildlife Fund tao Nepal mba hampitombo avo roa heny ny isan'ireo tigra hatramin'ny taona 2022. Koa satria aho liana amin'ny fanangonana ny tantara mikasika ny tigra, dia nanapa-kevitra ny hiaraka sy hanampy azy tamin'ilay tetikasa.

Nanana tsiky miavaka i Charles. Isaky ny mahita andiana ankizikely izy dia manantona azy ireo ary miteny hoe : “Haansa, haansa.” Na dia midika hoe “mitsikitsikia” aza izany mba ho alaina sary, dia toa “ganagana” izany amin'ny fiteny Nepaley. Toran'ny hehy ireo ankizy ary nanaraka azy ireo koa aho. Avy eo tsiky lehibe no nanazava ny endrik'i Charles. Olona vitsy teny izy. Saingy ny masony no toy ny miteny.

Nanadihady ny toetran'ny olona iray izy sady nanome solon'anarana mendrika ahatsiarovana azy. Nomeny anarana hoe “Database” ny iray tamin'ireo namanay noho izy afaka mamantatra ireo olona tsara amin'ny toerana sahaza. Tamin'ny alalan'ny fanampian'i Database no nahafahanay namakivaky mora foana ny distrika andrefan'i Nepal.

Nanana fotoam-pifaliana maro izahay, nihomehezana sy nahasorena nandritra ny dia. Tany amin'ny toerana iray dia sendra renirano tery nefa lalina izahay izay tsy maintsy niampitàna. Azo natao tsara ny niampita an-tongotra mora foana ilay renirano ary tsy mandany 15 minitra akory izany. Kanefa, nandeha jeep izahay. Nododonanay ilay mpamily hanandrana hiampita ny renirano, saingy natahotra ny hihitsoka teo ampovoany izy. Noho izany dia nanavatsava nandritra ny adiny roa tao anaty haizina ny ala mikitroka izahay, tamin'ilay lalana mikintoantoana manaraka ny moron-drano. Nony farany, nahita tetezana iray ihany izahay, manamorona ny sisintany Indiana izay nahafahanay niampita ilay renirano.

Tabilao iray tamin'ireo hosodokon'i Charles Norris-Brown izay nataony fanomezana ho an'i Sanjib Chaudhary. Sarin'i Sanjib Chaudhary, nampiasaina nahazoana alalana.

Indraindray isika dia te hanary ilay hevitra ary tsy miverina raha tsy aorian'ny fanaovana drafitra tsara. Amin'ny ampahany izany dia noho ny ankamaroan'ireo ao anaty fiarahamonina izay nifanehatra taminay nitantara angano nozarain'ireo zokiny teo aloha, fa vitsivitsy tamin'izy ireo ihany no nahatadidy ireo angano mikasika ireo tigra notantarain'ny razambeny.

Soa ihany fa tafahaona tamina lahy antitra iray izahay tao amin'ny distrikan'i Dang, 450 kilometatra teo ho eo, andrefan'i Kathmandu renivohitr'i Nepal. Mahavita mitantara nandritra ny andro maromaro ireo tantara mikasika ny fitondrantena izy, na dia tsy mbola namaky sy naheno mihitsy momba ny Panchatantra aza, ilay fanangonana angano malaza amin'ny teny Sanskrit. Notantarainy anay ny tantaran'ny gidro iray, ny amboadia ary ny tigra. Ny tantara dia mikasika ny amboadia iray izay, nandritra ny vanim-potoanan'ny fahavaratra, namindra ny fianakaviany ho any amin'ny zohy iray fieren'ny tigra, sy ny fomba nataon-dry zareo hahavoavonjy azy tsy ho fatin'ny tigra.

Rehefa nandika ny tantara ho amin'ny teny anglisy aho dia nihiratra ny endrik'i Charles teo am-panoratana izany tao anaty boky keliny. Tsy maintsy nahita ny fotoana “Eureka” ho azy izy, anatin'izay ireo mpandray anjara sasany ho an'ilay boky nokasainy hosoratana.

Taty aoriana kely, nifankahita tamina ankizivavy kely roa izahay, ny iray tao amin'ny distrikan'i Kanchanpur ary ilay iray hafa tao amin'ny distrikan'i distrikan'i Bardiya, ary dia nanomboka nizotra ny tantara – hanao singa tonga lafatra ho an'ilay tantara izay nomanin'i Charles tao an-tsainy izy ireo .

Nopihany sary ireo lehilahy, vehivavy, ankizy, hazo ary ny zavaboahary, ary matetika izy no  nanao sary malaky izay hitany fa mahaliana azy, ary niteny tamin'ireo ankizy ihany koa mba hanao sarina tigra.

Rehefa nody tany aminy tany Vermont, Etazonia izy dia nandefa imailaka tamiko hoe “Raha tadidinao dia nasaiko nanao sarina tigra ry zareo, dia nanao ireto sary mahavariana ireto ry zareo ahitàna ny tanànany sy ilay tigra tery ampitan'ny renirano. Noho izany, koa satria tiako ny hampifototra ilay boky amin'ity “fampihaonana ny kolontsaina amin'ny natiora” ity dia niezaka aho nitady fomba iray misy dikany izay hahatonga ny ankizy kely iray hiampita ilay renirano”.

Nikasa hamoaka boky roa izy. Nambarany tao anaty tafatafa iray ho an'ny bilaogy Voice of Tharus : “Ao anatin'ilay boky voalohany, ny valiny ho an'ny tigra dia ireo ankizy no nitondra azy, izay nandeha tany an'ala mba hamantatra ny antony mahatonga ny tigra hiakatra an-tanàna.” Tao izy ireo no nifanehatra tamin'ny amboadia iray sy langora vitsivitsy izay manazava momba ny ala sy ny biby ary ireo zava-maniry ao aminy, ary ny antony maha-zava-dehibe ny fiarovana ny ala ho salama.”  …ho salama.”

Pejy iray amin'ny boky “Did Tiger Take the Rain?” Ankizivavy manao savily, nataon'i Charles Norris-Brown (©Charles Norris-Brown, 2016), navoaka nampiasàna ny lisansa (CC BY 4.0) teo amin'ny StoryWeaver.

Nihaona tamin'i Charles indray aho tamin'ny 2015 ary niaraka taminy mba hihaona tamin'ireo ankizivavy nasongadina tao anaty boky. Te-hahazo antoka izy fa afa-po tanteraka izy ireo tamin'ny fizotry ny tantara mialohan'ny hamoahana azy. Nitohy nifandray hatrany izahay ary nampianatra zavakanto ny andiana ankizikely Nepaley izy, anisan'ireny ny zanako vavy.

Tamin'ny 2016 ny “Did Tiger Take the Rain?” no navoaka voalohany tamin'ny fonony matevina nataon'ny Green Writers Press of Brattleboro, Vermont, USA. Azo jifaina izy io ankehitriny amin'ny maha-boky misokatra azy ao amin'ny sehatra Pratham Books’ StoryWeaver, izay efa voadika amin'ny fitenim-pirenena enina hafa.

Nirian'i Charles hasongadina ao anatin'ilay boky faharoa ny Tharu iray mpanasitrana nentimpaharazana sy ny zafikeliny vavikely. Manodidina ireo tigra sy ny fiarovana ny tantara, sahala amin'ilay boky voalohany ihany.

“Mbola manonofinofy foana ny hahita drafitra mikasika ny zahavoary aho, mifototra amin'ny Tharu maka endrika mitovitovy amin'ilay tantanan'ny mponina Saami ao Avaratr'i Soeda”, hoy ny nambarany. “Amin'io fomba io, mety ho azo atao ny manampy amin'ny fanomezana vola mba ho afaka handeha hianatra ireo ankizivavy Tharu.”

Saingy nanana drafitra hafa ny anjara. Maty tampoka i Charles tamin'ny 19 Oktobra, tao amin'ny hopitaly Concord, ao New Hampshire.

Rehefa mahatsiaro ilay sarina jeep miaraka amin'ilay mpamily eo ambony tafo aho, dia tsaroako fa nanontany an'i Charles aho hoe nahoana no tsy nolokoiny izy iny? Nitsiky izy sady niteny hoe : “Ho lokoiko ny tabilao rehefa mitsidika indray an'i Nepal aho – ireo sahana varimbazaha maitso mavana ery ambadika miaraka amin'ny felam-boninkazon'ny voatsinapy eo ambonin-dry zareo.”

Hiverina ho maitso indray ny tany amin'ity ririnina ity, miaraka amin'ny varimbazaha no sady hitafy voninkazona voatsinapy mavo. Fa ilay sary nataon'i Charles kosa hijanona ho mainty sy fotsy.

Mandria am-piadanana Charles !

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.