[1]Sary nomen'i Amrit Sufi ary nahazoana alalana.
Fanamarihan'ny mpamoaka lahatsoratra: Ny 12–18 Aprily 2022, Amrit Sufi no hampiantrano ny kaonty Twitter ifandimbiasana @AsiaLangsOnline [2], izay mitrandraka ny fomba azo ampiasana ny teknolojia hamelomana aina indray ny fiteny Aziatika. Vakio bebe kokoa momba ilay fanentanana eto [3].
Amrit Sufi dia mpikaroka sady mpampianatra ambony miasa amin'izao fotoana izao amin'ny fampidirana ankihy ny fiteny sy ny kolontsaina am-bava tandindonin-doza. Mampiasa ny fiteny tandindomin-doza antsoina hoe Angika [4] koa izy, izay fiteny Indo-Aryana ao amin'ny faritr'i Anga, izay tafiditra ao anatin'ny fanjakana Indiana Bihar, Jharkhand, sy Bengal Andrefana. Manana mari-pahaizana maîtrise amin'ny teny anglisy sy literatiora avy amin'ny Oniversite Hemwati Nandan Bahuguna Garhwal any Uttarakhand, India, i Sufi ary niasa ho mpampianatra literatiora anglisy tao amin'ny Oniversite Doon, Dehradun. Niresaka tamin'i Sufi ny Rising Voices momba ny fahalianany amin'ny fampidirana ankihy ny kolontsaina.
Ny angika no heverina ho fiteny tranainy indrindra amin'ny fianakavian’ny fiteny Bengali [5] ary be itovizana amin'ny Maithili [6]. Atahorana ho lany tamingana [7] any India ny fiteny toa ny Angika noho ny fanjakazakan'ny fiteny Hindi. Mino [8] i Sufi fa ny fandraketana ny fiteny sy ny kolontsaina am-bava ho feo sy horonantsary no manampy amin'ny fampitomboana ny fahitana ny fiteny maro tsy dia manana loharano firy. Mba hitsapana izany, nandrakitra hira vakodrazana Angika vitsivitsy ho andrana izy.
Tamin'ny taona 2021, niasa ho mpandrindra tamin'ny tetikasa amboaram-pitaovana Fametrahana An-tsoratra ny kolontsaina Am-bava, izay vatsian'ny [9] Orina Wikimedia vola, i Sufi. Niara-niasa tamin'ny mponina teratany sy ny manam-pahaizana ny tetikasa hananganana amboaram-pitaovana anjotra ahafahan'ny olona manesika media amin'ny fiteny tandindomin-doza, anisan'izany ny Angika. Hanampy amin'ny fandraketana bebe kokoa ny fiteny sy ny kolontsaina ny amboaram-pitaovana, ary hanampy ihany koa amin'ny famoronana fandraketana an-tsoratra sy dikantsoratra amin'ny horonantsary.
Niantsafa tamin'i Amrit Sufi tamin'ny mailaka ny Rising Voices. Nasiam-panitsiana ny antsafa mba ho mazava.
Rising Voices (RV): Mba lazao anay ny momba anao sy ny asa ataonao amin'ny fiteny.
Amrit Sufi (AS): I am a researcher, currently pursuing a Master of Arts in Linguistics from the Jawaharlal Nehru University (JNU [10]), in New Delhi, India. I have experience as an academician in English Literature. I am also working as a case study researcher for India for the project “Indigenous and minority language community needs for secure technologies: a participatory research project” by Rising Voices [11].
With a Wikimedian friend of mine, Nitesh Gill, I have created a toolkit [12] for digitizing oral culture on Wikimedia and other online platforms. The toolkit gives detailed instructions on how to record oral culture, how to upload it on Wikimedia Commons, to create a transcription and upload it on Wikisource.
Apart from these, I regularly edit for the Angika Wikipedia incubator project.
Amrit Sufi (AS): Mpikaroka aho, manohy ny mari-pahaizana fifehezana ara-javakanto momba ny fiteny ao amin'ny Oniversite Jawaharlal Nehru (JNU [10]), any New Delhi, India. Manana haizatra amin'ny maha akademika ahy amin'ny literatiora anglisy aho. Miasa amin'ny maha-mpikaroka mpanao fanadihadiana momba ny tranga any India ihany koa aho amin'ny tetikasa “Ilain'ny fitenin’ny vondrom-piarahamonina indizeny sy vitsy an'isa ny teknolojia azo antoka: tetikasa-pikarohana andraisana anjara” karakarain'ny Rising Voices [11].
Niaraka tamin'ny namako ao amin’ny Wikimedia, antsoina hoe Nitesh Gill, no namoronako amboaram-pitaovana [12] handraketana ankihy ny kolontsaina am-bava ao amin'ny Wikimedia sy ireo sehatra anjotra hafa. Manome torolàlana amin'ny antsipiriany ny fomba fandraketana ny kolontsaina am-bava, ny fomba famoahana izany ao amin'ny Wikimedia Commons, mba hamoronana fandikana an-tsoratra sy hamoahana azy ao amin'ny Wikisource ilay amboaram-pitaovana.
Ankoatra ireo, manao fanitsiana tsy tapaka ho an'ny tetikasa famokarana Wikipedia Angika aho.
[13]Fanasokajiana ny fiteny Angika. Pikantsary tao amin'ny Glottolog. BY 4.0.
RV: Manao ahoana ny toetry ny fiteninao amin'izao fotoana izao na an-jotra na ivelan-jotra?
AS: Angika is a vulnerable language as per the UNESCO Map of World Languages in Danger [14]. There are attempts to include it [15] in education at primary, secondary and university levels. Speakers of Angika usually have to learn a second language for educational and economic purposes. However, Angika activists are trying to bring it on digital platforms like Wikipedia and sister projects, YouTube, and websites dedicated to the publication of Angika literature. However, the growth of Angika on digital platforms seems slow.
AS: Fiteny marefo ny Angika araka ny lazain'ny Sarintanin'ny UNESCO maneho ny Fiteny Eran-tany Tandindomin-doza [14]. Misy ny ezaka atao ampidirana izany [15] ao anatin’ny fampianarana ambaratonga fototra, ambaratonga faharoa ary eny amin’ny oniversite. Mazàna no tsy maintsy mianatra fiteny faharoa ny mpampiasa ny fiteny Angika eo amin'ny lafiny fanabeazana sy toekarena. Na izany aza, miezaka ireo mpikatroka Angika mitondra izany amin'ny sehatra ankihy toy ny Wikipedia sy ireo tetikasa mitovy sy mifandraika, YouTube, ary amin’ny tranonkala natokana ho an'ny famoahana literatiora Angika. Toa miisatra anefa ny fitomboan'ny Angika amin'ny sehatra nomerika.
RV: Inona no antony manosika anao mba hahita ny fiteninao amin'ny sehatra ankihy?
AS: Angika is spoken primarily in Bihar, India. There are several negative stereotypes regarding the state, whether looming crime or a lack of education. I believe these stereotypes have roots in its economic deprivation and its misrepresentation by the media. I hope that normalizing the use of Angika in digital spaces will ensure that the speakers will be more confident in their identity in offline and online spaces. The main goal hence is an assertion of one’s identity and pride in it.
AS: Ny Angika no be mpampiasa indrindra any Bihar, India. Betsaka ny fitsarana an-tendrony momba ny fanjakana, na ny fiselontselon'ny asan-jiolahy na ny tsy fahampian'ny fanabeazana. Mino aho fa mioripaka amin'ny fahavoazana ara-toekarena sy ny fampisehoana diso amin'ny fampitam-baovao no mahatonga ireo fitsarana an-tendrony ireo. Manantena aho fa ny fandravonana ny fampiasana ny (fiteny) Angika amin'ny habaka ankihy no hiantoka amin'ireo mpampiasa ny fiteny hatoky tena bebe kokoa amin’ny fiiziany amin'ny sehatra ivelanjotra sy an-jotra. Ny fanamafisana ny fiiziana sy ny fireharehana amin'zany noho izany no tena tanjona.
[16]“Rimi Jhimi Paniya”, hira fampakaram-bady amin'ny teny Angika momba ny fanalam-baraka amin'ny tsy fahafahana mandoa vodiondry. Lahatsary [16] navoakan'i Amrit Sufi tao amin'ny Wikipedia. CC BY-SA 4.0 [17].
RV: Farito ny sasany amin'ireo fanamby manakana ny fiteninao tsy ho azo ampiasaina manontolo amin'ny aterineto.
AS: The most commonly stated problem regarding the use of Angika in digital spaces that I’ve seen language activists be vocal about is the lack of a script [18]. Though Angika was historically written using the Kaithi script, it is now written using the popular Devanagari script (same script as Hindi). Using this script does not fulfil the purpose of representing certain unique vowel sounds in Angika; it is also clubbed as a ‘Hindi-belt language [19].’ Another glaring challenge is the lack of digital material and resources like apps in this language. It results in an automatic shift [7] from Angika to Hindi/English.
AS: Ny tsy fahampian'ny fanoratana abidy [18] no olana voalaza matetika momba ny fampiasana ny Angika amin'ny habaka nomerika izay hitako fa mampiaka-peo ireo mpikatroka amin'ny fiteny. Na dia nosoratana tamin'ny fampiasana ny abidy Kaithi ara-tantara aza ny Angika dia nosoratana amin'ny fampiasana ny abidy Devanagari malaza (mitovy amin'ny Hindi) izy io amin’izao fotoana. Tsy mahatanteraka ny tanjon'ny fanehoana ny feon'ireo zanatsoratra miavaka amin'ny fiteny Angika sasany ny fampiasana an'ity abidy ity; Voapetaka ho ‘fiteny fehezana Hindi [19]‘ ihany koa izy. Fanamby mivandravandra iray hafa ny tsy fahampian'ny fitaovana sy loharano ankihy fampiasa amin'ity fiteny ity. Miteraka fiovana mandehahoazy [7] amin'ny Angika mankany amin’ny Hindi/Anglisy izany.
RV: Araka ny hevitrao, inona no dingana mivaingana azo atao hanentanana ny tanora hanomboka hianatra ny fiteniny na hampiasa ny fiteniny hatrany?
AS: There should be government policies that create employment opportunities for Angika speakers since there is a lot of migration by people looking for work. Making digital resources available in the language and developing Unicode [20] to accommodate the sounds and symbols of the language would be a good first step. Ensuring digital safety and privacy would also be encouraging for users.
AS: Tokony hisy ny politikan'ny governemanta izay mamorona asa ho an'ireo miteny Angika satria betsaka ny fifindra-monina ataon'ny olona mitady asa. Ny fanaovana ny fitaovana ankihy (loharano nomerika) ho vonona amin'ilay fiteny sy ny famolavolana Unicode [20] hifanarana amin'ireo feo sy marika amin'ny fiteny no dingana voalohany tsara atao. Handrisika ireo mpisera ihany koa ny fiantohana ny fiarovana ankihy (nomerika) sy ny fitanan-tsiambaratelo.
Tamin'ny volana Novambra 2021, niara-nanentana ny andian-dahatsoratra Atrikasam-pikatrohana ankihy (nomerika) amin'ny Fiteny [21] ho an'i India izay nokarakarain'ny Rising Voices i Amrit Sufi. Tamin'ny volana Desambra 2021 koa i Sufi nanatevin-daharana ny famelabelaran-kevitra Rising Voices [22]tamin'ny fivoriana IGF-2021 Manangana amin'ny fomba wiki ho an'ny fiteny tsy ampy fitaovana-votoaty [23].