Guaraní iray mpanao gazety manontany tena momba ny tsy fisian'ny fandrakofam-baovao manadihady ny fitrandrahana solitany ao Gran Chaco

Sarin'i Elías Cerezo nopihan'i Jessica Peñaloza Cladera ho an'ny Rising Voices.

11 no fitambaran'isan'ireo tanora avy amina vondrom-piarahamonina vazimba teratany sy afrô-bôliviàna avy amin'ny faritra  Gran Chaco ao Bôlivia tonga nandray anjara tamin'ilay atrikasa nomena anarana hoe Roipea Taperai, izay nadika avy amin'ny teny guaraní «Abriendo Sendas» (Manokatra làlana). Ilay fihaonana dia natao hisaintsainana ireo fomba fiteny amin'ny tontolon'ny haino-vaky-jery bôliviàna rehefa manao tatitra momba ny fiovàn'ny toetrandro na momba ireo vahoaka vazimba teratany ao amin'ny faritra. Azonao atao ny mahafantatra misimisy kokoa momba ilay tetikasa eto. Ny manaraka eto ambany dia antsafa iray nifanaovana tamin'ny iray amin'ireo mpandray anjara tamin'io atrikasa io.

Elías Cerezo dia avy amin'ny vondrom-piarahamonina Caraparicito, ao amin'ny Capitanía Alto Parapetí any Santa Cruz. Isan'ny tao anatin'ireo mpianatra andiany faharoa avy amin'ny Sekoly Fianarana ny Asa Fanaovana Gazety Indizeny izy. “Tonga namonjy ny atrikasa aho mba hianatra sy hitatitra ireo vaovao tsy fantatra avy any amin'ireo vondrom-piarahamonina misy anay,” hoy izy.

Ho azy, zava-dehibe ny mba hamoahan'ireo media ho hitan'ny besinimaro ireo olana nateraky ny haintany tato anatin'ny taona vitsivitsy any anatin'ny vondrom-piarahamonina misy azy. Sady koa, hoy izy, tena zava-dehibe ny hanehoana fa tsy midika fotsiny ho mariky ny fandrosoana ny famokarana solika, satria ao ambadik'ireo asa dia misy ny fiantraikany amin'ny tontolo iainana izay vavolombelona mangina momba izany ny mponina any amin'ireny faritra ireny. Ao anatin'ity antsafa ity, ampahafantariny ny fomba fijeriny ireo olana tiany ho fantatry ny maro mba hahitàna vahaolana ho an'ny faritra misy azy.  

Rahonteny ahitàna ny hoe «Chaco» sy «comunidades» navoakan'ny Media Cloud.

Rising Voices (RV): Nandritra ny atrikasa dia nisafidy rahonteny ireo mpandray anjara no sady namaritra lohahevitra. Ho anao, nosafidianao ny rahonteny nitadiavana ny hoe  «Chaco» sy «vondrom-piarahamonina». Ao anatin'io rahonteny io, nofaritanao ny hoe “solitany” mba ho toy ny teny iray hosaintsainina. Amin'izay indrindra, ahoana no fahitànao ny fanehoan'ny media ireny lohahevitra ireny?

Elías Cerezo (EC): Hita any anatin'ireo media miresaka fandrosoana amin'ny dingana samihafa eo amin'ny sehatra nasiônaly, na any amin'ny departemanta sy vondrom-piarahamonina io teny io.

[Ireo media] mampiseho mandrakariva io teny io, toy ny hoe zavatra iray tsara satria tsy hita fiafaràna ny asa sy ireo loharano ara-toekarena, ary satria misy ihany koa ireo tetikasa eny anivon'ny departemanta sy ny kaominina.

RV: Teny toy ny ahoana no tokony hananan'ilay rahonteny ho an'ilay nosafidianao?

EC: Tokony hifantohana misimisy kokoa ny amin'ireo dona aterany sy avelan'ireo [asa fitrandrahana solika] eo amin'ilay faritany. Tokony horesahana ihany koa ny momba ny fahasalamana sy ny fanabeazana ary ny eo amin'ny sehatra sôsialy, misy fiantraikany iray satria miteraka fifandirana eny anaty fiarahamonina ilay izy

RV: Nandritra ny atrikasa, ny vondrona dia namorona rahonteny iray avy any an-tsaina niaraka tamin'ireo lohahevitra heveriny fa maneho azy ireny. Hazavao hoe inona no teny navoitranao tao anatin'ny rahonteny natolotrao, ary inona no antony?

EC: Averiko indray, hiresaka fiantraika aho, satria eo anivon'ny TCO, eny anivon'ny vondrom-piarahamonina, misy ihany koa fiantraikany betsaka amin'ny sôsialy sy toekarena. Ny lafy toekarena dia mitondra fifandirana ao anatin'ny fikambanana sy eny anivon'ny vondrom-piarahamonina

RV: Inona no tsy voalaza na tsy resahana any anatin'ireo media ao amin'ny faritra misy anao?

EC: Ny tsy resahan'ireo media amin'izay tranga izay dia ny dona avelan'ireo [fitrandrahana solika] aorian'ny asany. Izahay, ao amin'ny faritra, misy ao aminay ny fanorenana ny tonelina ary koa ireo lavadrano izay mamatsy azy ireny, io no sehatra iray itrandrahana ny solika. Tsy voahaja ireo fanolorantena mifanaraka amin'ny tontolo iainana, [ny fiantraikany amin'ny tontolo iainana] tsy tena nalefaka tamin'ny dingana samihafa. Ety amin'ny tany, eny amin'ny rivotra, any anaty rano…Ny rano… rehefa vitan-dry zareo ny asa fanorenana ny tonelina, tsikaritray fa nihena ny haavon'ny rano. Tsy tao amin'ny faritra misy ahy ihany, fa koa tany amin'ireo faritra hafa.

RV: Afaka manome ohatra ve momba ny vaovao diso na manimba hita miresaka ny faritra misy anao any anaty media, isan'izany ny tambajotra sôsialy?

EC: Izay mitera-bokatra sy ankosotra ivelany ihany no asehon-dry zareo anao, fa tsy asehony marina ny olana avelan'ilay orinasa. Tsy asehon-dry zareo ny dona tavela aorian'ny asa.

RV: Inona no tianao ho fantatr'ireo mponina ao Gran Chaco momba ny fiovàn'ny toetrandro ao amin'ny faritra misy anao? 

EC: Saika tsy maintsy io no trandrahana amin'ny maha-tetikasa azy hahafahana manaparitaka ny fomba hahafahanay miasa momba izay maha-zavadehibe ny fandraisana an-tànana ny tontolo iainana ao amin'ny faritra misy anay. Tena goavana be ny fahalotoana manerana ny firenena, araka izany dia tsy maintsy atombokay amin'ny fanapariahana io vaovao io, angamba ho anaty fanadihadiana iray mba hitsaharan'ny olona tsy handoto sy hijanona tsy hanipinipy fako.

RV: Inona no tianao ho fantatry ny vahoaka bôliviàna sy izao tontolo izao momba ny fiovàn'ny toetrandro ao amin'ny faritra misy anao?

EC: Ankehitriny, ao amin'ny faritra misy anay, tena manohina be tokoa ny resaka haintany. Araka izany dia tiako ny hahafantaran'ny maro fa nafoin'ireo mpamokatra tsy nisy nojinjaina avokoa ny vokatr'izy ireo. Azo heverina amin'izao fotoana izao fa mbola hiova indray ny toetrandro amin'ny taona ho avy ary tsy hisy orana. 

Ny 2 sy 3 Jolay 2022 no natao tao amin'ny kaominina Charaga, any atsimon'ny departemantan'i Santa Cruz [Bôlivia] ny atrikasa iray momba ny fanabeazana. Nanohana azy io ny Global Voices, amin'ny maha-mpiara-miombona antoka azy amin'ny Fundación Avina, ao anatin'ilay tetikasa «Fitrandrahana sy Fitarihan-dàlana ireo fitantaràna momba ny fiovàn'ny toetrandro ao Gran Chaco», ao anatin'ilay tetikasa faobe «Voces para la Acción Climática» (Feo ho an'ny Hetsika Toetrandro). Ho an'io atrikasa io, ny Global Voices dia niaraka niasa tamin'ny Sekoly Indizeny Fianarana ny Asa Fanaovana Gazety, tetikasa iray natomboky ny ONG ORÉ Organización de Apoyo Legal y Social (Fikambanana Fanohanana araka ny Lalàna sy ara-tSôsialy)
 Nandray anjara tamin'ny resaka nifanaovana tamin'i Elías Cerezo i Jessica Peñaloza Cladera.

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.