Milaza ny tatitra vao haingana navoakan'ny Sinai Human Rights Foundation (SFHR), vondrona mpikatroka sy mpikaroka eo an-toerana izay manara-maso ny fandikan-dalàna ataon'ny tafika sy ireo milisy mahery fihetsika amin'ny sivily any amin'ny saikinosy Ejiptiana fa sivily 112 no maty tamin'ny taona 2019 sy 2020, vokatry ny ady teo amin’ny roa tonta.
Navoaka tamin'ny 30 Septambra, nilaza ny tatitra mitondra ny lohateny hoe “Te-ho velona fotsiny izahay“, araka ny teny nalaina avy amin'ny iray amin'ireo mponin'i Sinai miisa 212 voatonona ao amin'ny pejiny fa ankizy ny 25 tamin'ireo nodoran'ny miaramila sy ny milisy, ary vehivavy ny 22. Niisa 134 ny sivily naratra nandritra izany, ka ankizy ny 36 tamin’ireo.
Nanaovana hetsika fanoherana ny fampihorohoroana nandritra ny taona maro i Sinai Avaratra, telozoro maintany amin'ny ankapobeny eo anelanelan'ny faritr'i Gaza voasakana sy ny tanibe Ejiptiana no toerana, satria niorim-paka tao amin'ny faritra ny sampana ao an-toerana an'ny Fanjakana Islamika (IS), fantatra amin'ny anarana hoe Faritanin'i Sinai. Nanao fanafihana mahafaty tao amin'io toerana io tamin'ny miaramila, polisy sy ny manampahefam-panjakana, ary koa ireo mpizahatany sy mpikambana Kopta vitsy an'isa ara-pivavahana ao amin'ny firenenaireo (IS) ireo.
Ho setrin'ny famonoana ireo olona an'arivony teo am-pelatanan'ny milisy, nikarakara fanentanana ara-miaramila maromaro ny tafika Ejiptiana mba hanongotana ireo mpikomy. Na izany aza, nohamafisin’izy ireo tamin’izany ihany koa ny fifehezana ireo mponina tao amin’ny faritra, izay niharan’ny herisetra mahery vaika nataon’ireo ankolafy roa niady. Nametra ny hetsika anatiny sy ivelan'ny faritra ny tsy fahazoana mivezivezy amin'ny alina, ary tsy namela ny fidiran'ireo mpanao gazety mahaleo tena no sady nampihatra fetra amin'ny haino aman-jery amin'ny fanavaozam-baovao—raha tsy hoe navoakan'ny tafi-panjakana ny fanambarana.
Nilaza ny tale mpanatanteraka ao amin'ny SFHR any amin'ny Fanjakana britanika, Ahmed Salem hoe:
The number of abuses recorded in the report shows a non-written agreement between the conflicting parties on the disregard for human rights or the lives and dignity of the people of Sinai, which led to vast areas of Sinai becoming unsuitable for life, where abuses and violation of civilians are rampant.
Mampiseho fifanarahana tsy an-tsoratra teo amin'ireo antoko mifanditra momba ny tsy fanajana ny zon'olombelona na ny fiainana sy ny hasin'ny vahoakan'i Sinaï ny isan'ireo fanararaotana voarakitra tamin'ny tatitra, izay nitarika ho amin'ny faritra midadasika ao Sinai ho lasa tsy mety iainana, satria manjaka ny fanararaotana sy ny herisetra amin'ireo sivily.
Nandrakitra tranga dimy tamin'ny fanafihana an'habakabaka nataon'ny miaramila nikendry ireo trano sivily ny tatitra, ka nahafatesana sivily 30 ary naharatrana 22 hafa. Niharan'ny fanafihana ireo trano, sekoly ary tobim-pitsaboana, hoy ny tatitra. Voatery nandositra ny tranony ny sivily, raha sivily 26 no maty ary 33 hafa naratra nandritra ny tifitra variraraka nataon'ny miaramila — tsy nisy fandrahonana mivantana na loza mananontanona akory.
Tamin'ny tatitra nataony, nametraka fisalasalana ihany koa ny SFHR ny amin'ny fahamarinan'ny filazan'ny miaramila sy ny minisitry ny atitany fa mpampihorohoro ireo olona maty tamin'ny tifitra variraraka nataon'ny mpitandro ny filaminana. Rehefa avy nandinika ny fanambarana an-gazety am-polony izay nanambara ny famonoana olona 158 nataon'ny minisitry ny atitany, sy olona 548 nataon'ny tafika, nilaza ny SFHR hoe:
The Foundation found compelling evidence that government authorities provided false information in three official statements published by spokespersons for the Ministries of Defense and Interior, which raises several questions about the credibility of these statements and the legality of the killings.
Nahita porofo marim-pototra ny Fikambanana fa nanome vaovao diso ireo manampahefam-panjakana tamin'ireo fanambarana ofisialy telo navoakan'ny mpitondra tenin'ny Minisiteran'ny Fiarovana sy ny Atitany, izay mampametra-panontaniana maromaro momba ny maha-azo itokiana ireo fanambarana ireo sy ny maha ara-dalàna ny famonoana.
Tamin'ny 5 Aogositra, namoaka fanambarana mandrisika ny mpampanoa lalàna ao Ejipta mba “hanadihady haingana izay toa famonoana olona tsy ara-dalàna nataon'ireo miaramila ao Sinai Avaratra” ny Amnesty International. Maneho hevitra momba ny lahatsarin'ny fanentanana ara-miaramila navoakan'ny mpitondratenin'ny tafika Ejiptiana andro vitsivitsy talohan'izay, notononina tao amin'ny fanambarana i Philip Luther, Talen'ny Fikarohana sy Fiarovana ao Afovoany Atsinanana ao amin'ny Amnesty International ho nilaza hoe:
“The deeply disturbing footage in this Egyptian military propaganda video, which celebrates the armed forces’ deliberate cold-blooded killings of two unarmed people clearly not posing a threat to life, offers a glimpse of the shocking crimes committed in the name of countering terrorism in Egypt.
“Mampiseho topi-maso heloka bevava manafintohina natao tamin'ny anaran'ny fiadiana amin'ny fampihorohoroana tao Ejipta ny horonan-tsary manahiran-tsaina lalina ao amin'ity lahatsary fanentanana miaramila Ejiptiana ity, izay mankalaza ny famonoana niniana natao tamin'ireo olona roa tsy mitam-piadiana tsy mampiseho fandrahonana ho faty miharihary.
Mampiseho olona iray natory tao anaty tranolay vonjimaika, notifirin'ny miaramila iray avy eo akaiky eo ilay lahatsary. Ao amin'ny lahatsary iray hafa, lehilahy iray tsy mitam-piadiana no aseho mihazakazaka any amin'ny tany efitra raha voatifitry ny bala ny vatany; mianjera tamin'ny tany izy nony farany.
Nandritra ny taona maro, hatramin'ny nanombohan'ny tsy fahazoana mivezivezy amin'ny alina nihatra tao Sinai Avaratra tamin'ny Oktobra 2014 sy ny fahatapahan'ny haino aman-jery miaraka aminy, nanoratra momba ireo tranga maro tamin'ny famonoana olona tsy ara-dalàna, ary koa ireo fanitsakitsahana hafa natrehin'izy ireo ny mponina ao amin'ny faritra sy ireo mpiara-dia aminy, tamin'ny alàlan'ny tenirohy #سيناء_خارج_التغطية, na #Sinai_Out_Of_Coverage.
Nandritra izany fotoana izany, tsimatimanota tanteraka ny miaramilan'ny governemanta Ejiptiana, tsy nibaboka mihitsy fa ninia nampidi-doza sivily. Na izany aza, tamin'ny 10 Febroary, tamin'ny fanekena tsy mbola nisy toy izany tamin'ny famoizana ain'ny sivily hatramin'ny nanombohan'ireo hetsika fanoherana ny fampihorohoroana ireo, nilaza ny Filankevitra Nasionaly ho an'ny Zon'olombelona semi-ofisialy fa sivily 1.836 no maty nandritra ny fifampitifirana.
Araka ny tatitry ny SFHR, nisy am-polony ihany koa ny fisamborana tsy ara-dalàna ireo mponin'i Sinai Avaratra, ka maro tamin'izy ireo no voalaza fa notazonina nandritra ny volana maro tsy nisy fiampangana, raha ny hafa—anisan'izany ny vehivavy sy ny ankizy—kosa nosamborina mba hanerena ny havan'izy ireo hitolo-batana amin'ny mpitandro ny filaminana.
Tamin'ny volana Marsa, namoaka fanambarana ny Human Rights Watch fa, teo anelanelan'ny faramparan'ny taona 2013 sy Jolay 2020, nandrava trano 12.350 farafahakeliny ny tafika Ejiptiana rehefa namorona faritra fijanonana manamorona ny sisintany miaraka amin'i Gaza. Nilaza ny HRW fa “fanitsakitsahana ny lalàna iraisam-pirenena momba ny maha-olombelona, na ny lalànan'ny ady, ary mety ho heloka bevava an'ady” ny fandravana trano sy ny fandroahana an-tery mitohy ataon'ny miaramila Ejypsiana mandritra ny ady mitam-piadiana ao amin'ny faritanin'i Sinai Avaratra.
Nanampy ny tatitra fa nahavita andiana heloka bevava sy herisetra nataon'izy ireo manokana tamin'ireo sivily tany Sinai Avaratra ireo milisy ao amin'ny faritanin'i Sinai, namono, naka an-keriny ary nampijaly mponina an-jatony nandritra ny taona 2019 sy 2020. Toa noho ny antony ara-pivavahana no nanaovana izany, satria ireo Coptes sy Sufis no lasibatra. Mankahala ireo antokom-pivavahana vitsy an'isa ireo ny milisy, mihevitra azy ireo ho mpanohana ny fitondrana izay mbola manohy manenjika ireo Silamo maro an'isa mpanohana ny filoha teo aloha Mohamed Morsi, izay nesorina teo amin'ny fahefana tamin'ny fanonganam-panjakana taona 2013.
Olom-pirenena marobe no novonoin'ny mpiara-dia amin'ny IS ao an-toerana, hoy ny tatitra, tamin'ny filazana fa na manohana ny governemanta izy ireo na miasa amin'ny tetikasa ara-toekarena mifandray amin'ny tafika Ejiptiana. Fanampin'izany, novonoin'ireo milisy ny miaramila sasany nosamborin'izy ireo, izay nomarihin'ny SFHR fa heloka bevava an'ady izany.
Nandrakitra fandratrana sivily 23 ihany koa ny tatitra, izay vehivavy sy ankizy ny ankamaroany, vokatry ny fipoahan'ny fitaovana napetraka, sy famonoana olona 22 fanampiny, tamin'ny alàlan'ny baomba nalefan'ny vondrona mpampihorohoro.