[1]Pikantsarin'ny tranonkala pirateca.com
Miady amin'ny lalàna vaovao momba ny zon'ny mpamorona (copyright) ny vondrona Meksikana malaza iray izay miankihy (mamadika ho ankihy-nomerika-dizitaly) boky sy mizara azy ireo ao amin'ny tranokalany ho fijoroana ara-politika. Nanomboka tamin'ny Jolay 2022, tsy azo nidirana ny tranokala Pirateca raha amin'ny alàlan'ireo mpandraharaha goavan'ny fifandraisandavitra ao amin'ny firenena no idirana.
Miatrika izay heverin'izy ireo ho fanenjehana ataon'ny manampahefana momba ny zon'ny mpamorona ao amin'ny governemanta ity vondrona ity amin'izao fotoana izao, izay nitarika ny fanakanana ny tranonkalany sy ny fameperana amin'ny fizarana votoaty ao amin'ny media sosialy. Naato [2] ihany koa ny kaonty Twitter-ny.
Nanomboka tamin'ny taona 2019, ny tranonkala Pirateca.com no nanome fidirana malalaka amin'ny boky teny espaniola maherin'ny 279, eo ambany teny filamatra hoe “Tsy nangalarina ny boky, noesorina tamin'ny tompony!” Tsy mitonona anarana ireo mitantana Pirateca. Nilaza tamin'ny Global Voices araka ny teniny manokana izy ireo fa:
A veces, para no centrar la atención en las identidades, preferimos decir que Pirateca no es nada. Pero tal vez, buscando una definición provisional, hoy podríamos decir: Pirateca es una amistad.
Indraindray, mba hialana amin'ny fifantohana amin'ny mari-panondroana, dia aleonay milaza fa tsinontsinona i Pirateca. Na izany aza, amin'ny fikatsahana famaritana vonjimaika, amin'izao fotoana izao dia azo atao ny milaza fa finamanana i Pirateca.
Ny antony nahatonga izany dia avy amin'ny faniriana hizara ireo boky izay namela dia teo amin-dry zareo:
Es nuestra forma de materializar el amor por nuestrxs amigxs, es el deseo de compartir nuestras lecturas con ellxs; pero también es el amor por esa comunidad posible, esa comunidad por venir: esxs otrxs amigxs que aún no conocemos, aquellxs con quienes en secreto, nuestros afectos resuenan.
Izany no fomba anehoanay fitiavana ny namanay sy ny faniriana hizara ny zavatra novinakinay. Na izany aza, dia fitiavana an'ity mety ho vondrom-piarahamonina hoavy ity ihany koa: namana hafa tsy mbola fantatray, ireo izay manako mangina any ny fihetseham-ponay.
Tany am-piandohan'ity taona ity, nahatsikaritra ireo mpamaky Pirateca fa tsy hita ao amin'ireo mpanome tolotra fifandraisandavitra maro ao Meksika ny tranonkala ka notaterina [3] izany tao amin'ny media sosialy. Nohamafisin'izy ireo ihany koa fa nofafan'ny Facebook ny ranty Pirateca taloha ary norarany ny famoronana vaovao.
Ho mariky ny fanohanana an'i Pirateca, fivarotam-boky Meksikana maromaro no nikarakara tontona na boatin-drakitra [4] (tirelire) mba handraisana fanomezana ara-bola. Anisan'izany ny mpamoaka boky sy fivarotam-boky, Casa Impronta, izay nahazo ny fitsidihan'ny inspekteran'ny Ivotoerana Meksikana momba ny Fizakamanana Indostrialy (IMPI) taorian'izay, izay naka ny boatin-drakitra [5] tamin'io volana nanombohan'ny sakana io.
Ireo tena goavana ao Meksika no mpandraharahan'ny fifandraisandavitra nandray anjara tamin'ity fanakanana ity: Telmex, Megacable, ary nisy fotoana, Izzi, izay nijanona tsy nanao izany taorian'izay. Samy manana firaketana manamarina izany sakana izany ny fandrefesan-tambajotra ara-tantara [6] an'ny Open Observatory of Network Interference (OONI), habaka natokana hanangonan-tahirin-kevitra momba ny fanakanana aterineto, sy ny Ripe Atlas [7] . Nanomboka nanao ity sakana ity ny IMPI rehefa nahazo fitarainana avy amin'olona tsy fantatra anarana momba an'i Pirateca, araka ny filazan'ny mpisolovavan'i Pirateca Salvador Alcantar.
Nilaza ireo mpanome tolotra aterineto izay nanontanian'ny Global Voices, ny Telmex sy ny Megacable, fa noho ny taratasy ara-pitsarana azon'izy ireo avy amin'ny IMPI no nandraisana ireo fepetra fanakanana ireo.
Nanampy ny mpitondratenin'ny Telmex, Renato Flores Cartas:
Las medidas implementadas por TELMEX tienen como objetivo dar cumplimiento al requerimiento del IMPI y evitar la imposición de cualquiera de las sanciones previstas en el artículo 388 de la Ley.
Ny fepetra nampiharin'ny TELMEX dia mikatsaka ny hanaraka ny fepetra takian'ny IMPI ka hosorohina amin'izany ny fametrahana sazy voafaritry ny andininy faha-388 amin'ny Lalàna.
Nanontanianay ny IMPI sy ny Tale Lefitry ny Serasera, Alberto Olguin, mba hamantarana bebe kokoa ny antony sy ny fomba fihevitra ao ambadik'io paikady io. Ny valintenin’izy ireo dia resaka misokatra sy mitohy izany, ka sarotra dia sarotra ny manome torohay momba ity raharaha ity. Mandresy lahatra ireo mpikambana ao amin'ny ekipan'ny Pirateca fa manana fanazavana ara-potokevitra miharihary ireo hetsika ireo:
[Katsahin-dry zareo] ny hampaharitra ny rafitra [fanomezambahana] ny tsy miankina, izay mamaritra fa izay manana renivola ara-toekarena ihany no afaka miditra amin'ny kolontsaina. Ho azy ireo izany kolontsaina izay dia izay zavatra rehetra azo avadika ho renivola sy ho lasa fananana manokana. Tsipahin-dry zareo ny zava-misy inoanay ho manamarika tanteraka ny fiiziana: ny zavaboary rehetra dia itambarana hatrany ary ny lanjan'ny zavatra ara-kolontsaina dia ao amin'ny aina novainy, ny fo voakasiny, ny saina novelariny fa tsy ny sanda ara-bola izay mety ho apetraky ny rafitra ara-toekarena ao aminy.
Efa maro ny fanovana mifandraika amin'ny zon'ny mpamorona nampiharina amin'ny lalàna Meksikana. Nanomboka tamin'ny taona 2020, efa azo tanterahana amin'ny paika ara-pitantanan-draharaha ny fanakanan'ireo mpandraharahan'ny fifandraisandavitra vonjimaika ny fidirana amin'ireo tranonkala, na dia tsy misy aza ny fanapahan-kevitry ny fitsarana momba ilay raharaha. Amin'ity tranga ity, ny hetsika fanakanana dia avy amin'ny alalan'ny paika ara-pitantanan-draharaha fa tsy avy amin'ny didim-pitsarana. Heverin'i Alcantar ho raharaha voalohany atrehina ampahibemaso teo amin'ny firenena ny tahaka izany. Nampiany koa fa ny iray amin'ireo fanakianana mianjady amin'ity lalàna vaovao momba ny zon'ny mpamorona ity dia ny tsy fananan'ny manampahefana ny firaketana an-tsoratra ampahibemaso momba ity karazana fepetra ity, ka midika izany fa afaka manao zavatra mangina tsy mila tamberin'andraikitra ry zareo.
Ho setrin'ny tohan-kevitra ara-toekarena fa misy fiatraikany amin'ny mpanoratra sy ny mpamoaka boky ny fomba fizaran'i Pirateca ny boky, dia hoy ny vondrona:
Los derechos de autor no protegen a nadie más que a los intereses económicos de los dueños de los grandes capitales, o sea, a quienes menos participan en la elaboración de las potencias afectivas de un texto.
Ny Copyright (zon'ny mpanoratra) dia tsy miaro na iza na iza afa-tsy ny tombontsoa ara-toekarena goavana azon'ireo tompon'ny renivola manan-danja, na ny marimarina kokoa, ireo izay tsy miditra amin'ny vaika ara-pihetseham-pon'ny lahatsoratra loatra.
Angatahan-dry zareo ny andrim-panjakana sy ny vondron'orinasa izay mazàna mampiasa io fandresen-dahatra io tokony hanohana izany amin'ny fampahafantarana ny daholobe ny fomba fitsinjarana ny tombom-barotra azon'ny sehatrasa famoaham-boky, mba hahafantarana ny mety ho fiantraikan'ny fifampizarana boky amin'ny mpanoratra. Nitatitra [8] ny Fikambanan'ny Famoahana Meksikana (CANIEM) fa nampidi-bola 8,469 miliara pesos ny sehatrasa tsy miankin'ny famoahana boky tamin'ny taona 2020, ka ny 368 tapitrisa tamin'ireo dia natao ho an'ny e-boky. Mijanona ho ny boky taratasy no ahazoan'ity sehatrasa ity tanjaka ara-toekarena.
Hatreto, tsy mbola nampandre ny vondrona ny manam-pahefana ny antony ara-pitsarana na ny fiampangana nitarika ny fanakanana ny tranonkalany, araka ny voalazan'i Pirateca. Nohamafisin'i Pirateca fa ao anatin'ny hetsika fanenjehana ataon'ny IMPI sy ny CANIEM ny sakana mba hahitana ny anaran'ireo olona mitantana ny vondrona sy hanasaziana azy ireo. Na izany aza, nanamafy izy ireo fa hanohy hatrany noho ny fanohanana azony avy amin'ireo boky nozarainy ireo:
Raha tsorina, nanjary lasa katahotra izahay. Imbetsaka izahay no nieritreritra ny hilavo lefona. Soa ihany fa tsy nitsahatra nampahery sy nanohana anay ireo namanay. Izany no antony hikirizanay.