Sarin'iOmar Arregui Gallegos ho an'ny La Barra Espaciadora, fampiasàna nahazoana alàlana

Efa mihoatra ny telo taona sy tapany izao ilay mpikatroka an-tserasera Ola Bini no any am-ponja. Ny 11 Aprily 2019 no nanomboka ny raharaha, fotoana niampangàna an'i Bini ho nandray anjara tamin'ireo ezaka fanozongozonana ny governemantan'i Lenin Moreno tao Ekoatora, noho ny finamànany akaiky tamin'i Julian Assange, mpanorina ny Wikileaks. Ho fampahatsiahivana, Wikileaks dia fikambanana iray namoaka antontan-taratasy marobe mamboraka, indrindra indrindra, ny fanitsakitsahana zon'olombelona ataon'i Etazonia any amin'ireo faritra misy fifandonana toa an'i Afganistàna na Iràka. “Fanafihana ny rafitra infôrmatikan'ny governemanta ekoatôriàna” aloha no niampangan'ny governemanta ekoatôriàna an'i Ola Bini voalohany indrindra, avy eo dia niova ho heloka bevava noho ny fidirana tsy nahazoana alàlana tao amin'ny rafitry ny CNT (« Corporation nationale des télécommunications »). Raharaha iray niampita sisintany izy ity ary nahazo ny fanohanan'ireo fikambanana marobe tao an-toerana sy iraisampirenena.

Kanefa araka ny fijerin'ireo manampahaizana manokana momba ny zo nomerika, abaribarin'ny raharaha “Bini” ny tsy fahalàlàna lalina sy mampiahiahy ananan'ny rafi-pitsaràna ekoatôriàna. Ho an'i Veridiana Alimonti, tale mpiara-mitantana ny fikambanana latino-amerikàna EFF (Electronic Frontier Foundation : Fikambanana iraisampirenena tsy miankina mpiaro ny fahalalahana an-tambajotra), ny resaka eto izany dia faritra iray izay ahitàna fisotasotàna tsy tapaka atao an'ireo mpamorona fiarovana an-tserasera, ary koa ireo manampahaizana momba ny nomerika ; tsy mahagaga araka izany raha toa io raharaha io ka lasa tranga manamarika. Ampiany hoe :

Se ha lidiado este caso como un pánico hacker, un miedo que hay con los conocimientos de la comunidad de seguridad informática y de ciberseguridad.

Ny fomba nandraisana an-tànana ity raharaha ity dia mariky ny saritaka mety haterak'ireo mpijirika sy ny tahotra misy manoloana ny fahalalàna momba ny fiarovana ny vaovao ary ny fiarovana an-tserasera eny an-tànan'ireo vondrom-piarahamonina voatokana.

Ny EFF, izay efa manana traikefa nandritra ny fotoana ela momba ireo trangana manjo an'ireo manampahaizana manokana momba ny fiarovana ka enjehana ho nanao heloka bevava, dia iray tamin'ireo fikambanana nandeha nankany Ekoatora mba hahafantatra momba ny raharaha Ola Bini. Ny EFF dia nandefa taratasy iray ho an'ny Sekretarià misahana ny Zon'Olombelona ao Ekoatora, nangataka taminy mba handinika izao tsy fetezan-javatra sy ny fanitsakitsahana ireo antoka omen'ny lalàna mba hisian'ny “fitsaràna tsy miangatra”. Novalian'ny Sekretarià misahana ny Zon'Olombeloa fa ny biraon'ny fiahiana an-drariny (mediature) no misahana ny fanarahamaso azy io. Nalefan'i EFF ho any amin'io andrimpanjakana io ny antonan-taratasy, izay tsy mbola naharaisana valiny hatreto, na dia efa in-droa aza no nanaovany fampahatsiahivana.

Tamin'ny May lasa teo, nivoaka ny « Tatitra momba ny dingana santatra mahakasika ny zon'olombelona ao anatin'ny vanimpotoana nomerika » avy amin'ny Iraka Mpanaramaso, natsangan'ny EFF, ahitàna ireo  fikambanana miisa 18 manahy momba ny zon'olombelona sy ny mety ho vokadratsin'ny raharaha Ola Bini eo amin'ny tontolon'ny nomerika erantany. Asongadin'ny tatitr'izy ireo ny tsy fanarahan-dalàna ao anatin'ilay dingana, nefa koa avoitrany ny faharefoan'ny fahalalàna teknôlôjikan'ireo miampanga an'i Bini, ohatra amin'izany ny biraon'ny fampanoavana na ny pôlisim-pirenena. Tombanan'ilay Iraka Mpanaramaso, ohatra, fa ny fiheverana ny fampiasàna fitaovana toy ny Tor, fitety iray tsara aro izay miaro ireo angondrakitra sy miahy ny tsy fitononana anarana ety an-tambajotra, dia efa hetsika mampiahiahy, ary mety hiafara amin'ny fanenjehana ireo olona manao hetsika mifandray amin'ny fiarovana ny zo ara-drarin'ny olombelona hoe manao heloka bevava, ary arovan'ireo fenitra iraisampirenena. Manohy ilay tatitra :

(…) llama la atención la posibilidad de que el caso se desarrolle en el sentido de profundizar aún más un escenario de persecución de la llamada “comunidad infosec” en América Latina. Esta comunidad está formada por activistas de la seguridad de la información que, al encontrar vulnerabilidades en los sistemas informáticos, realizan un trabajo que tiene un impacto positivo para la sociedad en general. El intento de criminalizar a Ola Bini ya muestra un escenario hostil para estos activistas y, en consecuencia, para la garantía de nuestros derechos en el entorno digital.

(…) tsara ny manamarika fa misy ny ambana mety hahatonga ilay raharaha hiofo mankany amina endrika irain'ny fanenjehana ny antsointsika hoe « vondrom-piarahamonin'ny infosec » ao Amerika Latina. Hita ao anatin'io vondrom-piarahamonina io ireo mpikatroka izay, rehefa mahita faharefoana any anatin'ireo rafitra infôrmatika, dia manao hetsika miteraka fiantraikany miabo ho an'ny mpiara-belona amin'ny ankapobeny. Ny fikasàna hanameloka an'i Ola Bini dia manondro sahan-kevitra iray manosi-boho-tànana ireo mpikatroka ary, vokatr'izay, manohitra ny fiahiana ny zontsika rehetra ao anatin'ny tontolo nomerika.

Nandritra ireo fihainoana tokoa,  ireo fitsaratsaram-poana sy ny tsy fahalalàna momba ny resaka fiarovana an-tserasera no hita taratra tany anatin'ny fitantaràn'ny fampanoavana, izay mihevitra ny fampiasàna ireo fitety tsara aro, toy ny Tor, « ho toy ny hetsika mampiahiahy na afaka hanafenana heloka bevava », ary dia miezaka ny hifehy azy, hoy i Alimonti manamafy. Nomarihany ihany koa anefa fa, ho an'ny fiarovana an'i Ola Bini, im-betsaka voatanisa ny maha-mavesadanja an'ireny fitaovam-pifandraisana ireny.

Las tecnologías seguras han permitido que los activistas o defensores de derechos humanos, los abogados y sus clientes, los periodistas y sus fuentes, puedan comunicarse de manera segura. Entonces, las herramientas que se han creado para permitir eso pasan a sufrir persecución y aquellos que los desarrollan se vuelven blancos.

Ny teknôlôjia tsara aro dia nahafahan'ireo mpikatroka sy ireo mpiaro zon'olombelona, ireo mpisolovava sy ireo olona arovany, ary hatramin'ireo mpanao gazety sy ny loharanom-baovaon-dry zareo, mifampita sy mifandray tsy amin'ahiahy. Araka izany, tratry ny fanafihana ireo mpamorona azy sy ireo fitaovana noforonina ho amin'izany tanjona [ny fifandraisana tsara aro] izany, ilàna vaniny.

Izany, ohatra, no nitranga tamin'ny saripika iray, hita tao amin'ny findain'i Bini ary niely be teny anaty media. Araka ny nambaran'ny fampanoavana, dia toa io no porofo ilazàna ny nidirany tao anatin'ny rafitra infôrmatikan'ny CNT, ilay iray amin'ireo mpitory ity Soisa mpikatroka an-tserasera ity.

Ho an'i Rafael Bonifaz, mpandrindra teknika ao amin'ny Derechos Digitales (« zo nomerika »), ilay sary dia tsy mampiseho akory izay zavatra misy ao anatin'ilay lohamilina, fa ny mifanohitra amin'izay kosa, mampivoitra ny hoe tsy voajirika ilay rafitra infôrmatika. Raha ny marina, ny tena tokony hahagaga ny rehetra eto, hoy i  Bonifaz, dia ny hoe mampiasa rafitra tsy misy fanafenana ny hafatra ifampitàny ny CNT.

Lo que debería ser un escándalo aquí es que en el 2015, CNT haya estado usando Telnet. Yo, cuando aprendí a administrar servidores, en el año 2003 me enseñaron Telnet con fines históricos. Así se hacía antes, por favor, [nos decían] no vayan usarlo ahora […] Nos enseñaron así hace 20 años y lo seguimos haciendo porque así aprendimos.

Ny tena tantara ratsy dia izao, 2015 dia mbola mampiasa Telnet ihany ny CNT. Rehefa nahay nandrindra lohamilina aho, efa tamin'ny 2003 izany, dia isan'ny notanisaina tao anaty fiofanana ny Telnet, saingy fotsiny ho an'ny resaka ara-tantara. Nohazavaina taminay fa efa nilaozan'ny toetrandro io rafitra io, nampiasaina tany aloha tany […], na dia mbola maro aza no manohy mampiasa azy satria izay no nianaran-dry zareo tany amin'ny 20 taona lasa.

Ny traikefan'Ing. Bonifaz amin'ny maha-mpandrindra lohamilina azy, dia ahafahany manamafy fa mbola mampiasa hatrany ireo teknôlôjia tsy tsara aro ireo andrimpanjakàna, toy ny CNT. « Mitondra loza mitatao ho an'ny fifaneraserana ao anatin'ny Fitondràna izany. Nefa dia tena misy tokoa ny loza amin'ny resaka fiarovana an-tserasera, raha vao mahita orinasa toy ny CNT mihodina amin'ny alàlan'ny fomba tahaka izany, mazava fa tsy laharam-pahamehana ho an'ny fanjakàna io resaka io. »

Misy singa iray hafa nentin'i Bonifaz nanampy ny raharaha Bini : ny fitsaratsaram-poana, izay azo itarafana ihany koa ny tsy fahalalàna ny momba ny teknôlôjia sy ny tahotra aterany, araka ny fanazavan'i Alimonti. Ola Bini dia « gringo » iray manana toetra tena mampiavaka azy manokana : hoho nohosorana vernis, manao satroka sy akanjo mainty, ary manao hety volo tsy dia fahita laotra, endrika ivelany izay betsaka ireo media no nandray azy

Mety ho tsy dia mavesa-danja loatra izany, kanefa, anisan'ny tohankevitr'ireo miampanga an'i Bini. Tsaroan'i Bonifaz fa indray andro izay, nandritra ny iray tamin'ireo fihainoana teny amin'ny fitsaràna, nolazaina fa ny fisatrohan'ilay Soisa satroka mainty no antony nanafihany ireo rafitra infôrmatika. « Ary afaka manome ohatra iray tena kidaladala aho. Nanatrika fihainoana iray aho ka nandritra izany no niampangàna an'i Ola Bini ho lozabe satria manana boky maro momba ny fiarovana infôrmatika izy, ary ankoatra izay, voasoratra amin'ny fiteny anglisy »

Raha ny momba ny fizotry ny fitsaràna indray, nisy hatrany ireo tsy fanarahan-dalàna nanomboka tamin'ny fisamborana azy teny amin'ny seranam-piaramanidina iraisampirenena tao Quito, ny andro nanesorana indrindra an'i Julian Assange tsy hisitraka intsony ny fialokalofana diplaomatika tao amin'ny Masoivohon'i Ekoatora tao amin'ny Fanjakana Mitambatra. Fa ankoatra izay, tany aloha dia nomarihan'i Rosa Bolaños, mpanolotsaina ara-pitsaràna ao amin'ny Orina Inredh ary amin'ny iray amin'ireo fikambanana mandrafitra ny Iraka Mpanaramaso voatanisa tery ambony, fa niova teny an-dàlana teny ny karazan-keloka iampangàna an'i Bini tany am-boalohany : tany am-boalohany dia nampangaina ho nanohintohina ny maha-iray tsy mivaky ny rafitra infôrmatika, ankehitriny i Bini dia tsaraina fa hoe « niditra tsy nahazo alàlana tao amina rafitra infôrmatika », eto dia ny an'ny CNT, araka ny voalazan'ny artikla 234 ao amin'ny Fehezan-dalàna Famaizana.

Etsy ankilany, nohamafisin'i Bolaños ilay fitsaratsaram-poana teraka manodidina ny raharahan'i Bini. « Manangana fahavalo avy ao anatiny ihany ry zareo, izay, noho ny fanànany fahaizana bebe kokoa raha mitaha amin-dry zareo, dia heverina ho hafa ary, vokatr'izay, dia azo saziana. » Ka inona ary izao no mety hitranga raha toa i Ola Bini ka ho voaheloka tokoa ? Tombanan'ilay mpanolotsaina ara-pitsaràna fa mety hisy akony ratsy amin'ny zo nomerika izany. « Mety hisy ireo rindrambaiko na fampiharana ho voaràra fotsiny izao  na heverina ho toy ny mampiahiahy, ary hosokajiana an-jambany ho manao heloka bevava. »

Azo antoka fa tato anatin'ny taona telo sy tapany nisian'ilay raharaha, ankoatra ireo fiampangàna nataon'ilay minisitra fahiny, María Paula Romo, izay avy eo naverin'ilay filoha fahiny, Lenin Moreno, nampiasaina indray, tsy ho vita ny hamory porofo matanjaka. Araka ny ambaran'Ing. Bolaños, raha toa mijanona ho tsy mitombina reny fiampangàna ho nanao heloka bevava ireny ka afahana i Ola Bini, dia mbola fanontaniana tokony hapetraka ny amin'ny resaka fanonerana.

Tamin'ity taona ity, nahazo laza teny anivon'ny media ny raharaha “Ola Bini” noho ireo fihainona azy teny amin'ny fitsaràna ny Janoary hatramin'ny Aogositra. Izany anefa tsy nahasakana ny fampiantonana ireo fihainoana sasany, toy ny nitranga tamin'ny 30 Aogositra, araka ny itateran'ny Inredh azy.  Tsy nitsahatra ireny fampiantonana ireny tao anatin'ny fitsaràna an'i Bini, ary tsy nanamora ny fizorany mihitsy ireo fepetra noraisaina nanoloana ny valanaretina COVID-19 niantraika tamin'ny raharaham-pitsaràna tamin'ny ankapobeny.

Tamin'ny fotoana nanoratana ity lahatsoratra ity (tamin'ny teny anglisy, ny 22 oktôbra 2022), tsy mbola fantatra hoe rahoviana no hisy ny fihainoana manaraka mba hahafantarana izay hiafaran'i Ola Bini : fonja sa fahafahana.

Miangavy, tsidiho ny pejin'ny tetikasa raha toa ka mila lahatsoratra misimisy kokoa avy amin'ny Unfreedom Monitor.