- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Tantara an-tsary “ambanin'ny tany” mampiseho ny zeitgeist ao Skopje, renivohitr'i Makedonia Avaratra

Sokajy: Eoropa Afovoany & Atsinanana, Makedonia, Hehy, Mediam-bahoaka, Zavakanto & Kolontsaina
[1]

Dika makedôniàna avy amin'ilay boky “Alika mpirenireny sy Voalavo” (Џукела и Пацоф) an'i Matej Bogdanovski. Sary an'i Filip Stojanovski, CC BY 3.0 [2].

Tamin'ny Oktobra 2021 no navoaka [3] ilay tantara an-tsary “Alika mpirenireny sy Voalavo” (“Džukela i Pacof” amin'ny fiteny makedôniàna). Nomen'ny mpanoratra azy,  Matej Bogdanovski, alàlana ny Global Voices hamoaka pejy maromaro nadika avy amin'ny Makedoniàna ho amin'ny fiteny Anglisy.

Ilay tantara hatsikana an-tsary “Alika mpirenireny sy Voalavo” dia fanehoankevitra momba ny fiainana ao Skopje nandritra ireo taompolo 2010s. Misy tantara fohy mameno pejy iray avy, ary miisa 40 ao anatiny, manolotra tantara mampihomehy maneho ny fiainana sy ny vanim-potoana niainan'ireo mpinamana roa, “Alika mpirenireny sy Voalavo”, ary andiana biby hafa manana endrika miovaova (goaika, ramanavy, sakakely, alika, sahona).

Azo heverina ho “ambanin'ny tany” ilay izy, na ara-endrika [4] na ara-bakiteny, satria eny an-dalambe ao an-tanàna no miseho, ary any ambanin'izy ireny, anaty lavaka fivarinan-drano maloto any.

Miaina ivelan'ny fiarahamonina ireo mpilalao fototra, Alika mpirenireny sy Voalavo, zara raha mahita izay ho harapaka, mitovy amin'ireo karazam-biby roa izay miaina any amin'ireo tanandehibe, miezaka mifanaraka amin'ireo habibiana rehetra hita anatin'ny tontolon'ny tanandehibe. Mandritra izany fotoana izany, miaro azy ireo amin'ny loza mety hanjo eny anivon'ny natiora ilay tanàna.

Tao anaty antsafa iray [5] navoakan'ilay gazetiboky ety anaty aterineto Okno.mk, nanontany ilay mpanoratra, Rumena Bužarovska, raha toa mba nisy fanantenana zavatra tsara ihany ao anatin'ireo Alika Mpirenireny sy Voalavo mpilalao, izay soritany ho ” olon-dresy mahafatifaty, sady maherifo no lozabe ihany koa”. Hoy ny navaliny:

Тие дури не се ни негативци. Некој тип на антихерои можеби, но тие немаат лоши намери, што обично ги карактеризира негативците. Тие се апатични, а опортунисти, мрзливи се и пасивни. Не им е сеедно кога им се засегнати интересите, но нивните реакции се пасивно агресивни. Сепак, понекогаш нивните интереси се во спротивност со вообичаените норми, како на пример за нив е лошо кога контејнерите се празнат на време бидејќи така остануваат без храна. Или пак Пацоф протестира против зголемување на плати бидејќи тој е невработен, и претпоставува дека со зголемување на платите ќе поскапат и цените, па така тој ќе биде уште позагрозен.

Tsy lozabe akory aza izy roa ireo. Fa heverina ho toy ny “antiheroes – mpanenjika maherifo”, saingy tsy manana eritreritra ratsy, izay mety hahatonga azy ireo heverina ho lozabe. Tsy mpivaky loha ry zareo no sady mpanararaotra; sady kamo no mpidonanam-poana. Na dia tsy ho izany mihitsy aza rehefa injay ka ny tombontsoany-dry zareo no voatohintohina, mangingina fa mahery setra ny valinkafatra avy amin-dry zareo. Ohatra, ao anaty tantara iray dia mitaraina ry zareo momba ny fahombiazan'ireo sampandraharaham-panjakana misahana ny famotehana fako, izay maka ara-potoana ireo dabam-pako, satria lasa tsy mahita hohanina ry zareo. Na rehefa manomboka hetsipanoherana iray i Voalavo ho fanoherana ny fampiakarana karama, satria heveriny fa, amin'ilay izy tsy an'asa, izy no hizaka ny mafy indrindra amin'ny fisondrotan'ny vidin-javatra aterak'izany.

Alika Mpirenireny sy Voalavo, fizaràna faharoa, avy amin'i Matej Bogdanovski. Fampiasàna nahazoana alàlana.

Na dia tsy ho resaka pôlitika mibaribary aza no nanaovan'ilay mpanoratra ilay boky hatsikana, dia manondro fepetra fiainana ankapobeny ilay izy, mifandray amin'ny pôlitika miantraika amin'ny fiainana andavanandro. Ohatra, ilay tantara fohy fahefatra dia miresaka ilay fomba fanao miparitaka be eny anivon'ireo antoko pôlitika mpanjono olona ao Balkan amin'ny fampitomboana ny isan'ireo mpandray anjara amin'ny hetsika ho an'ny daholobe karakarain-dry zareo, amin'ny fanerena olona na fandrebirebena amin'ny resaka sakafo, toy ny sandwiches [6] sy lagilasy [7].

Alika Mpirenireny sy Voalavo, fizaràna fahefatra, avy amin'i Matej Bogdanovski. Fampiasàna nahazoana alàlana.

Crow, pôlitisiàna avy ao an-toerana, mpanao kolikoly, no iray amin'ireo mpilalao, izay mampiasa ireo fiteny be mpampiasa toy ny hoe “The Green Agenda” izay lasa nalaza be teny anivon'ireo pôlitisiàna mihevitra fa lasa tsy misy fiantraikany na efa tapitra ireo fitantaràna nasiônalista, no sady manandrana ihany hiseho ho raitra, ho olon'izao tontolo izao ary ho maoderina.

[8]

Alika Mpirenireny sy Voalavo, fizaràna fahafito, avy amin'i Matej Bogdanovski. Fampiasàna nahazoana alàlana

Nohazavain'i Bogdanovski fa, mba hampitàna ireo sosom-pihetsehampo isankarazany mifanohitra, izay ananan'ireo mponina ao Skopje momba ny tananan-dry zareo, mazàna izy no mampiasa ilay fomba fiteny manetry hoe “Skopjence” izay azo adika ho “ilay Skopje kelinay.”

Скопје. Град растргнат помеѓу желбата да биде метропола и мирниот маалски живот. Град упропастен од несовесни политики и сељaчкото изживување на неизживеаната урбана мафија. Град уморен од промени, во кој неколку генерации имаат свое Старо Скопје. Град кој бучно се менува, а тивко се бунтува. Град кој ја изгуби својата автентичност сакајќи да изгледа како некои други градови. Град чии граѓани сета своја пасивност и мааните на градот ја искажуваат низ еден збор – Скопјенце.

Skopje. Tanàna iray tery eo anelanelan'ny faniriana ho tanàndehibe sy ny fiainana milamina anatina tanàna kely. Tanàna iray simban'ny pôlitika tsy mandray andraikitra sy ny fahalotoana be ataon'ireo mafia-n'ny fanorenana / fanitarana tanàna ambany fitantanan'ireo jiolahimboto miezaka manafina ny tsy fananany traikefa mankany amin'ny fanarenana. Tanàna iray trotraky ny fanovàna, ka ao anatin'ireny dia samy manana ny antsoiny hoe “Skopje Fahininy” ireo andian-taranaka mifandimby. Tanana iray miova anaty tabataba, saingy mihoko mangina. Tanàna iray very ny maha-izy azy noho ny faniriana hitovy amin'ny hafa. Tanàna iray anehoan'ireo mponina ao aminy ny firaviravian-tànany sy ny tsy fahalavorarian'ilay tanàna amin'ny alàlan'ny teny tokana: “Skopjence.”

[9]

Alika Mpirenireny sy Voalavo, fizaràna faha-27, avy amin'i Matej Bogdanovski. Fampiasàna nahazoana alàlana

Tsy mihevitra ny tenany ho artista mirotsaka an-tsehatra ara-tsôsialy [10]  i Bogdanovski. Mihevitra ny tenany fotsiny ho toy ny artista manao zavatra ho an'ny maso izy ary, ambonin'izany rehetra izany, mpanao sary hosodoko. Amin'ny fanohizana ny fombandrazan'ireo hafa mpanao hosodoko fahiny izay naneho hevitra ihany koa momba ny fiarahamonina no mahatoga azy hihetsika manoloana ny fivoaran'ny fiarahamonina amin'ny alàlan'ny asany, anehoany ny fijorony na ny tsy fahafahampony.

[11]

Alika Mpirenireny sy Voalavo, fizaràna faha-33, avy amin'i Matej Bogdanovski. Fampiasàna nahazoana alàlana

Teraka tao Skopje tamin'ny 1979 i Matej Bogdanovski, ary nahazo diplaoma “maitrise” tao amin'ny Fakiolte momba ny Zavakanto tao Skopje. Mifanindran-dàlana amin'ny asa maha-mpanao hosodoko azy, dia mpanoratra hatsikana sy boky ihany koa izy, isan'izany ireo fantina tantara fohy an-tsary [12] ary ireo boky natao holokoina, hatramina boky mifototra amin'ireo sary natao hihomehezana mifandraika amin'ilay Tetikasa Skopje 2014 [13] nomeny lohateny hoe “Skopje rados ti ke bidesh” [14] (Ianao no ho fahasambaran'i Skopje).

Hita ao anatin'ny boky hatsikany iray hafa ny “KŠŠC” (2010), angano iray momba ny fiaian'ny alina ao Skopje sy ny zana-tsampan'ny kolontsaina “rock and roll”; “Patentalia sy Tentelina” (Perfect Ten) (2016), hala tàhaka iray mahafinaritra anafangaroany ny fomba amam-panao amina anganongano sy ireo olan'ny vaninandro maoderina, toy ny zon'ny mpamorona, ny fijirihana asan'olona, ny sarim-batana ao amin'ny media sôsialy; “Street” [15] (2020), nalaina avy amin'ilay tantara malaza an'i Slavko Janevski [16]; ary hatsikana iray natao hanabeazana ny ankizy “The Skopje Aqueduct” (Ilay Lakandrano'i Skopje)(2021).

Maro amin'ireo asakanton'i Matej Bogdanovski no azon'ny daholobe raisina ao amin'ny Facebook-ny [17].