Ireo reny mpanorina ny zavakanto nizeriana ankehitriny. Ankavia miankavanana ambony: Susanne Wenger, Princess Elizabeth Olowu, Eunice Okeji, Asabi Bakare; ambany: Clara Etso Ugbodaga-Ngu, Chief Constance Afiong ‘Afi’ Ekong, Ladi Kwali. Sary avy amin'i YSMA, nahazoana alalana.

Indray maraina feno fanantenana, nitsidika ny Mozean'ny Zavakanto Yemisi Shyllon (YSMA) ao Lagos, Oniversite Pan-Atlantika any Nizeria ny mpianatra sasany amin'ny Fifandraisana amin'ny daholobe vao afaka baccalauréat, hanokatra ny tsiambaratelon'ny zavakanto ao sy ny fihetsiky ny olona manoloana izany. Ny antony itsidihanay ny YSMA — tranombakoky ny anjerimanontolo voalohany ao Nizeria — dia ny hijery voalohany indrindra ireo angon-java-kanto afrikanina mahatalanjona ao, ho anisan'ny taranja andraisana naoty. Na izany aza, voasarika tanteraka izahay handinika ireo angon-java-kanto ankehitriny mahavariana noforonin'ny vehivavy artista Nizeriana.

Inona no tonga ao an-tsainao rehefa mandre ny teny hoe “mozea”? Tamin'ny taona 2014, namoaka lahatsoratra iray ny HuffPost namariparitra ny fomba tokony hataon'ny olona sy tsapany amin'ny fitsidihana tranombakoka mahazatra. Raha fintinina ny lahatsoratra dia nilaza fa maranin-tsaina amin'ny fomba mahery fo, feno fahalalana voajanahary, tony hafahafa, ary liana amin'ny sangan'asa sasany izay mitondra azy ireo ho any amin'ny taonjato lasa ny mpitsidika, raha feno fahamailoana sady tony kosa ny tompon'andraikitra, mahafantatra tsara izay tokony holazaina amin'ny mpitsidika.

Karazan'olona maro no nihaona taminay tao amin'ny YSMA ahitana mpankafy zava-kanto, ireo hafa toa anay izay nanao fanazarana akademika, ireo mpianatra avy amin'ny lisea sasany any Lagos manao  fitsidihana ara-pampianarana, ary ny sasany izay tonga hijerijery fotsiny.

Ny Mozean-javakanto Yemisi Shyllon, Oniversite Pan-Atlantika, Lagos, Nigeria. Sary avy amin'ny YSMA, nahazoana alalana

Naorina tamin'ny taona 2019 ny Mozean-Javakanto Yemisi Shyllon ary nomena ny anaran'ny Printsy Yemisi Shyllon, mpanangona zavakanto Nizeriana. Namatsy vola ny fanorenana ilay trano i Shyllon ary nanolotra asakanto maherin'ny 1.000 avy amin'ny angona nataony. Zava-misy atolotry ny YSMA ny “mizàtra fianarana manova (fiainana)” ho an'ny mpianatra sy ny vahoaka amin'ny ankapobeny, hoy ny talen'ny tranombakoka, Jess Castellote, ao amin'ny tranokalan'ny YSMA. Tanteraka izany amin'ny fampirotsahana “mpanatrika isan-karazany” mba hianoka bebe kokoa ny haren'ny “fahalalana momba ny zavakanto Nizeriana” amin'ny alalan'ny fampirantiana zavakanto, fandaharam-pampianarana ary fitsidihana tranombakoka. Nahazo ny lokan'ny fisokafana avy amin'ny Apollo Magazine ny ISMA tamin'ny taona 2020.

The recipient of the Apollo Award for Museum Opening of the Year 2020 is the Yemisi Shyllon Museum of Art. Watch a clip of Prince Shyllon and the museum’s director @jesscastellote accepting the prize https://t.co/LPjBMgS5Jv pic.twitter.com/0nQHWyOjza

— Apollo Magazine (@Apollo_magazine) December 1, 2020

Ny nahazo ny lokan'ny fanokafana tranombakoka Apollo taona 2020 ny Museum of Art Yemisi Shyllon. Jereo ny sarin'ny Printsy Shyllon sy ny talen'ny tranombakoka @jesscastellote nandray ny loka

Ny Ranty “Tanana tsy hay resena” (Invincible Hands)

‘The Comforter’ (Ilay Mpanony-mpampionona) avy amin'i Olawunmi Banjo. Pikantsarin'ny katalôgy Invisible Hands.

Natao hanasongadinana ny fandraisan'ny vehivavy anjara amin'ny zavakanto ao Nizeria ireo piesy tamin'ny fampirantiana Invincible Hands. Manankarena na ara-kolotsaina na araka ny angesony io angona io, manamafy indray ny hatsarana sy ny maha zava-dehibe ny zavakanto ao Nizeria.

 “Zava-misy ara-tantara” ny famafana ny artista vehivavy Nizeriana, hoy i Ebubechi Nwokoma sy Chinyere Nzenwata, Nizeriana mpitsikera sy mpiasan'ny YSMA, nanoratra tao amin'ny katalôgy Invisible Hands. Vokany, “tsy nahazo na nahazo fankatoavana kely” ny vehivavy, ary tsy nomena azy ireo “ny toerana sahaza azy eo amin'ny sehatra”. Noho izany, kinendrin'ity fampirantiana ity “ny hampisy ako ny fisian'ny vehivavy sy ny fomba fijeriny amin'ny rafi-javakanto manomboka tamin'ny fotoana nipoirany sy manasongadina ny fisongany haingana tamin'ny alàlan'ny fandraisan'ny vehivavy artista ankehitriny,” hoy ny nosoratan‘i Nwokoma sy Nzenwata.

Mangina tao rehefa nandeha tao amin'ny asa voalohany tamin'ny angona izahay.

‘Light up the Lamp’ nataon'i Ngozi-Omeje Ezema. pikantsary tao amin'ny katalôgy Invisible Hands .

Vao notopaza-maso voalohany ny “Light up the Lamp” (areheto ny fanilo) nataon'i Ngozi-Omeje Ezema dia toa fitambaran-dravina miendrika akorandriaka tanimanga mihantona amin'ny tadim-pintana manify. Saingy rehefa nihemotra ny mpijery, dia tsikaritra ny fanilo solitany lehibe iray fampiasa manerana ny firenena talohan’ny nielezan’ny herinaratra, soritan'ireo vakivakin-tanimanga rehetra. Mikaroka sy Mampianatra famolavolan-tanimanga ao amin'ny Oniversiten'i Nizeria, Nsukka, atsimo atsinanan'i Nizeria, i Ezema. Tarafin'ny sangan'asa tanimanga nataony ny “fifangarihan'ny fanantenana sy ny famoizam-po” sady asehony koa “hery soritan'ny fanaintainana sy ny tendry (anjara).”

“Cycle of Life” nataon'i Nike Davis. Pikantsary avy amin'ny katalôgy Invisible Hands.

Asam-panenomana ara-javakanto mahazo ny gorodona ka hatramin'ny valin-drihana ny “Cycle of Life” (tsingerim-piainana) nataon'i Nike Okundaye-Davies, fantatra amin'ny anarana hoe “Mama Nike”. Piesy narafitra amin'ny akora adire mampiavaka ny vahoaka Yoruba izy io. Misy lamina maromaro voatenona amin'ny akora manga matsora eo ambonin'ny fototra manga antitra. Ahitana akotso (motif) manavaka ny asakanton'ilay artista (toy ny hety) sy ny kolontsainy koa ilay asatanana. Ny renibeny izay nampianatra azy tenona, hosodoko, amboradara (peta-kofehy) ary asa vita amin'ny hodi-biby, no nampiofana ilay mpandravaka lamba amin'ny fomba batik sy adire nizeriana. Izy no tompon'ny Nike Art Gallery ao Lekki, Lagos, izay iray amin'ireo tranofitaratra (galleries) an'olon-tsotra lehibe indrindra eto Afrika.

Raha teo am-pandinihana ny “The Comforter” (Ilay Mpampionona na Ilay mpanony) an'i Olawumi Banjo aho no nandre katrokatroka tamin'ny gorodon'ny mozea. Nitodika aho ary nahita an'i Madonna, mpiasan'ny tranombakoka. Manjelanjelatra tarafin-jiro ny randrany miloko maitso sy manga. Nohazavainy fa sary hosodoko tena araka ny zavamisy (hyper-realist) ilay asa. Ny teny hoe “hyperrealism” dia manondro ny zavakanto noforonina ho tahaka ny saripika, fa tsy hosodoko. Ny sary lazaina etoana dia sary hosodoko misy ankizilahy mampionona ny reniny, izay mipetraka sy mitafy akanjo nentin-drazana “Ankara wrapper” sy gele (sarondoha mivona). Nampiasa lafika mainty ilay mpanakanto tamin'ity asa ity, ka manasongadina ireo tiana aseho ho eo aloha. Mpianatra maintimolalin'ny Oniversiten'i Pan-Atlantika i Banjo mpanakanto ara-maso hosodoko zary saripika manampahaizana manokana amin'ny hosodoko toa saripika endritany. Trandrahin'ny zavakanton'i Banjo “zava-misy miafina atrehintsika tsirairay na miaraka manerana ny glôby.”

‘9-Year-Old Bride’ nataon'i Peju Alatise. pikantsary avy amin'ny katalôgy Invisible Hands.

Rehefa manatona ny “9 taona ampakarina ho vady” nataon'i Peju Alatise aho, dia mandre feo avy any amin'ny fidirana. Toa mihamaro ny mpitsidika ny tranombakoka. Sarivongana mitsikera ny fanambadian'ny ankizy any Nizeria ilay asa. Ny mandrafitra azy io dia endrika maromaro mitafy akora mitovitovy amin'ny “Ankara”, ao anatin'izany ny zazavavy kely iray manatrika anoloana sy ny lehilahy sy vehivavy roa (ny sasany tsy manan-doha) samy tsy misy mitodika any aminy. Mpanakanto maro rantsana sady mpanao mari-trano ao Lagos, Nizeria, i Alatise. Ny zavakantony dia “fanandramana asa tsy misy fiatoana sy mitaky asa mafy” ary manivaka “amin'ireo karazana lasitra fampitan-kafatra, teknika ary fitaovana isan-karazany, anisan'izany fa tsy voafetra amin'ny hosodoko, sarimihetsika, fametrahana, ary sary sokitra.”

Fandinihana mangina

Zavakanto aranty ao amin'ny Yemisi Shyllon Museum. Sarin'ny YSMA, nahazoana alalana.

Tsy nanao afa-tsy naka tahaka ny valin-tenin’ny mpiasan’ny fitetezana ny tranom-bakoka ireo mitety toerana. Ny tsikera mavesatra amin'ireo asa dia vitan'ny fankasitrahana fanaon-jaza manomboka amin'ny “Tena mahafatifaty ity,” ka hatramin'ny “Tsy azoko mihitsy ity,” arahana andiam-pakana saripika maro amin'ny sary hosodoko sy ny endrik'izy ireo mitsiky. Nivadika ho adihevitra mafana amin'izay hevitry ny tsirairay amin'ny hoe iza ny artista tsara indrindra ny fandinihana mangina. Niharan'izany fifandroritan-kevitra izany ny “That's What They Said”[izany no nolazain-dry zareo] (2015) nataon'i Taoye Idahor, raha niverimberina ny mpianatra manamarina hoe marina izy raha mamlefa sehatra fotsy lehibe amin'ny sanganasany.

Niseho izany rehetra izany rehefa nihaino tsara ny mpianatra. Minitra vitsy taorian'ny fitetezan-toerana, maro tamin'ireo olona tao, rehefa nahazo fahalalana ampy, no nanapa-kevitra fa ny hetsika tsara indrindra dia tsy ny fisaintsainana ny zavatra hitany, fa manintsana izay rehetra mifandraika amin'ny mozea sy ny mihomehy mafy amin'ny tsinontsinona (iray) manokana.