Sary an'i Gular Abbasova. Fampiasàna nahazoana alalana eo ambany fifanarahana fiarahamiasa.
Ity lahatsoratra ity dia navoaka voalohany [1] teo amin'ny Chaikhana Media. Dika nasiam-panovàna no naverina navoaka eto noho ny fifanarahana fiarahamiasa hifampizara votoaty.
Tahaka ireo kolontsaina tatsinanana maro [2], any Azerbaijan, omen'ireo ray amandreny vodiondry toy ny kojakojan-tokantrano, fanaka ary fitafiana ny zanany vavy mba hanohanany ny fiainan-koaviny.
Efa an-jato taona maro ny fombandrazana mikasika ny vodiondry ao Azerbaijan. Tamin'ny taonjato faha-19 [3], nomen'ireo fianakaviany bodofotsy, kidoro, ondana, lamban-databatra voazaitra tamin'ny tànana ary kojakojan-tokantrano madinika hafa, ireo mpivady vao. Araka ny voalazan'i Mahabbat Pasayeva, mpanoratra mikasika ny Fombandrazana sy Finoan'ireo ao Azerbaijan (taonjato faha-19 sy faha-20) manao hoe:
Voalohany indrindra, tena manan-danja lehibe ny manomana (manangona ireo fitaovana) vata fitehirizana fanomezana vodiondry ho an'ny tovovavy handeha hanambady ao Azerbaijan. Ny zavatra tena sarobidy indrindra amin'ny fanomezana, toy ny akanjo mariazy, ny firavaka volafotsy, ny satroka ary ireo fitaovana sarobidy hafa ho an'ny vehivavy ampakarina dia angonina ao anatina vata fitehirizana mariazy voahaingo, izay safidy hafa amin'ireo karazana fanaka ao an-tokantrano. Taloha, ireo fianakaviana tena manankarena dia matetika manome tany ho an'ny zanany vavy ho vodiondry fanampin'ireo fitaovana ao an-tokantrano, ny bodofotsy ary ny biby fiompy.
Nandritra ny vanim-potoana Sovietika (indrindra fa tamin'ny taona 1970-1980), ho fanomezana vodiondry dia liana tamin'ireo entana nafarana avy any ivelany ireo fianakaviana, entana izay tsy natokana ho amidy amin'ireo magazay mahazatra fa natokana ho an'ireo manam-bola ho laniana, araka ny voalazan'ilay mpahay fiarahamonina Lala Mehrali manao hoe :
Tany amin'ny fitobian'entany, nanana entana tsy naatao hamidy ireo magazay lehibe. Novidian'ireo manan-katao ihany koa izy ireny sy ireo mpanam-bola hanao fanomezana vodiondry ho an'ny zanany vavy. Tamin'ny taona 1990, taorian'ireo taona [voalohandohany] nahazoana ny fahaleovantena sy ny ady voalohany tao Karabakh, nihena ny vola miditra tamin'ny fianakaviana ary na dia mbola nikiry ihany aza izy ireo ny hanatanteraka ny fanomezana vodiondry ho an-janany vavy dia efa niteraka fahasarotana ara-bola ho an'ny fianakaviana izany.
Naharitra hatramin'izao ilay fombandrazana, na dia miankina amin'ny fahafahana ara-bolan'ny fianakaviana aza ny sandan'ny fanomezana vodiondry. Ny sasantsasany tamin'ireo fianakaviana dia efa nanomboka manangona ny fanomezana vodiondry raha vao mbola kely ny zanany vavy ary manampy miadana izany mandritra ny taona. Ny habe sy ny hasarobidin'ny fanomezana vodiondry dia zava-dehibe amin'ireo vondrom-piarahamonina sasany, izay tsy eken'ny rafozany ireo zazavavy mitondra fanomezana vodiondry kely. Ny sasany amin'ireo fianakaviana aza moa dia mindram-bola mihitsy mba hanomezana fanomezana vodiondry ny zanany vavy izay ho eken'ny havam-badiny.
Talohan'ny valanaretina COVID-19, mahalana no nisy nanambady ka tsy nasiana lanonana. Saingy noho ny famerana napetraka mikasika ireo famoriam-bahoaka sy ny fahasarotana ara-bolan'ny olona, dia fombandrazana vaovao no lasa mahazatra. Nanomboka nikarakara fety kely ireo olona mba tsy hanaovana mariazy goavana ary ireo mpivady vao – indrindra fa ireo izay efa tsy miankin-doha ara-toekarena amin'ny ray aman-dreniny intsony – dia nanomboka niala tamin'ny fanomezana vodiondry nentim-paharazana fa nitodika tamin'izay azo ampiharina kokoa ho fanomezana mariazy.
Niteraka tosika ho an'ny fomban-drazana vaovao ity firehana vaovao ity : toa ohatran'ny miha-lefy ny fampiharana ny fanomezana vodiondry noho ny fitomboan'ny fanamby ara-toekarena [4] ao anatin'ny fisondrotry ny vidim-piainana maneran-tany, ny sazy ho an'i Rosia sy ny mety hisian'ny fitotonganana. Mandinika ny fivoaran'ny fomba fijery mikasika ny fanomezana vodiondry nentim-paharazana ity tetikasa an-tsary ity.
Sara, 17 taona. Tananàn'i Kurdakhani. Sary an'i Gular Abbasova. Nampiasaina nahazoana alalana eo ambanin'ny fifanarahana fiarahamiasa.
Sara: Hatry ny mbola kely aho dia efa nividy fanomezana vodiondry ho ahy ny reniko. Lovia, sotro, karesoly, lamban-databatra, jiro… Mbola tsy nieriretritra ny hanambady akory aho tamin'izany, ny fianarako no nosainiko. Manomana fanadinana aho. Saingy inona no atao? Tahaka ireo reny rehetra, efa zatra izany koa izy. Fombandrazana io ho an'ireo ray amandreninay sy ny mpiray vodirindrina eto an-tanànanay. Efa mahazatra ny fividianan'ireo ray amandreny fitaovana vodiondry ho an'ny zanany vavy raha mbola kely. Mihevitra ny reniko fa na dia miadana aza ny fanangonany ny fanomezana vodiondry, dia ho mora kokoa. Saingy miova miaraka amin'ny fotoana izany. Ny fadintseranana ihany koa.
Aliya, 24 taona. Tananàn'i Fatmayi. Sary an'i Gular Abbasova. Nampiasaina nahazoana alalana eo ambany fifanarahana fiarahamiasa.
Aliya: Rehefa manambady ny zazavavy iray, tsy maintsy manome fanomezana vodiondry sy fanaka ho azy ny fianakaviany. Raha tsy izay, tsarain'ireo mponina ao am-bohitra sy ireo olona manodidina azy izy ireo. Tamin'ny taona 2021 aho no nanambady. Mialoha ny mariazy, niteny tamin'ny ray aman-dreniko ny rafozam-baviko fa tsy ilaina ny mividy zavatra betsaka loatra. Fanaka kely sy fitaovana vitsivitsy dia ampy. Manankarena ny fianakavian'ny vadiko. Hiara-monina amin'ireo rafozako aho. Tranobe ilay izy, misy izay ilainao rehetra eo amin'ny fiainana.
Rehefa nisalasala kely ireo ray amandreniko dia nanapa-kevitra fa hividy fanaka manontolo sy kojakojan-tokantrano tsy dia mandany vola be loatra.
Turkan, 26 taona, zaratanin'i Bina, Baku. Sary an'i Gular Abbasova. Nampiasaina nahazoana alalana eo ambany fifanarahana fiarahamiasa.
Turkan: Fony mbola adolantsento aho dia nividianan-dreniko servieta vitsivitsy sy lamban-databatra. Indray mandeha, niteny tamin'ny reniko aho hoe aleo izaho ihany no hividy ny zavatra ilaiko. Rehefa nanambady aho, efa niasa aho ary nahazo ny volako manokana. Tsy te-hanelingelina ara-bola ireo ray aman-dreniko aho. lanonana kely no nankalazanay ny mariazinay tamin'ny taona 2021. Izaho ihany no nividy ireo kojakojan-tokantrano tamin'ny vola izay nangoniko avy amin'ny karamako. Nanome vola ho anay ihany koa ny ray amandrenin'ilay vadiko, vola izay natokan-dry zareo ho an'ny volamena. Fitaovana hafa ao an-tokantrano no novidianay fa tsy volamena. Raha ny marina, tsy nilaina ny nividy zavatra betsaka. Zavatra vitsivitsy dia afa-po izahay.
Ulkar, 26 taona, Baku. Sary an'i Gular Abbasova. Nampiasaina nahazoana alalana eo ambany fifanarahana fiarahamiasa.
Ulkar: Tena kely ny ahy ny fanomezana vodiondry. Zavakanto tranainy navelan'ny reniko sy ny renibeko tamin'ny fanomezana vodiondrin'izy ireo izany ary ny sarondoha anaovako. Ho an'ny fanomezana vodiondry, nividy lamban-databatra iray sy servieta vitsivitsy ny reniko. Nilaza tamin'ny ray amandreniko izahay mivady fa tsy ilaina ny mandany vola amboniny ho an'ny fanomezana vodiondry sy mariazy. Avy amin'ireo vola ireo, afaka manangana fandraharahàna iray mampidi-bola kokoa ho an'ny hoavinay izahay. Saingy noho ny fangatahan'ny rafozandahiko dia tsy maintsy nanapa-kevitra nividy firavaka volamena izahay. Satria fombandrazana neken'ny fiarahamonina io. Tsy ho azo atao mihitsy raha vao tsisy an'izay.
Gulsara, 30 taona, Baku. Sary an'i Gular Abbasova. Nampiasaina nahazoana alalana eo ambany fifanarahana fiarahamiasa.
Gulsara: Fony mbola adolantsento aho dia niteny tamin'ny reniko fa tsy ilaina ny mividy fanomezana vodiondry. Tsy faniriako ny handanian'ireo ray amandreniko vola be hividianan-javatra. Nomen'ny reniko karipetra Guba aho (karipetra natao tànana, nentin-drazana, sady sarobidy). Fanampin'izay, nahazo zavakanto tranainy avy tamin'ny reniko sy ny renibeko koa aho, fitaovam-pihinanana vita amin'ny varahina. Manana fahatsiarovana avy amin'ny harem-pianakaviana aho izay nitarafana ny kolontsaina ara-bakodrazana sy ny fombandrazan'ny fianakaviana. Sarobidy ho ahy izy ireo. Hividy izay zavatra ilainay izahay arakarak'izay mety ilainay aorian'ny mariazinay rehefa miara-mipetraka izahay mivady.
Afsana, 26 taona. Baku. Sary an'i Gular Abbasova. Nampiasaina nahazoana alalana eo ambany fifanarahana fiarahamiasa.
Afsana: Manana eritreritra ny hanorina tokantrano aho ato ho ato, izany no antony nividianan'ny reniko an'ireo kojakojan-tokantrano madinika ho fanomezana vodiondry. Nataony anaty lisitra ireo ilaina ary saika izay ilaina amin'ny fiainana andavandro no novidiany. Tsy tena havanana amin'ny fikarakarana fanomezana vodiondry loatra aho. Navelako tamin'ny reniko sy ny rahavaviko io asa io. Saika efa vonona avokoa ireo fitaovan-dakozia fototra – haingo, lovia, famaohana sy lamban-dantabatra.
Hividy fanaka sy fitaovan-dakozia ihany angamba izahay mialohan'ny mariazy. Angamba mety tsy ho ilaina izany, raha toa izahay ka miditra amin'ny fanofàna efa misy ny zavatra rehetra. Heveriko fa nisy fiantraikany betsaka tamin'ny fombandrazana fanomezana vodiondry ny valanaretina. Raha dimy taona ka hatramin'ny folo taona lasa izay, nividy zavatra betsaka ny fianakaviana ho an'ny fanomezana vodiondry, nandritra ny valanaretina kosa niezaka nandinika bebe kokoa izy ireo. Rehefa nanontany an'ireo mpivady vao aho mikasika ny fanomanan'izy ireo ny mariazy, dia nilaza izy ireo fa vitan'izy ireo ny miaina amina vola kely no sady manao tahiry. Nisy koa anefa ireo tsy mba afaka nanao fety tamin'ny mariaziny akory. Miezaka koa aho ny mba handinika sy tsy ho faty antoka. Heveriko fa fandaniana tsy ilaina ny zavatra fanampiny.