[1]Sakadia mpanjono (Prionailurus viverrinus). Sary tao amin'ny Flickr an'i Dulup [1]. CC BY-SA 2.0 [2]
Ao amin'ny lemaka atsimon'i Nepal, izay olona saron-tahotra dia lazaina fa “Saka lena ianao”. Fa ao amin'izany faritra izany, misy sakadia tsy matahotra rano. Raha ny marina, dia monina eny akaikin'ireo tany mando izy io [3] ary amin'ny ankapobeny dia trondro no sakafony, nahazoany ny anarany ho sakadia mpanjono. Na izany aza, noho ny fahasimbàna sy fitataovan'ny faharavan'ny toeram-ponenany, mihena ny isan'ireo biby ireo ao Nepal.
Ankehitriny, ireo manampahaizana manokana dia maminavina [4] hoe eo amin'ny 150-200 eo ho eo no sakadia mpanjono misy ao Nepal, ary latsaky ny 2.500 no miaina malalaka [5] any an'ala, miparitaka amin'ny taha tsy mitovy eo anelanelan'i Azia Atsimo sy Azia Atsimo-Atsinanana, toerana nanisàna azy ireo tao Pakistàna, India, Nepal Bangladesh, Thailand, Myanmar, Kambodza, Sri Lanka ary Indonezia.
Tena kinga amin'ny fanjonoana trondro, tsotra kely ny tetika ampiasain'ilay sakadia: kapohany ny faritra ambonin'ny rano, ary rehefa voasarika amin'ny onja aterak'izany [6] ireo trondro, mitsoraka izy maka azy ireny. Ny tongony somary feno amin'ny ampahany, ny rambony miendrika toy ny familian-tsambo [7] ary ny volony tsy mitàna rano dia manampy azy rehefa milomano izy. Ankoatry ny fanjonoana, izay nahazoany ny anarany, mandrotika voalavo, bibilava, bibikely mampinono sy vorona ihany koa ilay sakadia.
It's #FishingCatFebruary [8] so let's learn a bit about the species! Fishing cats are expert hunters in aquatic habitats. Not only do they have some unique morphological features, they also have tricks up their sleeve! #fishingcats [9] #fishingcat [10] #fishingcatfebruary [11] #worldfishingcatday [12] pic.twitter.com/tEzcMsf951 [13]
— Fishing Cat Conservation Alliance (@fishingcatorg) February 3, 2021 [14]
#FishingCatFebruary [8] io ka ndeha hianarantsika kely ny mikasika io karazany io! Manampahaizana manokana amin'ny fihazàna anaty rano ny sakadia mpanjono. Tsy hoe fotsiny manana toetena tokamiavaka ry zareo, fa koa manana fikafika any am-balahany any! #fishingcats [9] #fishingcat [10] #fishingcatfebruary [11] #worldfishingcatday [12] pic.twitter.com/tEzcMsf951 [13]
— Fishing Cat Conservation Alliance (@fishingcatorg) 3 Febroary 2021 [14]
Hitan'i Brian Houghton Hodgson voalohany tao Nepal tamin'ny 1836, io sakadia manana habe salantsalany io [5] izay milanja manodidina ny 5-16 kilao eo, dia mazàna no afangaron'ny olona amin'ny sakadia leoparda [15], ary sokajiana ho isan'ny Marefo ao anatin'ny Lisitra Mena an'ny IUCN [16].
“Amin'ireo karazan-tsakadia miisa 40 [17] eto amin'izao tontolo izao, ny sakadia mpanjono tena marefo indrindra dia ilay karazany tokana mandany ny androm-piainany eny amin'ny faritra mando,” hoy i Rama Mishra, manomana PhD ao amin'ny Oniversiten'i Antwerp ao Belzika, ary nanangana ny Terai Fishing Cat Project, Nepal [18], tamin'ny Global Voices. “Tsy toy ireo saka hafa izay tsy tia mijoboka anaty rano, fa karazan-trondro sy biby maro anaty no fihinan'izy io. Araka izany, antsointsika hoe tondro iray milaza ny fahasalaman'ny firindram-piainana eny amin'ny faritra mando io sakadia io.”
Biolojistan'ny fiarovana i Sam Helle nibitsika hoe:
I love big cats, but I love small cats too! Follow my friend & colleague Rama Mishra as she collects Fishing Cat scats in southwest Nepal.@iRamaMishra [19] was the first publish a thesis on Fishing cats in Nepal & is the founder of the Terai Fishing Cat Project @fishingcatorg [20] pic.twitter.com/EkXkDklm8D [21]
— Sam Helle ?? (@samanthaiam) April 26, 2021 [22]
Tiako ireo sakabe, fa tiako koa ireo saka kely! Zohio ny namako & mpiaramiasa Rama Mishra eo am-panangonana ny tain'ireo sakadia mpanjono ao atsimo-Atsinanan'i Nepal. @iRamaMishra [19] no voalohany namoaka fandalinana momba ireo sakadia mpanjono ao Nepal sady mpamorona ny Terai Fishing Cat Project @fishingcatorg [20] pic.twitter.com/EkXkDklm8D [21]
— Sam Helle ?? (@samanthaiam) 26 Aprily 2021 [22]
Momba ny fitondrantenan'ilay sakadia, nilaza i Mishra, izay mandalina ireo sakadia mpanjono ao amin'ny Koshi Tappu Wildlife Reserve and Chitwan National Park, fa “mpivoaka alina ireto sakadia ireo, ao anaty tontolo iray anjakan'ny olombelona ao amin'ilay faritra anebakebany ao amin'ny Koshi Tappu Wildlife Reserve,” saingy misy ihany koa ry zareo “hita mivoaka antoandro be nanahary any amin'ny toeram-ponenany somary anaty ala kokoa, toy ny ao anatin'ny fon'ny valanjavaboary ao amin'ny Koshi Tappu Wildlife Reserve and Chitwan National Park.”
Sarin'ny sakadia mpanjono, azon'ny kamerà fandrika. Sary an'ny Department of National Parks and Wildlife Conservation (DNPWC)/ National Trust for Nature Conservation (NTNC) avy amin'i Rama Mishra. Fampiasàna nahazoana alàlana
Maro ny sakadia mpanjono no tazana sy voaisa tany anatin'ireo faritra rehetra voaaro [23] ao Atsimo-Atsinanan'i Nepal, toy ny ao Koshi Tappu Wildlife Reserve [24], Parsa National Park, Chitwan National Park [25], Bardia National Park ary Shuklaphanta National Park avy any atsinanana mankany andrefana, ankoatra ny Banke National Park. Any ivelan'ireo faritra voaaro, hita koa ry zareo any amin'ireo faritra fiompiana trondro, toerana fambolena fary ary tanimbary [4].
Saingy ireo loza mitatao toy ny fahasimbàna sy ny fahaverezan'ny toerana fonenany dia niantraika tamin'ireo sakadia mpanjono ao Nepal. Raha niresaka tamin'ny Global Voices, Bhupendra Prasad Yadav [26], mpiandraiki-draharaha mpanampy ao amin'ny Departemanta Nepaley misahana ireo Valanjavaboary sy ny Fiainana an'ala, nilaza hoe “marobe amin'ireo faritra mando no efa mihamaina ary navadika ho tany fambolena ary fampiroboroboana ny fotodrafitrasa ao Nepal”. Nampiany fa, any amin'ny faritra sasany, ny fandotoana sy ny fanjonoana tafahoatra koa dia mandray anjara amin'ny fahasimban'ny faritra mando. “Any amin'ny toerana sasany, vonoina hakàna ny hodiny ireo sakadia mpanjono, na hakàna hena,” hoy izy.
Sakadia mpanjono monina amin'ny manodidina ny faritra mando. Sary an'i Rama Mishra. Fampiasàna nahazoana alàlana.
Nilaza koa i Yadav, izay niasa fatratra nanangona rakitra momba ireo sakadia mpanjono, sary nopihana tamin'ny alàlan'ny camera fandrika, nampiasaina ho amin'ny fanadihadiana iray tao amin'ny Shuklaphanta National Park [23] nanara-maso ireo tigra sy ny hazan'izy ireny, hoe:
Indrisy, rehefa simba ny toerana voajanahary nipetrahan-dry zareo na lasa tsy azony ampiasaina intsony, nampitombo ny asa fihazàna ataony amin'ny biby fiompy ireo sakadia. Araka izany, mba hiarovana ny bibiny dia vonoin'ireo mpiompy izy ireny. Na izany aza, ny fanimbàna ireo faritra mando aloha hatreto no loza mitatao goavana indrindra ho an'ireo biby.
Ankoatra izany, ny famadihana ireo tany fambolena ho honahona dia manampy trotraka ny fijalian'ireo sakadia. Na tsy mandratra azy ireny aza ireo mpiompy rehefa mivenjivenjy mitady haza any anatin'ny tany fambolena izy ireny, mihevitra ry zareo fa mba ho afaka mangalatra trondro dia miafina manodidina ny honahona ireo sakadia. Ho valifaty, fandrihan-dry zareo sy poizininy ireny sakadia ireny mba hijanonan'ny fakàny trondro. Misy sasany ihany koa matin'ny lozam-pifamoivoizana [4].
Fa etsy ankilany, nomarihan'i Mishra fa ireny sakadia ireny dia sakaiza tsaran'ireo mpiompy, satria mihaza voalavo, totozy sy vorona eny an-tany fambolena, izay manimba ny vokatra. Saingy mba hiarovana ireo naman'ny mpiompy ireo tsy ho lany tamingana, ny fiarovana sy famelomana ireo faritra mando no dingana voalohany sy maika indrindra, tsy resahana intsony ny fanentanana ireo vondrompiarahamonina mba hitahiry azy ireny. “Atsaharo ny fiheverana ho toy ny fambara loza rehefa mifanena amina saka eny amin'ny làlanao ianao,” hoy i Mishra. “Mazava be fa hametra ny isan'ireo sakadia eny amin'ny arabe izany.”