Ny mpanoratra, poeta Shivanee Ramlochan, ao amin'ny Saha Lemaky ny Amperoran'i Trinidad ao Port of Spain, 2015. Sary nomen'i Ramlochan, nahazoana alalana.
Ny vinanin'ny poeta Trinidadiana Shivanee Ramlochan, On Threshing, Winnowing, and Buxoming the Body, momba ny dikan'ny hoe manandrana milaza fa tia ny momba antsika manontolo isika, izay navoaka voalohany tao amin'ny bilaoginy, Novel Niche [1], ary naverina navoaka eto noho ny fanomezana alalana mahafinaritra avy aminy.
Mitondra mihoatra lavitra noho ny zava-misy momba ny vatako aho. Teto aho amin'ny taona 2015, ato amin'ny Valam-bibin'ny Lemaky ny Amperora. Naka ity sariko ity tamin'ny findaiko ny iray amin'ireo anadahiko. Tsaroako tsara ny nahasarika ahy manokana tamin'ny makarakaran'ny caracara [2] [tena kisendrasendra ny fitoviana eto]. Tsaroako ny nitsanganana teo, nieritreritra ny fahavoazana tsy hay refesina: vao avy nahavita feno ny fitetezana an'i Queen's Park Savannah izaho sy ny fianakaviako ho ampahany amin'ny fanangonam-bola isan-taona ho an'ny Fikambanan'ny mandova sy ny iharan'ny fikorontanan-dra mahery vaika. Nieritreritra ireo vorona sy ireo tiana nalaina aloha loatra aho, ny fomba rehetra iadianay, ny ranomasonay mitrahotraho, hitahirizana izay efa vasoka sahady. “Caracara,” tononkalo tena tiako ka mbola, na dia nandalo taona maro aza, dia tsapa ho tsy voafehy kokoa fa tsy voafolaka, teraka tao, ary niditra tao amin'ny pejin'ny “Fantatry ny Rehetra fa mamelovelo aho [3].” Ary efa izay. Oh, ary mbola izay.
Rehefa mieritreritra an'izany fotoana izany aho, nahoana aho no tsy maintsy mahatsapa ny vesatry ny vatako mihoatra noho izay tiako ho entina? Nahoana no tsy afahafan'ny tononkolo, fa tsy ny kilao, ho eo am-baravarana misokatry ny vata fitadidiana?
Tahaka ny maro amintsika, ara-pitsaboana dia nilazana tsy misy adihevitra aho fa tsara kokoa, lava kokoa ary velona kokoa ny fiainako raha manitsana (lanja) aho. Misy tontolo iray manontolo mitsofoka ao, amin'ny fitsabahana ara-pitsaboana, ny fiavotan'aina fifehezantena henjana ara-miaramila ho fikarakaram-batana), ary ny tsy fahafaham-po mihitsy am-polony taona maro ao anaty hoditro, ny sakafo, ny rotaka sy izany rehetra izany.
Saingy tsy te-hilaza aminao ny fahorian'ny vatako aho androany. Tsia. Ny mifanohitra amin'izany no tiako lazaina aminareo.
[4]Shivanee Ramlochan tao amin'ny famakiana ireo angon-tononkalony voalohany indrindra ‘Everyone Knows I Am a Haunting,’ tamin'ny taona 2017. Sary nopihan'i Marlon James [4], nampindramin'i Ramlochan, nahazoana alalana.
Teto aho tamin'ny taona 2017, manolotra vakiteny ampahibemaso voalohany avy amin'ny “Haunting” (Mamelovelo), dika iray avy amin'izay tsy navoaka tamin'ny fomba ofisialy akory. Amin’ity sary nalain'i Marlon James ity [4], dia tsaroako ny nihaonana tamim-pifaliana, tao amin'ny toerana iray natokana ho an'ny vondrom-piarahamonina hafahafa toa ahy, ho ampahany amin'ny fetibe niarahako niasa sy nirotsahako nandritra ny folo taona mahery. Ary. Sahady.
Ao amin'ny vatako, ny hany tadidiko dia fifaliana tsy misy dikany. Nahoana ny fahitako no miezaka manapaka ny ravinkazo volamena avy amin'izany, raha itodihana, mandra-pahatongan'ny hany hitako dia ny toerana hamafako ny tenako ihany? Mampalahelo izany. Ny fiainako manontolo, tsy mino aho fa mbola nahatsapa fa mila maka toerana kely kokoa, afa-tsy ao amin'ny vatako. Natao ho hafa mihitsy ny anjaran'ny vatako, ankoatra ny tenako na dia amin'ny fotoan'ny fahasambarana indrindra aza, araka ny hitanao eto, fahafaham-po.
Nampanantena anao aho fa hilaza aminao ny mifanohitra amin'izany rehetra izany. Indro ary izany.
Nandritra ny resadresaka nifanaovana tamin'ny olo-tiako tsy ela akory izay, dia namela hadisoan-tsipelina izy ireo, “Hatavezana hita sy maharitra”, izay midika fa natao hanoratana ny “zava-misy”. Tsy nieritreritra aho fa namaly tamim-pilalaovana hoe: “Hatavezana hita sy maharitra – izaho izany!” Sentom-pifaliana ny setrin'izany ry mpamaky malala. Tamin'izany fotoana izany aho nahatsiaro fa misy eto an-tany ireo tia ahy hatramin'ny molekiolako bitika indrindra, ary anisan'izany ireo izay azo antsoina hoe mihoatra.
Tsy fantatro izay ho bikako farany. Eny, ny bikako amin'ny fahafatesana dia ho toy ny vovo-tsiny vakivaky taolana, satria tsy mifanaraka amiko ny fandevenana. Fa ny anelanelan'izany? Na ho lahatra ho ahy ny miakatra na midina tohadava mihena na mitombo lanja mandritra ny folo taona hafa, na lasa mihamangatsiaka kokoa aho ary manindry kokoa amin'ny tendron'ny tarehiko ny takolako, na mahita fomba aho hampitombo avo roa heny ny habeko sy salama in-telo (noho ny mahazatra), mifanohitra amin'izay mety fitsaboana tandrefana rehetra: tsaroako androany fa manatrika aho ary manam-paharetana. Ny ampahan-tavy no lalana ho an'ny fahavelomako, ary eto aho hilaza aminao: androany, mankasitraka tokoa ny hatavezako aho.
Fantatro fa miovaova aho, ry vatana. Fantatro indraindray ny fisaviliviliana ary manozona anao aho, manondro izay mihorona rehetra, ny mivohibohitra rehetra amin'ny rafibatana ankapobe. Fantatro fa hitranga indray izany.
Saingy androany aho dia misaotra anao amin'ny kibo boribory izay nanakodia ahy nandritra ny fotoan-tsarotra. Ny fe mikasokasoka matevina mihanika dingana iray aorian'ny iray, mitondra entana mavesatra loatra sy fikirizana mandritra ny dia manirery, ny dia sarotra indrindra na mankany amin'ny zavatra hafa. Ny saoka mikamban-droa izay nangovitra nitera-menaka saingy nanohana ahy (tsy hianjera), hita teo am-pototry ny tarehiko ao anaty sary sy horonantsary maro dia maro eo ampamakiana ny tononkaloko ho hihasarotra sy mahavalalanina. Ny rantsantànana matevina izay mangirifiry eo am-pitendrena nefa manao izany mandra-pahatsapa lalina tsy misy toa izany ny fahavelomana, tsy voafehy kokoa.
Misaotra anao ry vatana. Misaotra amin'ny fanatrehana. Misaotra amin'ny faharetana. Eny, ry boribory malala, ho an'ny hatavezana.