““Independence Arch – Accra, Ghana” avy amin'i George Appiah, nampiasana lisansa CC BY 2.0

Fanamarihan'ny tonian-dahatsoratra: Manomboka amin'ny 27 Aprily-3 May 2021, Mohammed Sadat Abdulai no handray ny kaonty Twitter @DigiAfricanLang izay manadihady ny fomba fampiasana ny teknolojia hamelomana aina ireo fiteny Afrikana. Vakio bebe kokoa eto ny momba ny fanentanana.

Ny Côte-de-l’Or, antsoina hoe Ghana ankehitriny no fonenan'ny karazana fiteny samihafa, izany hoe maherin'ny 46, raha ny marina. Anisan'ireny ny Dagbani, antsoina hoe Dagbanli, izay iray amin'ny fiteny Gur ampiasaina any amin'ny faritra sasany any Afrika Andrefana. Ny fiteny Gur dia anatin'ny sokajy misy ny fiteny Nizeria-Kongo any Afrika atsimon'i Sahara.

Ghaniana avy any Dagbonba monina any Alemaina i Mohammed Salat Abdulai. Liana amin'ny mba hahitana ny fitenindrazany Dagbani amin'ny aterineto izy.

Ny mpitantana ny Global Voices Lingua Yorùbá, Adéṣinà Ọmọ Yoòbá, no niantsafa tamin'i Mohammed mba hahalalany ny ezaka ataony hametrahana ny fitenindrazany eo amin'ny sarintany niomerika.

Adéṣinà Ọmọ Yoòbá (AOY): Azonao atao ve ny milazalaza aminay momba anao?

Mafana fo amin'ny teny Dagbani, Mohammed Salat Abdulai. Sary nahazoana alàlana.

Mohammed Salat Abdulai (MSA): I was born in Tamale, Ghana, but currently live in Berlin, Germany. I’m passionate about the value and potential of open knowledge to change the world. At the heart of that dream, I think that a good representation of languages, mostly those that are currently underrepresented in digital spaces, is needed to actualize that potential.

Mohammed Salat Abdulai (MSA) : Teraka tany Tamale, Ghana aho, saingy monina any Berlin, Alemaina. Tena liana tanteraka amin'ny soatoavina sy ny lanjan'ny fahalalàna misokatra hanovana an'izao tontolo izao aho. Ao ambadik'io nofinofy io dia heveriko fa ilaina mba hanatanterahana io zava-dehibe io ny fanehoana tsara ny fiteny, indrindra ireo izay tsy dia aseho amin'ny sehatra ankihihihy (dizitaly).

MSA: Dagbani as a language is doing well, in terms of how much of it is still spoken in homes with native-speaker parents. Online, however, the situation isn't too encouraging. Although Dagbani is taught in schools, from basic through to tertiary levels, there are very few online resources written in Dagbani.

MSA : Ampiasaina tsara ny Dagbani amin'ny maha-fiteny azy, raha mbola maro ny mampiasa izany miaraka amin'ny ray aman-dreny miteny io fiteny io any an-tokantrano. Na izany aza, an-tserasera, tsy dia mahavelom-panantenana loatra ny zava-misy. Na dia ampianarina any an-tsekoly aza ny Dagbani, manomboka amin'ny ambaratonga voalohany ka hatramin'ny ambaratonga ambony dia vitsy dia vitsy ny loharano an-tserasera amin'ny teny Dagbani.

MSA: I see genuine interest in peoples’ wanting to help initiatives that promote creating content in Dagbani. For example, on platforms like Wikipedia that do encourage the creation of content in Dagbani, a little technical know-how is still needed to be able to actively participate and write articles. Now, because of fundamental structural barriers such as the cost of data editing hardware, this hurdle discourages people who'd otherwise have made valuable contributions to participate. Another challenge I realize is that much of the knowledge of language still resides with people who are not literate, and so there is a disconnect between capable content creators (but who lack the knowledge of the language) and people who understand the language (but who lack the technical skills), to connect. Engage and work together.

MSA : hitako ny tena fahalianan'ireo olona maniry hanampy ireo fanentanana hampiroborobo ny famoronana votoaty amin'ny teny Dagbani. Ohatra, amin'ny sehatra toa ny Wikipedia izay mandrisika ny famoronana votoaty amin'ny  fiteny Dagbani, dia mbola ilaina ny fahalalana kely ara-teknika mba ahafahana mandray anjara mavitrika sy manoratra lahatsoratra. Ankehitriny, noho ny sakana lehibe amin'ny rafitra toy ny halafon'ny rindrambainga fanitsiana angondrakitra dia manakivy ny olona izay manana fandraisana anjara manandanja io sakana io. Ny fanamby iray hafa tsapako dia mbola any am-pelatanan'ireo olona tsy mahay mamaky teny sy manoratra ny ankamaroan'ny fahaizana ilay fiteny, ary noho izany dia misy ny tsy fifandraisana eo amin'ireo mahay mamorona votoaty (anefa tsy manana ny fahaizana ilay fiteny) sy ny olona mahay ilay fiteny (fa tsy ampy ny fahaizana ara-teknika), mba ifandraisana. Miara-miasa sy miasa miaraka.

MSA: Awareness, awareness, and awareness. There are many avenues that provide a platform to create content in Dagbani, but people are unaware of them. Educational institutions should also make it a point to begin to introduce digital technologies to children at a younger age in non-colonial languages, so that they are aware that their indigenous languages do have a place in the online digital spaces.

MSA : Fampahafantarana, fampahafantarana ary fampahafantarana. Betsaka ny làlana manome sehatra hamoronana votoaty amin'ny fiteny Dagbani, saingy tsy fantatry ny olona izany. Tokony hanana tanjona amin'ny fanombohana ny fampahafantarana ireo teknolojia nomerika amin'ny tsy fitenin'ny fanjanahan-tany amin'ireo ankizy mbola tanora ihany koa ireo ivontoeram-panabeazana , mba hamantaran'izy ireo fa manana ny toerany amin'ny sehatra nomerika an-tserasera ny fitenin-dry zareo indizeny.

MSA: There are things that I can't easily express in any other language but in my native tongue. So in my ideal world, the representation of multiple languages online is one way to ensure that all the different ways of seeing the world by different people are captured and well-preserved.

MSA : Misy zavatra izay tsy haiko ny milaza azy mora amin'ny fiteny hafa fa haiko kosa amin'ny fitenindrazako. Koa raha ho an'ny tontolo idealiko, ny fanehoana fiteny maro an-tserasera no fomba iray ahazoana antoka fa voafehy sy voatahiry tsara ny fomba samihafa rehetra hahitan'ny olona samihafa an'izao tontolo izao.